Geplaatst Begin Juli is ons ‘avontuur’ begonnen. Met negen enthousiaste meiden zijn we voor een vrijwilligersproject (van Bouworde) met de minibus richting Roemenië vertrokken. Concrete informatie hadden we op voorhand niet gekregen, het enige wat we wisten is dat we in een schooltje gingen werken, in samenwerking met de organisatie “education for children in need”, een organisatie die ijvert voor betere onderwijskansen voor Roma-kinderen.
Twee dagen zijn we onderweg geweest.. Duitsland, Oostenrijk, Hongarije om zo door te rijden naar Roemenië. We hadden verwacht heel wat controle te krijgen bij de grens, vermits we met een redelijk nieuwe mercedes bus daar waren. Niets was minder waar, met negen vrouwen krijg je daar blijkbaar enorm veel gedaan, zoveel zelfs dat ze aan de grens niet door hadden dat we niet de juiste verzekeringspapieren van de auto bij hadden.
Eerste indrukken van Roemenië: WAUW. Je ziet wel de armzaligheid en de slechte wegen, maar je kan ook niet naast de uitgestrekte zonnebloemvelden kijken, paard en kar die je in de dorpjes overal tegenkomt, de koeien en ganzen die op hun dode gemak de straten oversteken, kuddes paarden die vlak naast de baan (of net op de baan) in alle vrijheid staan, alle oude mensen die op een bankje voor hun huis zitten te kaarten of een praatje maken met de buren, alle ooievaarsnesten die je tegenkomt,… Het gaat allemaal een heel pak terug in de tijd in vergelijking tot bij ons, maar het straalt zo een rust uit.
één van de 'rijkste' vrouwen uit het Roma-gedeelte.. Vrouw van 42jaar, met 10 kinderen.
Uiteindelijk zijn we dan in het dorpje aangekomen waar we moesten zijn. De eerste twee straten zijn het eigenlijke dorpje, een goeie kilometer verder, door kronkels en bochten, is dan het Roma-gedeelte waar wij de volgende drie weken zouden doorkomen. Het Roma-gedeelte is een pak armzaliger, kleinere huisjes, alles is meer bouwvallig, maar alles is ook wel natuurlijker. Vlak aan een riviertje, tussen de bomen,…
Een van de huisjes dat er behoorlijk erg aan toe was:
Slaapkamer, ongeveer 7m², op de twee zetels die je ziet staan, slapen vier personen
De 'keuken' (het plafond bestond in dat deel volledig uit natte rotte houten planken)
Tegen alle onze verwachtingen in bleek uiteindelijk dat we dan toch niet in het schooltje gingen werken. Waarom niet? Het schooltje waar we normaal gingen werken is een ‘gemengde’ school, waar normaal zowel Roemenen als Roma’s naar school gaan. De directeur van de school ziet die tweede groep van kinderen echter liever gaan dan komen, en zag het uiteindelijk dan ook niet zitten om een organisatie die voor de Roma’s ijvert, aan zijn school te laten werken…Blijkbaar worden de Roma-kinderen ook op andere schoolse gebieden deftig uitgesloten. Van alle kinderen waar wij in die drie weken mee gewerkt en gespeeld hebben (en dat zijn er toch een goeie 25), is er nog niemand ooit mee op een schooluitstap geweest. Niet omdat ze het niet kunnen betalen, wel omdat ze niet mogen.
Maar goed, verandering van taken was voor ons echt geen probleem. De organisatie ‘education for children in need’ is volop bezig met een project om leraars en sociaal werkers aan te trekken, die dan op hun beurt in het dorpje mensen zouden opleiden en ondersteunen om zelf les of bijles te kunnen geven, op maat en kracht van de Roma-kinderen. Op die manier zouden de Roma-kinderen even veel kansen kunnen krijgen als de andere kinderen en niet op schools gebied op achterstand komen. Met wat geluk en hard werk kunnen die kinderen dan gaan verder studeren, en zo stilletjes aan de kloof tussen Roma en niet-Roma wegwerken. Voor dat project is het natuurlijk nodig dat er accommodatie voorzien wordt voor die leraars en sociaal werkers, en daar waren ze hard aan het werken. Stromend water, sanitair en een begin van een keuken was er al in één van de huizen… Wij hebben mee verder gewerkt aan de afwerking van die keuken en aan drie slaapkamers die op de zolder nog gemaakt moesten worden. Dat ik stromend water bij één van de ‘verwezenlijkingen’ zet is trouwens niet zomaar. In het Roma-gedeelte zijn er nog zeker 5/6 gezinnen die nog steeds geen stromend water hebben, die nog steeds gebruik moeten maken van een waterput of van het water van de rivier. Sanitair is ook zoiets dat bijna de helft van de mensen daar niet heeft, ze moeten het voorlopig nog doen met een gat met planken op..
