Dit heeft niets te maken met mijn school, studie of werk. Ik werk in de marketing & communicatie. Mijn man is docent Engels geweest en hij maakte voorheen de examens om te weten wat zijn leerlingen moesten doorstaan. Dat heb ik voor de gein ook een paar jaar meegedaan.
Na een paar jaar pauze heb ik me er dit jaar toevallig weer aan gewaagd. Mijn hersenen missen stimulatie. Ik heb verlof en een teveel aan hormonen en tijd. Voorheen waren er altijd wel dingetjes waar ik me niet in kon vinden en dit jaar is geen uitzondering. Dus tja, ik gooi het op Bokt. Er is hier altijd wel iemand met kennis van een bepaald onderwerp.

Goed, ik denk dat ik mag zeggen dat ik de examenteksten op vmbo-, havo en vwo-niveau redelijk tot goed begrijp. Ik heb zelf vwo gedaan. Vmbo en havo examens Engels maak ik bijna foutloos, met (voorheen) meestal alleen een enkele fout door te moeilijk te denken over nuances, zoals de zwaarte van een emotie. Bijvoorbeeld als een vrouw 'happy' is met haar zelf geteelde aardbeien en bij een wel/niet opgave wordt gevraagd of ze 'thrilled' is met de opbrengst van haar moestuin (om zomaar even iets te noemen, dit is geen echte opgave). Ik ging daar een paar jaar geleden nog wel eens de mist in door 'niet' te antwoorden, omdat ik de zwaarte van de emotie in de antwoordmogelijkheden niet vond overeenkomen met de woordkeuze in de tekst. Inmiddels weet ik dat je in dat geval gewoon niet te moeilijk moet doen en 'wel' moet opschrijven.

Dit jaar zit mijn frustratie in een opgave van het vwo examen. Het gaat om vraag 36, bewering 3. Deze hoort bij tekst 10. Mijn denkfout is mogelijk gelinkt aan het voorbeeld dat ik hierboven heb geïllustreerd.
Tekst: https://www2.cito.nl/vo/ex2023/VW-1002-a-23-1-b.pdf
Opgaven: https://www2.cito.nl/vo/ex2023/VW-1002-a-23-1-o.pdf
Ik vrees dat jullie de tekst moeten lezen om mij van mijn ongelijk te kunnen overtuigen.
Vraag 36, bewering 3. He seems to want to limit contact with the outside world.
Mijn antwoord: niet
Het is meteen duidelijk dat de hoofdpersoon in het verhaal geen makkelijke en ook geen sociale man is. Ik begrijp dat er een bepaald karakter wordt geschetst. 'A handyman who cannot talk? Bliss. Somebody should set up a company that supplies them. Tear out their tongues or sew up their lips, that'd do it.' Vrij heftig wel, ja. Duidelijk.
Toch lees ik in de gegeven tekst alleen dat hij zo min mogelijk interactie wil hebben met vakmannen. Hij wil niet met ze praten, hij wil niet dat er tegen hem gepraat wordt, hij zou ze liever helemaal niets te drinken geven en als het mogelijk was om de klus uit te voeren zonder naar de wc te gaan, zou dat helemaal mooi zijn. Met de bovenstaande quote als meest heftige uitspraak.
Nergens in de gehele tekst lees ik een aanwijzing die mij laat aannemen dat ik dit extreem breed mag trekken. Vakmannen zijn voor mij slechts een bijzonder klein deel van de outside world. Ik heb om die reden 'niet' geantwoord. Het zou kunnen dat deze persoon alleen een afkeer heeft van vakmannen.
Voor de zekerheid las ik het stukje over zijn voordeur, de klus waarvoor hij een vakman zocht, nog eens extra door. Of hij toevallig helemaal geen bel meer wilde hebben, om bezoek te voorkomen. Of hij een deurmat met 'pleur op' wilde neerleggen. Een aanwijzing om het toch breder te kunnen trekken dan alleen de vakmannen. Nee, dat las ik nergens. Ook in de voordeur-kwestie met zijn buren proef ik een bepaald karakter, maar ik lees er meer in dat hij zijn verzoek middels de brief groter wil maken door de brief zogenaamd namens de buurt te schrijven in plaats van het op zijn individu te betrekken. Niet zozeer dat hij voor schriftelijke communicatie koos om het contact met de 'outside world' zoveel mogelijk te beperken. Ik bleef bij niet.
Ik had het fout. Volgens mijn man omdat je in de tekst mag lezen dat deze eigenschap zo duidelijk wordt uitgelicht dat je het wél breder mag trekken. Ik vind dat moeilijk om te accepteren. Volgens die logica zou ik een heel kleurrijk epistel kunnen schrijven over een diepgewortelde angst voor katten, waarna iemand kan beweren dat ik bang ben voor dieren in het algemeen. Dat klopt dan toch ook niet? Of dat ik pagina's vol zou schrijven over de onmogelijke eisen die ik stel aan een zadel, waarna men zou mogen beweren dat ik een lastige consument ben in het algemeen. Zowel de katten als de zadels als voorbeeld, hoor. Niks aan de hand verder.

Op welke manier heb ik de tekst nu verkeerd begrepen?
Soms vind ik de antwoordmogelijkheden zo onlogisch in elkaar steken dat ik me afvraag of de antwoorden daadwerkelijk kunnen bepalen of je de tekst hebt begrepen. Maar goed, je kunt je in het algemeen ook afvragen of een dergelijk examen wel een goede indicatie geeft van je kennis van de Engelse taal. Het is nog altijd meer begrijpend lezen, vind ik.
Overigens zagen we in het correctievoorschrift dat vraag 8 was afgekeurd en dat iedereen daar een punt voor kreeg, ongeacht het antwoord, zelfs als er niets was ingevuld. Dat vond ik dan weer een makkelijke vraag. Ergens begrijp ik dus de logica achter de examenvragen niet...
Waar maak je je druk om, zul je denken. Nou, dat is inderdaad een groot luxeprobleem. In de stilte voor de storm (aka de bevalling) heb ik niet zoveel om me druk om te maken. Zelfs de missie 'red de gewonde zwerfkat' is al op de meest gunstige manier tot een goed einde gebracht. Vandaar dat ik me nu druk maak om deze examenvraag. Je moet toch wat.