Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 14-12-16 21:28

Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst door de TopicStarter : 14-12-16 21:28

Hoi,

Na 2 jaar met onze handen in het haar besloten een topic te maken om hulp/ervaringen te vragen.
Graag geen reacties met: laat er een da naar kijken
Er zijn meerdere dierenartsen geweest die naar haar hebben gekeken, reacties met dierenartsen die aangeraden worden mogen natuurlijk wel

Mijn pony heeft last van haar spijsvertering, ze kan goed tegen gras en wanneer ze zomers 24/7 met genoeg gras op de weide staat heeft ze hier bijna tot geen last van. In de winter wanneer er bijna geen gras staat en de in de nachten op stal is krijgt ze hooi gevoerd. Ze gaat dan gelijk aan de heftige diaree, zo erg dat het er vloeibaar uitspuit en ze naar haar buik trapt en schraapt. Haar buik is opgezet en ze heeft er duidelijk veel pijn aan.

We hebben kuil geprobeerd, haar van stro afgehaald en op vlas gezet. Hooi geweekt in water, verschillende probiotica's gegeven maar niets mocht baten. Mest en bloedonderzoeken gedaan. Uit haar mestonderzoek kwam niets; geen wormen en geen zand. Haar bloed was ook goed, alleen iets waardoor ze geen onbeperkte zout liksteen mag.
Haar tanden worden elk jaar behandeld en haar gebit is top!

Dierenartsen hebben naar haar buik geluisterd en de een constateerde dat ze er maar gewoon mee moest leren leven en de ander zei dat ze hypermobiele darmen had maar ze wist het niet precies en om dat wel te zijn zou ze haar van binnen moeten bekijken met een camera, dat was volgens de da erg heftig voor een paard en deed ze dan ook liever niet voor zoiets 'kleins'

Ook heb ik een keer een fotoreading laten doen en daaruit kwam dat ze vaak misselijk was van de probiotica en dus adviseerde zij bijenpollen en aloe vera, dat hielp ook niet.

Dit jaar kreeg ik een nieuwe instructrice en zij vertelde mij dat zij ook een paard had staan die ook niet tegen hooi/kuil oid kon en dus leefde op grasmix. We hebben de pony toen per direct van hooi afgehaald en zijn begonnen met het voeren van de grasmix van Hartog, na een paar dagen had ze geen opgezette buik meer, was ze super vrolijk en had ze ook geen last meer van haar buik.

Nu komt mijn vraag; hebben meer mensen een paard die leeft op grasmix (of een ander soortgelijk product) of een paard die niet tegen hooi kan?

Ik vind het leven op alleen grasmix (en normaal gras natuurlijk) niet ideaal, ze heeft niet onbeperkt eten want dat is gewoon niet haalbaar. Hoe voeren jullie deze mix? Wij voeren het nu in een bak met een net eroverheen in een autoband ( :')

) zodat ze toch van de grond kan eten en het niet in 30 min op heeft..

Verder krijgt ze 1/2 basisbrok per dag. Verschillende brokken geprobeerd en hier doet ze het het beste op, het maakte geen verschil voor haar spijsvertering welke brok zij kreeg.

Het beste zou natuurlijk zijn als ze zowel in de zomer als in winter 24/7 op de weide kon maar er staat nu zo weinig gras dat ze dan toch bijgevoerd zou moeten worden. Ook zijn hier (Randstad) weinig stallen die überhaupt weidegang aanbieden, verhuizen van stal ga ik niet doen.

Ik hoop dat er mensen zijn die ook een soortgelijk probleem met oplossing hebben of mensen met tips/adviezen over het voeren van grasmix oid

Hou het wel aardig, we willen allemaal dat ze zonder pijn kan leven en daar doe ik dan ook mijn best voor.

Bedankt als je het hele verhaal hebt gelezen

,
Ninke

**Geplaatst**: 14-12-16 21:49

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 14-12-16 21:49

Ik kan je helaas geen tips geven,maar lees graag even mee. De pony van de buren heeft precies het zelfde probleem.

Wordt je pony ook erg mager,als ze zo aan de diarree is? De pony van de buren heeft dat namelijk wel heel erg,in de zomer ziet ze er super uit en in de winter is ze echter moeilijk op conditie te houden.

