Bokt.nl

Citaat:

Het begrippenpaar ‘koelkast – ijskast’ is er eentje uit de serie ‘toilet – wc’, ‘gebakje – taartje’, ‘zeer doen - pijn doen’, ‘mantel – jas’, ‘wagen – auto’, ‘japon – jurk’. Op het eerste gezicht lijken deze woorden synoniem, maar er schuilt een addertje onder het gras. Mensen uit bepaalde kringen (de hogere) zullen nooit het eerste zeggen en altijd het tweede. Het onderscheidend element zit ’m in een associatie met ‘deftigheid’ die de hogere kringen juist willen vermijden. ‘Toilet’ is een enigszins eufemistische aanduiding voor ‘wc’. Uit angst om een ordinaire indruk te maken gingen mensen, met name de aspirerende, lagere bourgeoisie, omfloerst over ‘toilet’ speken, alsof er op een toilet geen sprake zou zijn van pis en poep. Mensen uit hogere (adellijke) kringen vonden deze voorkeur voor mooie, deftige, eufemistische woorden juist weer heel erg burgerlijk. Zij zeiden dan liever waar het op stond: ‘wc’, ‘jurk’, ‘auto’, enzovoort. Om er nog een schepje bovenop te doen in recht-voor-z’n-raapheid sprak de adel het woord ‘moeten’ ook vaak als ‘motten’ uit (maar ‘hiero!’ was dan weer fout). Het luisterde nauw.
Iemand die altijd de ‘deftige’ woorden gebruikte en dacht op die manier ‘erbij te horen’, werd zo alsnog ontmaskerd als ‘burgerlijk’. Op de een of andere manier is koelkast ook in het rijtje ‘verkeerde’ (want burgerlijke) woorden terecht gekomen. Vraag me niet waarom, maar zo ligt het nu eenmaal. Mensen die ijskasten verkopen, zullen het altijd over ‘koelkast’ hebben, want objectief gezien ís het ook een koelkast (er ligt immers geen ijs in en de temperatuur is ook boven de nul). Het vriesgedeelte (waar de ijsblokjes en de diepvriesspinazie ligt) is ook geen ijskast, want dat heet het vriesgedeelte. Of als het wél een aparte kast is, heet het een ‘vriezer’. Iedereen is natuurlijk vrij om te kiezen welke term hij gebruikt. Het ene woord is niet correcter dan het andere. Blijft alleen over dat ijskast-zeggers zich verheven voelen boven koelkast-zeggers. Deze zelfingenomenheid is niet correct, al kun je het niet tegengaan.

Rianneke schreef:

oei die bruine ziet er echt uit als hemelse modder
ik ga dit echt aankomend weekend proberen!!!