Geplaatst Algemeen
De appaloosa is een bekent paardenras dat vooral opvalt door zijn gestipte vacht. In Nederland kennen we eigenlijk twee soorten appaloosa’s. Namelijk de Amerikaanse appaloosa, deze zijn western gefokt, en de Nederlandse appaloosa, sportpaarden met een leuk kleurtje.
Geschiedenis
De appaloosa is een erg oud ras. De eerste wilde paarden hadden al alle denkbare vlekkenpatronen. Er zijn zelfs op grottekeningen van 20.000 jaar geleden al gestipte paarden te zien.
De appaloosa is altijd een erg geliefd ras geweest, ze werden door Chinese keizers zelfs ‘hemelse paarden’ genoemd. Het gevlekte paard stond dan ook hoog in aanzien als oorlogspaard. Dit omdat ze een goed uithoudingsvermogen en een grote kracht hebben.
Later, in de 16e eeuw, waren de gevlekte paarden erg geliefd als rijpaarden bij de adel.
De gevlekte paarden kregen hun naam pas rond het jaar 1900. De Nez Percé indianen hadden veel gevlekte paarden. Ze fokten op kleur, maar het grote uithoudingsvermogen van de paarden vonden ze ook erg belangrijk. Toen de blanken de indianen aanvielen, moesten deze vluchten. Samen met hun paarden maakten ze een barre tocht, die eindige bij de rivier de Palouse. De gevlekte paarden werden naar de rivier vernoemt, later is hieruit de naam appaloosa ontstaan.
De appaloosa is een tijdje een erg zeldzaam ras geweest. Dit komt doordat de blanken de paarden van de indianen in beslag hadden genomen en geslacht. Er werd dus niet meer mee gefokt, en de appaloosa was aan het uitsterven. In 1938 is daarom de Appaloosa Horse Club opgericht, het doel van deze club was om het ras te redden. En dat is gelukt, de appaloosa is weer een veelvoorkomend ras geworden. De Appaloosa Horse Club is inmiddels uitgegroeid tot een stamboek voor de Amerikaanse appaloosa.
Exterieur
De appaloosa’s die door de Nez Percé indianen werden gefokt hadden een stokmaat tussen de 142 en 152 centimeter. Maar tegenwoordig zie je appaloosa’s in alle maten. Je komt ze tegen van minipony’s met een stokmaat onder de 80 cm tot paarden met een stokmaat van boven de 170 cm.
In Nederland kennen twee soorten appaloosa’s. De Amerikaanse en de Nederlandse appaloosa.
De Amerikaanse appaloosa is een kruising tussen de quarter horse en de oorspronkelijk appaloosa zoals de indianen de fokten. Deze paarden hebben een breed hoofd met levendige en sprekende ogen. De oren zijn klein en spits, zoals bij alle Amerikaanse rassen. De hals is gespierd en de borst is breed. Ze hebben een rond en krachtig kruis met een hoog geplaatste staart. Deze paarden worden ondergebracht in het ApHC (Appaloosa Horse Club) stamboek
De Nederlandse appaloosa is een kruising tussen de Amerikaanse appaloosa en sportpaarden. Deze zijn zo ver doorgefokt dat er weinig tot niets meer te zien is van de bouw van de Amerikaanse appaloosa. De Nederlandse appaloosa komt in alle soorten en maten voor, en ze hebben niet een bouw die bij het ras hoort. Het Nederlands Appaloosa Stamboek (NAS) selecteert de paarden dan ook alleen op kleur.
Maar er zijn natuurlijk ook vele overeenkomsten tussen de Amerikaanse en Nederlandse appaloosa. De meest belangrijke is de kleur van de paarden. Iedere appaloosa heeft een stippenpatroon. Deze stippenpatronen komen in verschillende soorten voor.
Panterbont (Leopard)
Dit is de meest bekende kleur. Het paard heeft een witte ondergrond, met stippen over zijn hele lichaam verspreid. De stippen kunnen voorkomen in de kleuren zwart, bruin en vos.