De buren voeren haar in de winter mais bij,dat kan ze qua darmen ook goed verwerken.

Van welk merk voer je gras-mix?

**Geplaatst**: 14-12-16 21:53

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 14-12-16 21:53

Mijn advies zou zijn, aangezien de reguliere dierenartsen het niet weten, naar alternatief te kijken: Den Hoek, holistische praktijk.

**Geplaatst**: 14-12-16 21:55

Geplaatst: 14-12-16 21:55

Is de grasmix aanvullen met Seniores Priores van Subli geen optie?
Dat is een complete vervanger voor paarden die geen ruwvoer meer kunnen kauwen.

**Geplaatst**: 14-12-16 21:58

Geplaatst: 14-12-16 21:58

Geef de brok in een voerbal om langer bezig te zijn. Hoe doet dit paard het op bietenpulp?

Alternatief voor gras zou fodder kunnen zijn = gekiemd graan, net zo zacht en vochtig als gras, er zijn meer plekken die dit geven als wintervoer.
Meestal wordt er gerst voor gebruikt (kiemt het beste en snelste), haver kan ook even afhankelijk van wat je kan krijgen in de winkel.
Instructies :
https://www.peakprosperity.com/wsidblog ... der-system

Of je dit als het enige ruwvoer kan geven is de vraag, maar 50% moet lukken.

**Geplaatst**: 14-12-16 21:59

Geplaatst: 14-12-16 21:59

Hilary schreef:
Mijn advies zou zijn, aangezien de reguliere dierenartsen het niet weten, naar alternatief te kijken: Den Hoek, holistische praktijk.

Dit advies kan ik alleen maar beamen!

**Geplaatst**: 14-12-16 22:01

Geplaatst: 14-12-16 22:01

En de compact gras? Dat zijn hele balen die in een box moeten met een rooster erop.
Daar doen ze best een tijd mee . Wel een duur grapje.

Het paard van een vriendin heeft ook veel darmproblemen maar dat is heel veel verbeterd sinds ze de Gastro van Havens voert.
Wel een strikt hooi beleid...een pluk van een andere baal geeft diarree, zere en opgezette buik.
Ze heeft hem ook nog een tijdje speedibeet gevoerd in combi met het bovenstaande.

Komt jou hooi uit een ingepakte baal? Zijn heel veel paarden die daar niet tegen kunnen.

**Geplaatst**: 14-12-16 22:03

Geplaatst: 14-12-16 22:03

Ik heb er ook geen ervaring meer. Tegenovergesteld zelfs, die van mij kan niet tegen (veel) gras.
Maar als je pony het goed doet op alleen grasmix en brok dan zou ik het zo laten?
Misschien na een tijd nog even bloed laten testen, maar verder is een blij paard wat zich goed voelt naar mijn mening het belangrijkste!

En je zou inderdaad bietenpulp nog kunnen proberen als ruwvoer vervanger.

**Geplaatst**: 14-12-16 22:15

Geplaatst: 14-12-16 22:15

Je hebt dit vast al bedacht, maar ik vraag het toch maar even aangezien het niet duidelijk uit je OP blijkt...

Als je haar op hooi houdt, blijft de diarree dan? Want het kan in theorie natuurlijk een overgangsprobleem zijn. De darmflora heeft dan even tijd nodig om zich aan te passen en daarna gaat het beter.

Veel paarden hebben daar last van bij de overgang van hooi naar gras, maar het kan natuurlijk net zo goed andersom.

Heb je al geprobeerd de overgang geleidelijker te laten verlopen?

