Bokt.nl

Citaat:

Aantal soorten
3500 soorten wereldwijd. In Nederland zijn 38 verschillende soorten dazen geïnventariseerd; in België 41 soorten.

Citaat:

Levenscyclus

De eieren worden in hoopjes van enkele honderden tot duizend eitjes afgezet. Dat gebeurt meestal op planten die op een vochtige bodem staan, zoals natte weilanden, wegbermen en slootbodems. Afhankelijk van de klimatologische omstandigheden komen de eitjes na enkele dagen of pas na enkele weken uit.
Een vochtige omgeving is essentieel, omdat de jonge larven gelijk na het uitkomen water nodig hebben om te overleven. Sommige gifoogdazen (Atylotus) zijn karakteristiek voor bepaalde watertypen, met name zuur en zout. Heel bijzonder zijn de larven van de kwelder-gifoogdaas (Atylotus latistriatus) die zelfs in zout zeewater leven. Dat is voor het insectenrijk vrij uniek.
Sommige larven zijn echte rovers die leven van slakken, wormen en andere vliegenlarven, andere leven van rottende bladeren. Bij de larven van de runderdazen komt kannibalisme voor.
Dazenlarven zijn taaie beestjes die enkele maanden zonder voedsel kunnen. Bij ongunstige omstandigheden houden ze een winterslaap of zomer- of droogteslaap. De larven doorlopen meerdere stadia voor ze zich in het voorjaar verpoppen.
Ook de duur van het popstadium is afhankelijk van de temperatuur. Het kan één week tot een maand duren voordat de pop uitkomt. Pas uitgekomen dazen zitten 's ochtends vroeg vaak te zonnen op weidepaaltjes of schermbloemen. Een volwassen daas kan na de verpopping nog zo'n zes weken leven.

Citaat:

Steekgedrag
Net zoals dat bij steekmuggen het geval is, zijn het ook bij de dazen de vrouwtjes die steken en bloed zuigen. Na de paring heeft een vrouwtjesdaas het eiwitrijke bloed nodig om de eieren in haar achterlijf te laten rijpen.
Vooral bij warm en windstil weer slaan de vrouwtjesdazen toe. De slachtoffers worden opgespoord aan de hand van de koolstofdioxide die door uitademen in de lucht terechtkomt. Daarnaast reageren ze sterk op warmte, bijvoorbeeld door inspanning. Kleur lijkt minder van belang te zijn, al hebben de meeste soorten een voorkeur voor donkere kleuren. In hoeverre geur een rol speelt is niet bekend.
De steken van dazen kunnen heel gemeen en pijnlijk zijn, met name als je er wat gevoeliger voor bent.
De vrouwtjes hebben een gevaarlijke steeksnuit, waarmee ze zelfs door je kleding heen kunnen steken. Om het stollen van het bloed te voorkomen komt tijdens het steken speeksel vrij, dat jeuk en het opzwellen van de huid veroorzaakt.
Over het algemeen zijn dazen lastiger voor vee dan voor mensen. De paardendaas (Tabanus sudeticus) steekt koeien in de buik of tussen de schouderbladen; die plekken liggen buiten het bereik van de staart. Regendazen steken meer in de poten.
Sommige soorten regendazen vallen mensen aan, zoals de gewone regendaas (Haematopota pluvialis, zie foto) die vooral bij hoge luchtvochtigheid hinderlijk is. De beruchte dazen die het op je hoofd hebben gemunt, zijn goudoogdazen.
Iedereen reageert verschillend op een steek. De zwelling kan klein zijn en van vrij korte duur. Maar er zijn ook mensen die heftig reageren en grote zwellingen krijgen.

Citaat:

Natuurlijke vijanden
Dazen hebben geen specifieke vijanden. Ze worden gegeten door allerlei insectenetende dieren zoals vissen, vogels en spitsmuizen.

Citaat:

Veranderingen in aantallen
In Nederland zijn dazen de afgelopen vijftig jaar flink in aantal afgenomen door de intensivering van de landbouw. Het "ontrotzooien" van het landschap is heel nadelig voor dazen, evenals ontwatering. Door het verdwijnen van greppelrandjes en drinkpoelen zijn de paardendaas, de grote runderdaas, en de reuzendaas sterk in aantal afgenomen of uitgestorven. De zilte knobbeldaas, en de zilte regendaas zijn bedreigd door ontzilting van veenweidegebieden.
Nergens in Europa is de dichtheid aan dazen zo laag als bij ons. Er is hier dan ook zelden sprake van echte overlast, al kunnen dazen een rit te paard of een bezoek aan een natuurbad best eens verpesten

Citaat:

Bestrijding
Aan het tijdelijke ongemak van dazen is niet zo veel te doen. Om te beginnen legt een vrouwtjesdaas honderden eitjes. De larven kunnen zich op allerlei plaatsen ontwikkelen, als het maar vochtig is. Daarbij leven de larven een verborgen bestaan. Pas wanneer de omstandigheden gunstig zijn gaan ze zich verpoppen. Dat kan op zomerse dagen leiden tot een lokale dazen-invasie, bijvoorbeeld in bossen of in de buurt van stallen, vennetjes en sloten.

Citaat:

Pas uitgekomen dazen zitten 's ochtends vroeg vaak te zonnen op weidepaaltjes of schermbloemen