Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 05-07-23 23:09

Jaren 90 huis verduurzamen: warmtepomp

Geplaatst door de TopicStarter : 05-07-23 23:09

Ik zou dit topic graag willen gebruiken om ervaringen te lezen met het verduurzamen van een redelijk maar niet top geïsoleerd jaren 90 huis.Het gaat dus om een jaren 90 huis met al vloerisolatie, vloerverwarming(beneden), spouwmuurisolatie en dakisolatie volgens de jaren 90 norm (dus niet zo goed als de moderne huizen).

Specifiek zijn er een aantal opties:
- oud dubbel glas vervangen door isolerende kozijnen met triple glas
- zonnepanelen
- warmtepomp (hybride of full)
- airco?

Nou vraag ik me af wat nou slim is qua volgorde en aanpak. Ik denk dat in elk geval beginnen met de ramen goed is. Maar dan. Gaan we voor een warmtepomp? En hybride ofenkel warmtepomp? Dat laatste heeft de voorkeur, maar moet wel je huis "goed genoeg" geïsoleerd zijn lees ik overal. Maar wat is goed genoeg? Wij hebben afgelopen winter heel zuinig gedaan vanwege de gasprijzen, echt een sport van gemaakt, en zijn erachter gekomen dat we 17 graden overdag prima vinden met een dikke trui aan.

Zonnepanelen zijn eigenlijk niet rendabel nu met een verbruik onder de 1000 kwh per jaar. Maar een warmtepomp zou ongeveer 3000 kwh verbruiken lees ik, dus dan word het wel interessant. Het liefst kiezen we voor volledig warmtepomp en geen gas meer.
Zijn er mensen die hier ervaring mee hebben in een dergelijk huis? We hoeven dus geen 20 graden te halen, met 17 zijn we dik tevreden.

Daarnaast heb ik een hekel aan warmte in de zomer. Ik lees dat ook steeds meer mensen hun huis koelen en verwarmen met airco. Dit is veel goedkoper dan een warmtepomp, en eigenlijk vergelijkbaar met een lucht-lucht warmtepomp. Enige nadeel is dat je dan nog wel gas nodig hebt voor je warm water, maar de hoeveelheid gasverbruik daarvoor is bij ons max 20m3 per maand. Iemand ervaring met die optie?

Ik ben benieuwd naar jullie tips en ervaringen. Liefst wel met betrekking tot huizen van voor 2010. Over nieuwbouw is genoeg te vinden online.

**Geplaatst**: 05-07-23 23:15

Re: Jaren 90 huis verduurzamen: warmtepomp

Geplaatst: 05-07-23 23:15

Wat voor proefprojecten zitten er in de planning in jouw buurt? Hier willen ze met biogas gaan werken bv. Dan heeft van het gas af minder zin/noodzaak.
Isolatie is inderdaad stap 1, naast je ramen zou ik willen weten in wat voor staat die jaren 90 isolatie nu is.

**Geplaatst**: 06-07-23 00:14

Re: Jaren 90 huis verduurzamen: warmtepomp

Geplaatst: 06-07-23 00:14

Kun je via de gemeente geen energiecoach inschakelen om te kijken wat in jouw situatie het meest relevant is? Isolatie is stap een, maar als je huis al behoorlijk geïsoleerd is kan je ook verder kijken. En de vraag is wat je wil. Helemaal van gas af? Wat kan er op jouw locatie? Zo'n lokale coach weet dat vaak beter.

**Geplaatst**: 06-07-23 08:55

Geplaatst: 06-07-23 08:55

tamary schreef:
Wat voor proefprojecten zitten er in de planning in jouw buurt? Hier willen ze met biogas gaan werken bv. Dan heeft van het gas af minder zin/noodzaak.
Isolatie is inderdaad stap 1, naast je ramen zou ik willen weten in wat voor staat die jaren 90 isolatie nu is.

Ramendikte kun je bekijken dmv een vlammetje óf het moet ook ergens in het ijzeren frame staan. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.milieucentraal.nl/media/k45cdziv/hoe-check-ik-het-glas-in-mijn-ramen.pdf

Energiecoach kan je vaak in de basis een eindje op weg helpen. Maar: Zijn over het algemeen niet dé grootste experts. Ze weten heel veel, maar de specialist is vaak de persoon die daadwerkelijk werkt in isolatie.

**Geplaatst**: 06-07-23 09:21

Geplaatst: 06-07-23 09:21

TS wat ben je goed bezig om hierover na te denken.