Sjabrakbont (Blanket)
Paarden die sjabrakbont zijn hebben een basiskleur, zoals zwart bruin of vos, en een witte deken over hun achterhand. Deze witte deken kan erg in grootte verschillen. Zo kan het blijven bij enkele witte vlekken op de kont, maar de vlekken kunnen ook uitgroeien tot een bijna volledige deken. Op deze witte deken kunnen ook weer basiskleurige vlekken terugkomen.
Sneeuwvlokkenbont (Snowflake)
Dit een vrij zeldzame kleur. Het zijn kleine lichte vlekken op een donkere ondergrond. De vlekken lijken net sneeuwvlokken en zijn verspreid over het hele lichaam.
Marmerbont (Marble)
Het paard heeft een donkere basis, met daarom "gemarmerde" vlekken. De grenzen van de vlekken zijn vaak niet goed te onderscheiden. De lichte gebieden kunnen later zelfs uitbreiden. Maar de delen waar de harde beenderen zitten, zoals hoofd, schouders en knieën, blijven donker gekleurd. Marmerbont is soms moeilijk te onderscheiden van few-spot.
Few spot
Het woord zegt het al, deze paarden hebben weinig vlekken. Ze zijn geheel wit met enkele kleine vlekken, die alle mogelijke kleuren kunnen hebben. De few spot heeft een donkere kleur onder de hals, op en achter de ellebogen, in de flank en op de onderbenen. Een Few Spot is homozygoot Appaloosa, een kruising met een niet-appaloosa levert dus een Appaloosa op.
De kleuren van de appaloosa’s veranderen veel in hun leven. Vaak worden ze gedurende een aantal jaren steeds lichter. Maar het vlekkenpatroon blijft altijd hetzelfde. Soms verbleken de appaloosa's zo erg dat ze uiteindelijk helemaal wit worden. De appaloosa's worden 'verblekers' genoemd. Verblekers hebben van één van hun ouders de schimmelfactor geërfd. Deze schimmelfactor zorgt ervoor dat de paarden verbleken totdat ze helemaal wit zijn. Deze eigenschap is ongewenst in het stamboek.
Naast de schimmelfactor zijn er nog andere ongewenste kleurenfactoren binnen het appaloosa stamboek. Een daarvan is de appaloosa gekruist met een platenbont paard. Hieruit komt een pintaloosa voort. Deze paarden hebben de stippen van en appaloosa, maar ook de vlekken van een platenbont paard.
Naast de opvallende kleuren hebben de appaloosa’s nog een aantal raskenmerken. Ze hebben vaak een gevlekte huid rond de mond en ogen, een zogenaamd ‘menselijk oog’ (d.w.z. wit om de iris), gestreepte hoeven en gevlekte geslachtsdelen.
Ook zijn appaloosa’s vaak te herkennen aan hun zijdeachtige en dunne staart en manen.
Karakter
De appaloosa heeft een aantal goede eigenschappen, zoals zijn uitstekende uithoudingsvermogen, zijn veelzijdigheid en ook zijn werkwilligheid. Ook beschikken de appaloosa’s over een goed karakter. Het is een betrouwbaar en rustig paard met een evenwichtig karakter. Ze zijn erg op mensen gesteld en werken dan ook graag voor je.
Gebruik
De Amerikaanse appaloosa’s zijn erg wendbaar en snel. Daarom werden ze vroeger in het Wilde Westen gebruikt voor het drijven van vee.
Appaloosa’s zijn erg veelzijdig, daarom worden ze gebruikt in bijna alle diciplines van de paardensport. De snelle paarden worden gebruikt voor de renbaan, maar ook doen ze het goed met springen en dressuur. Ook mennen wordt veel met deze veelzijdige paarden gedaan.
Maar natuurlijk worden ze ook gebruikt voor de westernsport. Daar kunnen ze de snelheid en wendbaarheid die ze bezitten erg goed gebruiken.
Bronnen:
http://www.appaloosa-stamboek.nl
http://www.wikipedia.nl
http://www.appaloosa.nl
Hopelijk is het bruikbaar
