Kreeg ik net via de mail. Op zich wel grappig.
In het centrum van Eindhoven staat een wolkenkrabber die in Amerika
een mistjeuker zou heten. Toch is deze architectonische fallus een
van de weinige gebouwen in de regio waarop de Barometerproef kan
worden losgelaten, die in natuurkundekringen legendarisch is.
Aanleiding voor de legende is het meningsverschil dat een apocriefe
student erover kreeg met zijn professor. De student kreeg de vraag
voorgelegd hoe hij met behulp van een barometer de hoogte zou
vaststellen van een hoog gebouw.
"Neem een lang touw", schreef de student, "bindt de barometer eraan
vast, ga naar het dak, laat het touw zakken tot de barometer de grond
raakt. Meet vervolgens de lengte van het touw: die komt overeen met
de hoogte van het gebouw."
Neen, neen, wierp zijn hoogleraar tegen. Dat is toch zeker geen
natuurkunde? "Maar 't klopt toch zeker? Ik weet er zo trouwens nog wel
een paar", antwoorde de student. "Een paar nog wel", sneerde de
professor. "Noem er nog eens eentje dan?" De student aarzelde geen
moment: "Neem de barometer en een stopwatch mee naar het dak, laat de
barometer vallen en meet met de stopwatch hoe lang het duurt eer hij
de grond raakt. De formule S=½at² - Waarbij 't' de opgenomen tijd is
en 'a' de valversnelling - vertelt hoe hoog het gebouw is."
Dat leek al meer op natuurkunde, maar was niet het antwoord dat de
professor wilde horen. Intussen was die wel nieuwsgierig geworden.
"Noem er nog eens een", daagde hij de jongeman uit. "Simpel", zei die.
"Je neemt de barometer mee naar buiten op een zonnige dag. Je houdt
hem loodrecht met één uiteinde op de grond en meet de lengte van zijn
schaduw en van de barometer zelf. Vervolgens meet je de lengte van de
schaduw van het gebouw. Die moet zich ten opzichte van het gebouw net
zo verhouden als de lengte van de schaduw van de barometer ten
opzichte van de lengte van de barometer zelf. Quod erat
demonstrandum."
"Nog meer?", vroeg de professor, inmiddels de wanhoop nabij. "Zeker",
luidde het antwoord. "Je hebt natuurlijk de standaardmethode. Je neemt
de barometer mee het trappenhuis in en terwijl je de trappen beklimt,
markeer je steeds de lengte van de barometer op de muur. Eenmaal
bovengekomen heb je dan de hoogte van het gebouw in eenheden van één
barometer." "Of je kunt de barometer aan een touwtje binden en
gebruiken als het uiteinde van een slinger. De slingertijd is een
maat voor de zwaartekrachtversnelling, die afneemt naarmate je je
verder van het middelpunt van de aarde verwijdert. Aan het verschil in
slingertijd op de grond en op het dak van het gebouw kun je dus de
hoogte van het gebouw aflezen."
De professor begroef het hoofd in de handen en verzuchtte: "Wat denk
je dat de beste manier is?" "Dat ligt voor de hand", antwoorde de
student opgewekt. "Je neemt de barometer, klopt op de deur van de
conciërge van het gebouw en zegt: 'Meneer de conciërge, ik heb hier
een prachtige splinternieuwe barometer. Die is voor u, als u mij kunt
vertellen hoe hoog dit gebouw precies is." De professor, die alleen
maar had willen horen dat de luchtdruk afneemt met de hoogte en dat
die afname, en daarmee de hoogte, kan worden gemeten met een
barometer, heeft inmiddels naar verluidt ontslag genomen. Hij is
conciërge geworden in een hoog gebouw en verzamelt barometers.