Ons huis is welliswaar wat ouder maar de volgorde die hier is aangehouden was, spouwmuur isolatie, kunstof kozijnen, en deuren met HR++ ramen. En dakisolatie ( hoewel dit is toen niet super geweest dus gaan we in september overnieuw doen). De grote ramenpartijen hebben hier trippel glas. En dat is echt super! Ik ben een kouklkeum en voelde geen koudebrug ervan.

We hebben zonnepanelen laten leggen zo'n 5 jaar geleden. Die gaan we in september vervangen voor een indak zonnenpaneel systeem.
En in september/ oktober wordt een grondwarmte pomp geplaatst. Hiermee kunnen we via de vloerverwarming zowel verwarmen als koelen. Maar daar zitten dan geloof ik ook wat haken en ogen aan met de buisdikte. Onze voorkeur was een grondwarmte pomp omdat we dan volledig van het gas af kunnen.

Hier komt de warmtepomp dus na alle isolatie werkzaamheden. Het advies vanuit de installateur was dat ook. Anders werkt het niet optimaal en is er de kans dat het niet genoeg kan verwarmen.

**Geplaatst**: 06-07-23 09:23

Geplaatst: 06-07-23 09:23

Wij hebben eerst via de gemeente iemand laten komen die namens de gemeente mensen kan adviseren m.b.t. het verduurzamen van het huis.

Hier kwam uit dat wij inderdaad bij 1 raam nog ander glas nodig hebben en hebben toen meteen spouwmuurisolatie gedaan.

Vervolgens zijn we met onze loodgieter om de tafel gegaan. Wij hadden afgelopen winter enorm hoge energiekosten (lees: ruim 700,- per maand) dus er moest bij ons wel iets gebeuren.

In het voorjaar hebben we zonnepanelen gelegd en 2 maanden geleden is er een hybride warmtepomp geïnstalleerd. Wij hebben nog een gashaard waardoor we het gas niet volledig af willen sluiten. Ook komt er in augustus een elektrisch auto dus dan zijn de zonnepanelen ook heel fijn.

De warmtepomp koelt ook via de vloerverwarming. Met dat hete weer was het bij ons beneden continu 22 graden, heerlijk.

Het is altijd een gok omdat je niet weet wat de gasprijzen etc gaan doen. Het is nl. een hele grote investering die je doet en je weet niet of je dat er allemaal 'uit' gaat krijgen, maar met die hoge energiekosten moesten wij wel iets veranderen.

We zijn er tot op heden heel blij mee.

**Geplaatst**: 06-07-23 09:55

Re: Jaren 90 huis verduurzamen: warmtepomp

Geplaatst: 06-07-23 09:55

We hebben bijna 3 jaar geleden een jaren 30 boerderij gekocht waar al zo'n 30 jaar niets meer aan gedaan was. Ca 180m2 en vrijstaand en vol in de wind.

Beneden deels (oud) dubbel glas en deels enkel glas. Huis werd verwarmd door 3 oude gaskachels.

Jaar 1: vloerisolatie, muurisolatie, dakisolatie, zonnepanelen, warmtepomp. Het gehele huis voorzien van vloerverwarming. Dat is de enige verwarmingsbron.

Jaar 2: nieuwe kozijnen met nieuw glas.

We hebben al 2 jaar een energierekening 0 en zijn inmiddels volledig van het gas afgesloten.

**Geplaatst**: 06-07-23 10:18

Geplaatst: 06-07-23 10:18

Ik zou kijken of je via je gemeente of provincie een advies kunt krijgen van een energieadviseur/coach. Kwalitatief zit hier veel verschil in! Het liefst krijg je een warmteverliesberekening met maatwerkadvies voor je woning. Dit schuurt eigenlijk tegen een EPA advies aan, alleen wordt er geen energielabel afgegeven. Zo'n adviseur meet je hele woning op, checkt alle isolatie en beglazing en gooit die informatie in een software om de woning door te rekenen. Door bepaalde vinkjes aan en uit te zetten krijg je een maatregelenpakket wat geschikt is om de woning gasloos of hybride te maken.

Kosten voor een dergelijk advies liggen vaak rond de 500,- euro. Dus als je dit via je gemeente of provincie kunt krijgen, zou dat een mooie start zijn. Je kan er natuurlijk ook zelf in investeren. Dit soort adviezen bieden echt mooie inzichten, misschien ook wel zaken waar je zelf nog niet aan had gedacht.

