Bokt.nl

Citaat:

Vooral Hagenaars met een Marokkaanse achtergrond zouden verantwoordelijk zijn voor de heftige rellen in de Schilderswijk. Dat zou aan de opvoeding liggen, aan het gebrék aan opvoeding. Zolang we gewend zijn te spreken over deze jongeren wordt er gewezen naar hun opvoeders. Waar zijn de ouders? Het argument van falend ouderschap wordt collectief over de Marokkaanse gemeenschap gelegd, ik ken geen andere groep bij wie de ouders de verantwoordelijkheid zo in de schoenen geschoven krijgen. Leden van de Marokkaanse gemeenschap verzetten zich hier dan weer tegen – niemand wordt graag in de miserabele hoek geduwd.


Abdelkader Benali is schrijver.
Wat die falende opvoeding betreft kan ik alleen voor mezelf spreken. Bij ons thuis was er sprake van een avondklok. Om na zonsondergang nog buiten te zijn moest ik heel wat excuses hebben; pas in de late puberteit begon ik uit te gaan. Mijn generatiegenoten zullen zich dit regime wel herinneren.

In de jaren negentig waren er ook straatrellen en schermutselingen tussen jonge Marokkaanse Nederlanders en politie. Het was niet zozeer dat onze ouders niet opvoedden, het was eerder dat ze te véél opvoedden. Wie iets fout deed, moest zich schamen. Wie over de grens ging kon dat beter voor zich houden, op straffe van uitsluiting en spot.

Op jong zijn stond straf
En dan waren er de torenhoge verwachtingen die heersten. We moesten slagen in het leven, maar nog meer moesten we slagen in de familie. Mijn ouders hadden mijn hele leven voor me uitgestippeld, tot mijn huwelijkspartner aan toe. De paradox van de Marokkaanse opvoeding is dat je, ook al ben je omringd door je familie, je heel eenzaam kan voelen.

Dat verstikkende gevoel van geen kant op kunnen uit respect voor de ouders moet heel wat leeftijdgenoten naar de keel gegrepen hebben. Mij in ieder geval wel. Waar was mijn vrijheid?

Omdat veel jongens wisten dat ze zich later toch zouden conformeren aan de gemeenschap, gaven ze zich dan maar over aan excessen: de zomer moest geleefd moet worden voordat de rest van het leven, de herfst, inzette. Drugs, drank en vrouwen. Later zag ik diezelfde playboys en Don Juans dan terug als brave huisvaders, in bezit van vrome baard, nog geen schim van die jongens die ze toen waren. Als we rebelleerden dan rebelleerden we tegen de jeugd die ons niet vergund was. Op jong zijn stond straf.

Citaat:

Wat drijft hen?
Flash forward naar de Schilderswijk van nu, waar jongens voor veel onrust zorgen. Navraag bij opbouwwerkers, verzorgers en politie leert me dat het een kleine groep is die voor een meerderheid van de problemen zorgt. Voor die Marokkaanse jongens van toen zijn andere jongens in de plaats gekomen. Wat drijft hen? Is hun leven nog net zo benauwend en eenzaam als dat van ons, toen? De sociale media stellen hen in staat om binnen luttele minuten heel wat medestanders op te roepen.

Yassine Aberkane is coördinator in Stagehuis Schilderswijk. Voor hem is de wijk de goede weg ingeslagen. Er zijn meer voorzieningen. Speeltuinen en groen maken het aangenaam voor opgroeiende kinderen. Maar zijn ze jongvolwassen dan komt de klad erin. Dan blijkt de strenge, tikkeltje rigide opvoeding hen op geen enkele manier klaargestoomd te hebben voor die flexibele, neoliberale, Nederlandse maatschappij waar het aankomt op het vol inzetten van de individuele kwaliteiten. Een samenleving van voortdurend onderhandelen, compromissen sluiten en oeverloze gesprekken voeren.