**Geplaatst**: 14-12-16 22:23

Geplaatst: 14-12-16 22:23

Hoi, mijn pony van 12 die ik uiteindelijk heb laten inslapen had darmontstekingen waardoor hij koliek kreeg van langstengelig ruwvoer. Ik heb toen een soortgelijke zoektocht afgelegd. Ik geef je graag wat tips.
Ik raad jou aan om compact grass te voeren in plaats van grasmix. In grasmix zit ook suiker in de vorm van melasse, dat zit niet in compact grass. De brokken ingrasmix bestaan uit haver-afval brok dacht ik. Dat is een vrij laag energetisch brokje gemaakt van dat wat er overblijft van de plant na het oogsten van de haverkorrels. Hab brokken verkoopt subli (welkoop) ook los in zakken en hartog ook als je in hun fabriek bent en ze vooraf belt. Het zou geschikt kunnen zijn om bij te voeren.
Compact gras kun je in een baal van 400 kg (uit mijn hoofd dit) kopen bij Hartog in Lambertschaag (erg aardige mensen en die baal past in een trailer, ze zetten m er zo in voor je)
Verder sluit ik me aan bij de tip over seniores preniores. Dat is erg goed spul! Dan kun je de brok weglaten.

Veel succes gewenst! Mijn pb box staat open!

**Geplaatst**: 14-12-16 22:25

Geplaatst: 14-12-16 22:25

Ben idd ook benieuwd naar het foliebalen verhaal. Of ze dus kuil/hooi uit foliebalen krijgt. Heb een pony gehad die daar ontzettend gevoelig op was, gewoon hooi (geperste kleine pakjes) ging het goed.
De overgevoeligheid van mijn pony uitte zich in bulten en het duurde heel lang voordat die weer weg waren (wel een maand of 2). Het waren geen gewone eiwitbulten maar kleine harde bultjes, zelfs DA wist er geen raad mee. Ben toen zelf overgegaan op ander hooi en niet uit folie, op advies van iemand die zei dat dat ook nog een optie was en dat was het dus.

Verder als je pony het er goed op doet waarom zou dat erg zijn? En compact gras heb ik bij bovenstaande pony ook gevoerd, dat ging ook prima, maar ik mixte het met water omdat het erg droog is. En het is best wel heel rijk voer, daar moet je ook wel weer mee oppassen.

**Geplaatst**: 14-12-16 22:26

Geplaatst: 14-12-16 22:26

Mijn eerste ingeving is grasbrok, daarnaast zou ik idd ook eens kijken naar gastro+ van havens.

**Geplaatst**: 14-12-16 22:46

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 14-12-16 22:46

Was het voordroog of echt hooi? Volledig gedroogd gras?

**Geplaatst**: 14-12-16 22:47

Geplaatst: 14-12-16 22:47

En gedroogd gras? Hartog ( genoemd hierboven) kan ook gras drogen, prijstechnisch gunstiger dan de losse kleine baaltjes of zakken. Ik zou een keer contact met ze opnemen wat de mogelijkheden zijn.

**Geplaatst**: 14-12-16 22:54

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 14-12-16 22:54

Ik heb vorige jaar een pony in de winter op grasmix gehad. Door gebitsprobleem kreeg die even geen hooi weg, daar gingen 3 speciekuipen van 60 l per dag in. Geweekte gras brok werkte ook fijn. Misschien is compact gras nog een optie voor je. Hier ook een pony die snel aan de diarree gaat door kuil, maar compact gras blijft de mest netjes op. Ze hebben speciale voerbakken hiervoor met rooster.

**Geplaatst**: 14-12-16 23:56

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 14-12-16 23:56

De mijne kan geen hooi meer eten door slecht gebit. Hij krijgt nu compact gras, grasbrok en seniorenslobber van Masters. Hier doet hij het goed op. Hij kreeg ook diarree van kuil en hooi.

**Geplaatst**: 15-12-16 00:04

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 15-12-16 00:04

Heel fijn kuil? Sommige boeren hebben kuil dat net shag lijkt, bijna gras dus. Dat is niet zo duur.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 15-12-16 00:11

Geplaatst door de TopicStarter : 15-12-16 00:11

mariska1981 schreef:
Van welk merk voer je gras-mix?

van Hartog

Hilary schreef:
Mijn advies zou zijn, aangezien de reguliere dierenartsen het niet weten, naar alternatief te kijken: Den Hoek, holistische praktijk.

Ik heb even hun site bekeken, ziet er goed uit! Ik ga het in mijn gedachte nemen en misschien contact opnemen, bedankt voor je suggestie

marsss schreef:
Is de grasmix aanvullen met Seniores Priores van Subli geen optie?
Dat is een complete vervanger voor paarden die geen ruwvoer meer kunnen kauwen.