Anders zou je altijd vrijblijvend eens wat bedrijven langs kunnen laten komen. Maar die preken toch gauw voor eigen parochie. En dat maak ik helaas veel mee als een medewerker duurzaamheid bij een gemeente. 11 KW warmtepomp die worden geadviseerd terwijl de betreffende woning maar een 6 KW pomp nodig heeft bijvoorbeeld..

Ik ben bang dat je isolatieniveau nog niet goed genoeg is voor een warmtepomp, niet voor lage temperatuur verwarming in elk geval. Op hoeveel graden is de CV ketel op dit moment ingesteld? Daarmee kun je ook 'checken' of je woning geschikt is voor lage temperatuur verwarming. Dit moet je wel gedurende de winter testen uiteraard.

Nu zou je ook met hoge temperatuur kunnen verwarmen natuurlijk, dan heb je alleen een zwaardere warmtepomp nodig die uiteraard ook weer meer kost. Maar, isoleren kost ook geld.

Ramen klinken als een logische eerste stap. Ik denk dat ik verder een bedrijf langs zou laten komen om te kijken of de spouw kan worden na-geïsoleerd. En je zou kunnen kijken of je je dak nog van binnenuit kunt na-isoleren. Dit zijn in mijn ogen redelijk eenvoudig uit te voeren maatregelen waar je nooit spijt van hoeft te krijgen.

Dakisolatie zijn de meningen overigens wel wat over verdeeld, als je dak boven een zolder zit die je niet gebruikt/verwarmd, heeft dakisolatie volgens sommige mensen geen zin. Anderen zeggen juist dat de meeste warmte via het dak de woning verlaat. Technisch gezien is dit ook zo, alleen als je je dak dan isoleert dan 'vang' je met een geïsoleerd dak de warmte misschien op een zolder die je niet gebruikt.

Het is ook net een beetje wie je treft/spreekt, daarom zou mijn advies echt zijn om een onafhankelijk adviseur in huis te halen. En je kan je geld maar één keer uitgeven, dus goed dat je je er eerst in verdiept!

**Geplaatst**: 06-07-23 10:28

Geplaatst: 06-07-23 10:28

Anderhalf jaar geleden hebben wij een vrijstaand huis uit '72 gekocht van 150m2 woonoppervlak en net als Boemel vol in de wind.
Slecht geïsoleerd en een hoge energierekening tussen de €700,00 a €800,00 per maand voor twee volwassenen. En daarmee stond de cv al op 16 overdag en 15 's nachts.

Wij hebben een energiecoach gehad van de gemeente. Dat heeft ons veel geholpen. Wij hebben alle oude spouwmuurisolatie laten verwijderen en nieuwe laten plaatsen met EPS HR++ parels. Vloer hebben we laten isoleren met PIF ISO80. We hebben toch gekozen voor een nieuwe cv hybride klaar. Omdat we daarmee nog wat tijd winnen welke stappen we hierna zullen nemen. Schoorsteen opnieuw laten metselen en impregneren. Dakpannen laten controleren en vervolgens 15 zonnepanelen laten plaatsen met fase-3. Voor nu is dit voor 2 volwassenen genoeg. Ik ga zelf de zolder dakissolatie nog aanpakken met PIR 120mm. Voor nu stoppen we even, het potje is leeg.

Als ik jou was deed ik zsm de ramen, maar voor triple betaal je veel. Wij zouden voor HR++ gaan met hardhouten kozijnen. Sorry, kan niet wennen aan plastic kozijnen. Ik zou dit doen i.c.m. met airco. Hoor hier zoveel goeds over. Willen wij dus ook nog gaan doen.

**Geplaatst**: 06-07-23 10:34

Geplaatst: 06-07-23 10:34

Ik zou inderdaad eerst eens een specialist mee laten kijken in jullie huis om duidelijk te krijgen welke vormen van isolatie nog echt relevant zijn. Zelf hebben we bijvoorbeeld niet voor triple glas gekozen en zijn we prima tevreden met HR++. Het moet de investering in geld, tijd, moeite en de rotzooi die je er van hebt, ook wel waard zijn natuurlijk

Als je graag airco wilt in de zomer dan is dat natuurlijk wel lekker om alvast te regelen. Vraag is dan vooral denk ik, of je wilt werken met airco (het blazen van koele lucht) of (ook) wilt denken aan het rondpompen van koelwater door je vloerverwarmingssysteem en het dan dus meer in de hoek van de warmtepomp (met koelfunctie) te zoeken.