Aberkane kent deze jongens die worstelen met de Nederlandse samenleving, hij was er zelf een van. Ze komen uit gebroken gezinnen waar de vader geruisloos is verdwenen om ergens anders een nieuw bestaan op te bouwen. De moeder moet het gezin bij elkaar houden en schoonmaakwerk doen om iets van inkomen te genereren. Soms zijn het gezinnen waar nauwelijks nog met elkaar wordt gesproken. Waar er niet gezamenlijk wordt gegeten. Waar men vreemden voor elkaar is geworden. Wat hij zou willen is dat de tijd van pappen en nathouden voorbij is. Jongvolwassenen hebben veel meer aan levenslessen om hun weg te kunnen vinden in de samenleving. Het schrijven van een goed cv kan al een reuzenstap zijn. Nog veel belangrijker is dat ze de tools aangereikt krijgen om zich te redden in makkelijke en ongemakkelijke gesprekken.

De taal van de keukentafel
Maar hoe ga je thuis het gesprek aan als daar elk gesprek gevoelig ligt? Als de taal van de keukentafel niet de taal van de straat is? Wat als die keukentafel ontbreekt?

Ook ik vertelde op een gegeven moment mijn moeder niet meer waar ik naartoe ging, omdat ik er niet op aangesproken wilde worden. Het was beter dat ze het niet wist, want ze zou me er anders nog dagen mee achtervolgen.

Ik bel met een van de Schilderswijkmoeders die geïsoleerde vrouwen ondersteunen. Ze is zelf moeder van vijf kinderen, onder wie drie zoons. Ze gelooft niet dat de ouders laks zijn in de opvoeding. Ze komt vaak bij jonge moeders thuis die niet of nauwelijks contact hebben met de buitenwereld.


Lees ook het zomeravondgesprek met Nadia Zerouali en Jelle Jolles: ‘Kinderen meer vrij laten was achteraf een fout’
Toen ik voor het eerst over dit fenomeen hoorde, geloofde ik mijn oren niet, maar ook in Amsterdam bleken er honderden vrouwen te zijn voor wie het huis een gevangenis is. Zij hebben de volledige zorgplicht en tegelijk kunnen ze niet bevroeden wat hun kinderen buiten de deur doen of laten, aangezien die buitenwereld verboden gebied voor hen is. Hun leven is een giftige cocktail van armoede, verwaarlozing, analfabetisme, machismo en psychische problemen. Wanneer kinderen in zo’n situatie opgroeien, vaak met een vader die het op gruwelijke wijze laat afweten door zijn heil ergens anders te zoeken, biedt dat weinig hoop voor hun ontwikkeling.


PRAAT MEE MET NRC

Onderaan dit artikel kunnen abonnees reageren. Hier leest u meer over reageren op NRC.nl .
Ervaringen delen op Facebook
Als ouders van hun kinderen niet terugkrijgen in welke wereld zij leven, dan wordt het veel te moeilijk voor de opvoeders om hen te begrijpen. De Marokkaanse steunmoeder die ik sprak stimuleert de ouders om het gesprek met de kinderen aan te gaan. Minder in de gebiedende wijs, meer met een luisterend oor. Meer soft power, minder de harde toon. Het goede voorbeeld wordt al gegeven door talloze jonge vaders die, lering trekkend uit de harde lessen van hun eigen opvoeding, eerder een papa dan een vader willen zijn. Ervaringen en lessen over hoe die opvoeding eruit moet zien worden breed gedeeld op Facebook. Waar vroeger de disciplinerende opvoeding werd geromantiseerd, wordt die inmiddels grotendeels verworpen. Een meer zachte benadering is ervoor in de plaats gekomen, en dat stemt hoopvol.

Dat in de Schilderswijk een generatie ouders is opgestaan die op straat en aan de keukentafel het verbale breekijzer inzet om het gesprek op gang te krijgen, is hoopvol. Marokkaanse ouders zien in dat het kind niet gebaat is bij een opvoeding die ertoe leidt dat een kind ervoor kiest om een parallel leven te gaan leiden. Het gaat met horten en stoten, maar het gaat.

Een gesprek waarin ruimte is voor onderhandeling en compromis past beter bij de Nederlandse samenleving. Het past uiteindelijk ook beter bij het gezin.