Ze kan nog kauwen

Ik zou het altijd kunnen proberen als aanvulling inderdaad

tamary schreef:
Geef de brok in een voerbal om langer bezig te zijn. Hoe doet dit paard het op bietenpulp?

Alternatief voor gras zou fodder kunnen zijn = gekiemd graan, net zo zacht en vochtig als gras, er zijn meer plekken die dit geven als wintervoer.
Meestal wordt er gerst voor gebruikt (kiemt het beste en snelste), haver kan ook even afhankelijk van wat je kan krijgen in de winkel.
Instructies :
https://www.peakprosperity.com/wsidblog ... der-system

Of je dit als het enige ruwvoer kan geven is de vraag, maar 50% moet lukken.

Ik zat inderdaad al aan zo'n bal te denken, voor op stal. Nog nooit van Fodder gehoord, ik ga eens rond google'en. Met haver lijkt me in ieder geval niet wat voor haar; ze kan al behoorlijk druk zijn :):)

Cowgirl schreef:
En de compact gras? Dat zijn hele balen die in een box moeten met een rooster erop.
Daar doen ze best een tijd mee . Wel een duur grapje.

Het paard van een vriendin heeft ook veel darmproblemen maar dat is heel veel verbeterd sinds ze de Gastro van Havens voert.
Wel een strikt hooi beleid...een pluk van een andere baal geeft diarree, zere en opgezette buik.
Ze heeft hem ook nog een tijdje speedibeet gevoerd in combi met het bovenstaande.

Komt jou hooi uit een ingepakte baal? Zijn heel veel paarden die daar niet tegen kunnen.

Volgens mij is de compact gras ongeveer even duur als wat ik nu voer. Speedibeet bietenpulp heb ik 2 jaar terug ook gevoerd omdat ze toen moest aankomen, het hielp én niet tegen de darmproblemen én ze werd er ook niet dikker van.. helaas

Even gekeken naar Gastro van Havens, las in de beschrijving dat het voor paarden waarvan de mest zuur ruikt is, haar mest kan inderdaad zo ruiken dus misschien is dit wel wat!

Het hooi is niet ingepakt.

Kayleigh327 schreef:
Ik heb er ook geen ervaring meer. Tegenovergesteld zelfs, die van mij kan niet tegen (veel) gras.
Maar als je pony het goed doet op alleen grasmix en brok dan zou ik het zo laten?
Misschien na een tijd nog even bloed laten testen, maar verder is een blij paard wat zich goed voelt naar mijn mening het belangrijkste!

En je zou inderdaad bietenpulp nog kunnen proberen als ruwvoer vervanger.

Voor nu laat ik het ook zo, ik ga haar zeker de komende tijd niet van het grasmix en brok afhalen. Bietenpulp daar heb ik niet echt goede ervaringen mee, althans bij dit paard. Bloed laten testen kan inderdaad nooit kwaad, al maak ik pony daar niet erg blij mee. Voordat ze bloed kunnen afnemen bij haar moet ze een verdoving krijgen, terwijl ze normaal best braaf is bij dit soort dingen :(:)

LindyH schreef:
Als je haar op hooi houdt, blijft de diarree dan? Want het kan in theorie natuurlijk een overgangsprobleem zijn. De darmflora heeft dan even tijd nodig om zich aan te passen en daarna gaat het beter.

Veel paarden hebben daar last van bij de overgang van hooi naar gras, maar het kan natuurlijk net zo goed andersom.

Heb je al geprobeerd de overgang geleidelijker te laten verlopen?

Ze heeft eigenlijk sinds ze bij mij is altijd op hooi gestaan, tot afgelopen zomer toen ze 24/7 op het land ging. Ze heeft 2 jaar gehad om te wennen aan het hooi, we zijn toen nooit gestopt met het voeren daarvan. De darmflora zou na zo'n lange tijd wel alweer rustig moeten zijn

rakni schreef:
Ik raad jou aan om compact grass te voeren in plaats van grasmix. In grasmix zit ook suiker in de vorm van melasse, dat zit niet in compact grass. De brokken ingrasmix bestaan uit haver-afval brok dacht ik. Dat is een vrij laag energetisch brokje gemaakt van dat wat er overblijft van de plant na het oogsten van de haverkorrels. Hab brokken verkoopt subli (welkoop) ook los in zakken en hartog ook als je in hun fabriek bent en ze vooraf belt. Het zou geschikt kunnen zijn om bij te voeren.
Compact gras kun je in een baal van 400 kg (uit mijn hoofd dit) kopen bij Hartog in Lambertschaag (erg aardige mensen en die baal past in een trailer, ze zetten m er zo in voor je)
Verder sluit ik me aan bij de tip over seniores preniores. Dat is erg goed spul! Dan kun je de brok weglaten.