Het lijkt me echter dat je bij de behoefte aan koeling, ook graag koeling op de verdieping wilt, waar je wellicht je slaapkamer(s) hebt...? Waar dan geen leidingen in de vloer zitten? Dan kom je toch weer uit op airco. En met een goed airco-systeem kun je ook warme lucht blazen waardoor je minder gas kunt verbruiken voor de verwarming van je woning.

Wel is het natuurlijk fijn als je airco / warmtepomp op eigen stroom draaien, dus normaal gesproken gaat de voorkeur uit naar eerst zonnepanelen en dan de apparaten die je daar op wilt laten draaien. Maar in jullie geval dan wellicht meer (eerst) behoefte aan airco en dan daarna aan zonnepanelen.

edit: voor ons is na de isolatie, zonnepanelen en airco nu "van het gas af" het volgende punt.
Maar wij twijfelen nog over een warmtepomp, of dat nou de beste oplossing zal gaan zijn. Onze CV-ketel is nog prima dus vooralsnog wachten we verdere ontwikkelingen op dat gebied nog even af

De airco werkt prima met verwarmen, maar vloerverwarming blijf ik toch de lekkerste vorm van verwarming vinden. Ik zou dus persoonlijk nooit vloerverwarming geheel willen vervangen door verwarming via de airco.

**Geplaatst**: 06-07-23 10:40

Geplaatst: 06-07-23 10:40

Tucktuck schreef:
TS wat ben je goed bezig om hierover na te denken.

Ons huis is welliswaar wat ouder maar de volgorde die hier is aangehouden was, spouwmuur isolatie, kunstof kozijnen, en deuren met HR++ ramen. En dakisolatie ( hoewel dit is toen niet super geweest dus gaan we in september overnieuw doen). De grote ramenpartijen hebben hier trippel glas. En dat is echt super! Ik ben een kouklkeum en voelde geen koudebrug ervan.

We hebben zonnepanelen laten leggen zo'n 5 jaar geleden. Die gaan we in september vervangen voor een indak zonnenpaneel systeem.
En in september/ oktober wordt een grondwarmte pomp geplaatst. Hiermee kunnen we via de vloerverwarming zowel verwarmen als koelen. Maar daar zitten dan geloof ik ook wat haken en ogen aan met de buisdikte. Onze voorkeur was een grondwarmte pomp omdat we dan volledig van het gas af kunnen.

Hier komt de warmtepomp dus na alle isolatie werkzaamheden. Het advies vanuit de installateur was dat ook. Anders werkt het niet optimaal en is er de kans dat het niet genoeg kan verwarmen.

Een indaksysteem zou ik niet snel nemen. De maten van zonnepanelen willen nogal eens varieren en met een indaksysteem zit je aan een vaste maat. Plus wanneer er brand ontstaat in is dit vaker bij indaksystemen dan bij een systeem op het dak.

Stel je van het koelen via je vloerverwarming niet veel voor. Dat valt vaak vrij aardig tegen.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 06-07-23 10:56

Geplaatst door de TopicStarter : 06-07-23 10:56

Bedankt voor alle tips en adviezen, denk dat ik begin met kijken of er iemand van de gemeente advies kan geven, zag ook al dat ze informatieavonden hebben. Het gaat om een nieuw gekochte woning dus ga van de winter eens kijken wat er gebeurt als we de cv op 50 graden zetten, theoretisch zou dat moeten kunnen omdat we al vloerverwarming hebben en het niet per se naar 20 graden hoeft van ons.

Het hoofddoel is eigenlijk op termijn compleet van het gas af voor het milieu/ de toekomst en wooncomfort verbeteren. Ons verbruik is nu (in een zeer vergelijkbare jaren 80 woning met na-isolatie en oud dubbel glas) zo laag dat het financieel weinig voordeel oplevert (lees: we betalen nu minder dan 100 euro per maand) . We hebben ongeveer 25K budget voor verduurzaming, dus kunnen niet alles in 1 keer doen, de rest moet voor worden gespaard. Wil sowieso alle stappen uiteindelijk nemen (glas vervangen, zonnepanelen en warmtepomp (evt airco). Maar de zonnepanelen hebben we weinig aan zolang we zo weinig energie verbruiken, alleen de warmtepomp zou zo 3000 kwh per jaar moeten verbruiken, dus daar zijn we dan wel op voorbereid.