Tweede deel van ons werk waren de activiteiten met de kinderen. Veel van de kinderen (zelfs kinderen van vier/vijf jaar oud) zitten er de ganse dag alleen thuis, omdat hun ouders moeten gaan werken om toch een beetje geld te verdienen. Één van de ‘gezinnen’ bijvoorbeeld bestond uit zes kinderen, jongste was drie jaar oud, oudste veertien. Al anderhalf jaar leefde dat gezin zonder ouders, die hebben hun kinderen achtergelaten om te gaan werken in Spanje. Elke maand kregen ze wel geld toegestuurd, maar geld is lang niet voldoende voor zulke kinderen. Toen we bij hun binnenkwamen ben ik écht geschrokken, een beeld dat ik waarschijnlijk niet meer van mijn netvliezen verwijderd zal krijgen. Zo bleek, zo’n wallen onder hun ogen, zo apathisch en lusteloos… Het eerste anderhalf uur dat we daar waren heeft geen van de kindjes gereageerd op ‘normale’ prikkels. Op speelgoed reageerden ze niet, op koekjes reageerden ze niet, als we in het Roemeens vroegen wat hun namen waren reageerden ze niet,… We hebben hun dan papier gegeven, kleurtjes, stiften, glitters en blinkende figuurtjes en hebben hun voorgedaan wat de bedoeling was. Vooral de kleinste had dat nodig… Als ik een cirkel tekende, dan deed zij dat ook. Als ik een kruisje tekende, dan deed zij dat ook. Als ik stopte met tekenen, dan deed zij dat ook. Pas na een uur, nam ze zelf een potlood in de handen om iets te tekenen. Lachen hebben ze ook niet gedaan die eerste uren, zelfs niet als je de meest onnozele dingen uithaalde, waarbij de meeste kinderen al op de grond zouden liggen van het lachen.
Één van de activiteiten die ze nog het leukste van al vonden, was ons groot was- en poetsspel
… Bijna alle kindjes hadden enorm rotte tanden, echt met vieze zwarte weggerotte stukken. Een ander deel van de kindjes had dan weer luizen. Nog een paar andere kenden gewoon géén shampoo, dan was iets wat ze nog nooit gezien hadden, laat staan gebruikten. We hebben dus in de vorm van een spel al de kindjes hun haren gewassen en gekamd, en hebben alle kindjes een tandenborstel gegeven en hen geleerd hoe ze hun tandjes moesten poetsen. Leuk dat ze dan vonden! 
We hebben ook schommels gemaakt voor in de bomen te hangen, nog zoiets dat niemand van de kinderen ooit gezien of gedaan had. We hebben ze allemaal moeten leren hoe een schommel werkte, hoe ze moet hun benen moesten zwaaien,… Zelfs in de gietende regen zagen we de eerste dagen kindjes op de schommels zitten en kindjes aanschuiven om op de schommel te mogen. Net alsof ze één of andere grote achtbaan in hun tuin hebben staan.. Zo een waardering voor zoiets kleins.
Één dag zijn we ook mee geweest naar de Bleuberry’s… Wie bij mij ooit nog durft te beweren dat Roma’s luie mensen zijn en hun armoede enkel en alleen aan zichzelf te danken hebben, zullen het zich beklagen. De Roma’s die in het dorpje wonen vinden gewoon nergens werk, of het is tegen een hongerloon. Het normale werk dat er is, gaat in eerste plaats zoiezo naar gewone Roemenen. De voorbije jaren was er één plaats waar de Roma’s in de buurt werk konden vinden, en dat was bij de bouw van een hotel in de buurt… Ze werkten er minimum 13/14 uur per dag, tegen een loon van 8€ per dag. De Roma’s waar wij bij verbleven hadden één groot geluk, en dat is dat ze echt aan de voet van de Karpaten wonen. In de zomer gaan ze elke dag de berg op. Ze vertrekken om 4.30u ’s morgens, eerst met een busje een stuk omhoog, om vervolgens twee en half uur de berg op te klimmen. Als ze boven zijn beginnen ze met het plukken van de Bleuberry’s, totdat ze een gewicht hebben dat ze nog net kunnen dragen. Voor een kind van zeven (want vanaf die leeftijd gaan ze mee naar boven) is dat een kilo of 10, voor een meisje van mijn leeftijd is dat ongeveer 20 kilo, voor een man is dat makkelijk 30 kilo… Met dat gewicht op hun rug doen ze dan die hele tocht terug naar beneden. Eens ze terug in het dorp zijn beginnen ze dan de bessen proper te maken. Het vuil en de blaadjes ertussenuit, de bessen die nog niet rijp zijn ertussenuit. De meeste dagen werken ze zeker tot 11uur ’s avonds, vaak wel later. Daarna gaan ze naar het dorp om hun bessen te verkopen aan een handelaar… Vroeger nog tegen ongeveer (omgerekend) twee euro per kilo, tegenwoordig krijgen ze amper 70cent per kilo… De burgemeester heeft de prijs zo enorm verlaagt, waarschijnlijk omdat hij zelf zo meer winst kan maken. Kan je tellen, 18uur per dag werken, twintig kilo bessen, 14€ verdienen. Maar dat is het enige werk dat ze kunnen doen, dus blijven ze de hele zomer door elke dag zichzelf dood werken, zodat ze de winter met dat geld kunnen overleven.
Jongen van negen jaar oud, bessen aan het plukken
Ik zou nog zoveel duizende dingen kunnen vertellen, zoveel dingen die ik gehoort, gezien en meegemaakt hebt... Maar mijn verhaal is nu al meer dan lang genoeg. Voor mij is het een fantastische ervaring geweest, mijn ogen zijn écht ver open gegaan. Wanbeelden in Afrika kan je makkelijk voor ogen halen, Wanbeelden in Europa zijn moeilijk voor te stellen.. tot dat je een tijdje hebt meegeleeft in zo een Romabuurt. In veel delen van Roemenie is het nog veel erger gesteld, delen waar ze gewoon nergens en nooit werk vinden. Eigelijk moet iedereen van ons eens zo een aantal weken (ik ben 3.5week geweest) in zo een project meedraaien, gewoon al voor bewustwording, zodat iedereen eens wat meer over zulke dingen nadenkt, dat er wat meer begrip en steun komt...