Veel succes gewenst! Mijn pb box staat open!

Ik heb gekeken naar het compact gras en dat ziet er inderdaad wel goed uit, ik wist niet dat de brokken in de grasmix uit haver bestaan.. Bedankt

VanHuisUit schreef:
Ben idd ook benieuwd naar het foliebalen verhaal. Of ze dus kuil/hooi uit foliebalen krijgt. Heb een pony gehad die daar ontzettend gevoelig op was, gewoon hooi (geperste kleine pakjes) ging het goed.
De overgevoeligheid van mijn pony uitte zich in bulten en het duurde heel lang voordat die weer weg waren (wel een maand of 2). Het waren geen gewone eiwitbulten maar kleine harde bultjes, zelfs DA wist er geen raad mee. Ben toen zelf overgegaan op ander hooi en niet uit folie, op advies van iemand die zei dat dat ook nog een optie was en dat was het dus.

Verder als je pony het er goed op doet waarom zou dat erg zijn? En compact gras heb ik bij bovenstaande pony ook gevoerd, dat ging ook prima, maar ik mixte het met water omdat het erg droog is. En het is best wel heel rijk voer, daar moet je ook wel weer mee oppassen.

Het komt niet uit folie

Wat gek van die bultjes, maar wel fijn dat je daar de oorzaak van gevonden hebt! Kan je de gras mix ook met water mixen? Compact gras lijkt me wel wat! Dat het rijk is daar heb je gelijk in, ze blijft gelukkig nu netjes op gewicht!

Wildgirl schreef:
Mijn eerste ingeving is grasbrok, daarnaast zou ik idd ook eens kijken naar gastro+ van havens.

Volgens mij zit er ook gras brok in de grasmix wat ik nu voer!

2a54z6e45r6r schreef:
Was het voordroog of echt hooi? Volledig gedroogd gras?

Het was echt hooi

ingvdh schreef:
En gedroogd gras? Hartog ( genoemd hierboven) kan ook gras drogen, prijstechnisch gunstiger dan de losse kleine baaltjes of zakken. Ik zou een keer contact met ze opnemen wat de mogelijkheden zijn.

Je bedoelt de compact gras van Hartog denk ik, ja daar ga ik naar kijken. Wordt door vele van jullie aangeraden

Cemlys schreef:
Ik heb vorige jaar een pony in de winter op grasmix gehad. Door gebitsprobleem kreeg die even geen hooi weg, daar gingen 3 speciekuipen van 60 l per dag in. Geweekte gras brok werkte ook fijn. Misschien is compact gras nog een optie voor je. Hier ook een pony die snel aan de diarree gaat door kuil, maar compact gras blijft de mest netjes op. Ze hebben speciale voerbakken hiervoor met rooster.

Ik ga even kijken naar hoeveel liter zij per dag krijgt, ik heb eigenlijk geen idee. Ze krijgt 2 bakken per dag + 4 normale voerscheppen in de middag, hier doet ze het goed op maar hoeveel het nou eigenlijk is..
Bij die voerbakken met rooster, komen ze dan ook bij de bodem? Ligt het rooster los oid?

cynthiar schreef:
De mijne kan geen hooi meer eten door slecht gebit. Hij krijgt nu compact gras, grasbrok en seniorenslobber van Masters. Hier doet hij het goed op. Hij kreeg ook diarree van kuil en hooi.

Het compact gras wordt wel vaak aangeraden dus daar ga ik zeker even naar kijken!

Gypsy schreef:
Heel fijn kuil? Sommige boeren hebben kuil dat net shag lijkt, bijna gras dus. Dat is niet zo duur.