Ik denk dat we sowieso beginnen met het oude dubbel glas vervangen. Maar ja gaan we voor HR++ in bestaande kozijnen? Of meteen kunstof kozijnen en HR+++ ? Ik ga maar eens offertes opvragen, nieuwe kozijnen schijnt wel echt een heel stuk duurder te zijn. Dus dan is heel ons budget al op. Maar op de lange termijn wel de beste oplossing, ook omdat er dan niet meer geschilderd hoeft te worden.
Spouw zou al geisoleerd moeten zijn, maar hoe goed dat is gedaan en of er nog wat bij kan gaan we naar kijken. Maar online lees ik dat vanaf 1992 dat volledig geisoleerd zou moeten zijn (wel kwalitatief minder goed dan de huidige norm).

Ik denk dat we qua budget HR++ glas, zonnepanelen en airco nu op korte termijn haalbaar zijn, zitten we wel nog met gas voor tapwater en vloerverwarming op koude winterdagen. CV is ook pas 6 jaar oud dus die gaat nog wel even mee. Maar vraag me af of we niet beter kunnen investeren in de langetermijn, en met HR+++ glas en nieuwe kozijnen, zonnepanelen en een warmtepomp binnen iets langere termijn beter af zijn. Ik ben wel een beetje van het type "Beter meteen goed, dan eerst half" :Y)

.

**Geplaatst**: 06-07-23 11:09

Geplaatst: 06-07-23 11:09

Ja dat is de vraag. Daarvoor zal je moeten (laten) berekenen wat het verschil zal zijn tussen de huidige situatie. En met de opties die je noemt qua glassoort en kozijnen. Wil je sowieso de kozijnen vervangen door kunststof dan zou ik dat meteen doen en niet eerst alleen de ramen vervangen. Beetje zonde om het glas er weer uit te moeten halen.

Maar dat is natuurlijk ook afhankelijk van de staat van je kozijnen, hoe goed je ze in de verf wilt houden, en hoe graag je andere investeringen wilt doen die nu niet zouden kunnen als je direct die kozijnen laat vervangen.

Wij hebben direct het lekke dubbelglas (of dat al HR of meer was weet ik niet meer) en ouder glas laten vervangen door HR++. Maar hebben besloten de kozijnen lekker te laten zitten en daar niet veel aan te doen. Die vervangen we dan wel later door kunststof met houtnerf, was het idee. Inmiddels zijn we 15 jaar verder en hebben we allerlei andere verbouwingen en investeringen gedaan en zitten de houten kozijnen er nog steeds prima in eigenlijk.

Ja voor het mooie zou het wel geverfd moeten worden. Maar de ramen boven willen we ook nog gaan vervangen door een andere maat kozijn. Dus daar doen we sowieso niets meer aan en beginnen we aan als de laatste klussen in huis klaar zijn

**Geplaatst**: 06-07-23 11:54

Re: Jaren 90 huis verduurzamen: warmtepomp

Geplaatst: 06-07-23 11:54

Wij hebben het meeste uit eigen zak betaald, maar toen het geld op was, hebben we via de gemeente een duurzaamheidslening genomen met aantrekkelijke voorwaarden.
Wellicht goed om te kijken of dat bij jullie gemeente ook mogelijk is.

**Geplaatst**: 06-07-23 12:02

Re: Jaren 90 huis verduurzamen: warmtepomp

Geplaatst: 06-07-23 12:02

Wij hebben ook een deel uit de verduurzaamheidslening genomen van de SVN. Werkt eenvoudig met het indienen van facturen en heeft 1,6% rente.

**Geplaatst**: 06-07-23 16:14

Geplaatst: 06-07-23 16:14

Voor iedereen die voor isolerende kozijnen gaat, even goed opletten wat je kiest.

Uiteindelijk zijn wij met de subsidie goedkoper uit door triple glas te nemen tov hr++. De meerprijs voor triple tov hr++ was voor ons 1050 euro, maar we krijgen 1300 euro meer subsidie.

Wij waren zo’n 23k kwijt voor 12 ramen en kozijnen (totaal 16m2). Deze zijn vorige maand geplaatst. En krijgen straks dus nog zo’n 2160 terug aan subsidie.

Onze tweede maatregel was spouwmuur.

**Geplaatst**: 06-07-23 16:32

Geplaatst: 06-07-23 16:32

Je zou voor je sanitair warm water ook kunnen kiezen voor een warmtepompboiler of zonneboiler.