Hmm.. dan moet ik wel een boer vinden in de buurt die dat heeft, lijkt me wel een fijn alternatief ivm de prijs

**Geplaatst**: 15-12-16 00:18

Geplaatst: 15-12-16 00:18

Iedere winter had mijn merrie hetzelfde probleem, meestal begon het rond eind oktober/begin november. Het was een beetje afhankelijk hoelang ze nog op de weide mochten/konden.

De ellende begon bij haar met platte mest, en water bij de mest. De water bij de mest werd steeds erger. Daarnaast werd ze ook winderig, maar een wind was ook een natte flats.

In die tijd kreeg ze atijd graszaadhooi op advies van verschillende da's. Droog dus niet uit plastic.
Voor haar maakte dat geen enkel verschil, leek zelfs wel erger te worden.
Dat klopte ook want opeens stond ze met een verstoppingskoliek. Gelukkig met opgieten met paraffine en een pijnstiller + darmontspanner opgelost.

Langzaam aan knapte ze weer wat op, maar de water bij de mest in combi met latte mest bleef.
Het voorjaar naderde en langzaam aan begonnen we weer met het opbouwen van het weide seizoen.
Mest was weer super, geen klachten meer te bekennen.
Ondertussen overgestapt op hooi uit plastic.

En zo ging dat 3 jaar achter elkaar, waarbij het 3e jaar echt een diepte punt was. De da is echt met enige regelmaat langs geweest om van alles te onderzoeken.
* Geen wormen
* Geen zand
* Tanden oke
* Lichamelijk geen blokkade's (ook nagekeken door een goede ostheo).
* Bloedwaarde's alles was oke.
De da had het vermoeden dat het dan toch een trigger was van geen gras en alleen hooi en dat irriteerde haar darmen.
Kreeg het advies om haar 2x daags een flinke portie gekookt lijnzaad te geven ( 2x daags 100 gram lijnzaad, ongekookt gewogen en daarna koken).
Na 6 dagen erop stond ze wederom met een dijk van een verstoppingskoliek.
Da is 2 dagen in de weer geweest om de verstopping weg te krijgen.

Omdat haar weerstand was gezakt besloot ik haar als extra een kuur Equi Parex te geven (kuur van 5 dgn). Wat me opviel was dat haar mest verbeterde. Na anderhalve week van het einde van de kuur begon de mest weer slechter te worden.
Het jammere ervan was, je mag het maar 1x per 3mnd geven.
De da gooide het op toeval, wilde graag verder onderzoeken.

Met een leverancier van mij aan het brainstormen geweest. Want de Parex deed wel wat. Iets wat veel producten als pro of pre biotica, VIR, niks toevoegde.
Een dag later kreeg ik een telefoontje. Ik heb een emmer voor je en dat gaan we proberen.
Ben de eerste 2 weken compleet gestopt met de vitamine/mineralen korrel. Alleen het supplement met wat lucerne gegeven.
Al snel verbeterde haar mest. Na 3 weken ben ik het heel langzaam gaan afbouwen en een ander merk vitamine mineralen brok gaan voeren.
Die winter totaal geen probleem meer gehad.

De winter erna ging ook super, alleen wat extra ondersteuning van IJslands zeewier.

Het supplement is overigens nu op de markt na een test periode bij verschillende paarden als Algae Vitalis.
Het is geen wondermiddel maar werkt bij mijn paard super.

**Geplaatst**: 15-12-16 01:21

Re: Pony die leeft op alleen gras-mix, advies gevraagd

Geplaatst: 15-12-16 01:21

Ook ik heb een goede ervaring met de Algae Vitalis van Equi Protecta.
Mijn paard had ook last van erg natte mest(meestal vieze koeien flatsen) en daarbij
veel last van winderigheid en mestvocht. Na veel geprobeerd te hebben en dingen uitgesloten/behandeld te hebben werkte de Algae Vitalis vrij snel! Geef nu nog steeds een onderhoudsdosering,omdat ze best wel gevoelige darmen heeft. Maar ook omdat ze er over het hele geheel super op doet en echt goed fit en vitaal van is. Daardoor ook mijn ander paard wat bij gaan geven(die een last had van natte mest) en die is er ook veel fitter op doen ogen!