Geplaatst [LZP] Stormchasetopic #2, chase jij met ons mee?
Stormchasetopic #3: Van Nederland tot Tornado Alley
Drie jaar geleden opende bokker Vogelvrij een topic over stormchasen in Nederland. Intussen is ze verdwenen van Bokt, maar haar avonturen zijn nog steeds te volgen op haar FB! Haar liefde voor onweer creëerde een topic met onweersliefhebbers en mensen met een interesse voor bijzondere weersomstandigheden in en buiten ons kikkerlandje.
Stormchasen 101:
Wat is stormchasen?
Stormchasen of stormjagen is simpel gezegd het achtervolgen van buien met een auto. Het doel is om een bui vanuit de ideale hoek te observeren en bijverschijnselen te spotten zoals shelfclouds, wallclouds of andere zeldzame en/of extreme verschijnselen. Bij het woord 'stormchasen' wordt vaak gedacht aan gepantserde voertuigen in de US, maar ook in de Benelux, Duitsland en de rest van Europa is er een actieve community die opzoek gaat naar extreem weer.
Hoe weet ik of er buien komen?
De meest bekende website voor weerkaarten is Wetterzentrale. Deze site is redelijk makkelijk te navigeren en beschikt over meerdere weermodellen. Een ander weermodel is bijvoorbeeld de 24 uur vooruit van Buienradar: Harmonie. Soms komen de weermodellen redelijk overeen. In dat geval is de voorspelling vaak betrouwbaarder. Andere keren zegt bijvoorbeeld de 24 uur vooruit van Buienradar iets héél anders dan GFS, het is dan een kwestie van observeren welk model het meeste gelijk heeft vergeleken met andere modellen.
Stel bijvoorbeeld dat één weermodel extreme buien heeft berekend op basis van instabiliteit en windschering. Je kunt dan op de dag zelf kijken of de hoeveelheid instabiliteit, temperatuur en andere factoren voor die berekening behaald zijn. Als het bijvoorbeeld kouder uitvalt of alles een paar uur later begint weet je dat je die berekening in de prullenbak kunt gooien. Klopt wel alles, dan weet je waar je bij wijze van spreke je tuinstoel kunt uitklappen en kunt wachten op een bui in je achtertuin.
Het weer is vooral een kansberekening en dingen kunnen altijd anders uitpakken.
Op basis van berekeningen worden soms waarschuwingen afgegeven. Estofex is de bekendste en vaak betrouwbaarste. Hier werken meteorologen vanuit heel Europa aan om zo betrouwbaar mogelijke waarschuwingen uit te geven voor Europa. Estofex geeft vaak een uitleg over wat voor een soort extreem weer kan voorkomen en geeft op de dag zelf ook nog Mesoscale Discussions (MD) af. Dit zijn situaties waarin de kans op extreem weer in een gebied groot is op basis van de situatie.
Daarnaast geeft Severe weather EU ook vaak vergelijkbare waarschuwingen af.
Welke sites kan ik gebruiken als het los gaat?
Onze grote vriend buienradar is op het moment suprême prima te gebruiken, maar heeft geen betrouwbare 24-uurs of 3-uurs vooruit. Een betrouwbaardere radar is van Kachelmann. Je kunt op deze radar trekrichting en treksnelheid zien, rotatie (wel met een korreltje zout nemen soms), hagel en verdere dingen. Het is dus iets minder hapklaar dan buienradar, maar als je eenmaal de functies weet te vinden wel betrouwbaarder en informatiever.
Daarnaast is Lightningmaps een goede site om bliksemactiviteit op te kunnen zien. Aan de hand van bliksem kun je vaak ook een trekrichting zien en aflezen of een bui toe- of afneemt in activiteit. Let wel op: lightningmaps toont soms losse flodders, meestal is dit geen onweer maar een foutje in het systeem.
Maar (vul iets in) zegt dat er niets komt vandaag.
Zie het als volgt: als alle gerechten aanwezig zijn is er alleen nog maar een kok nodig om het geheel uit te voeren. Soms kan onweer dus letterlijk uit het niets komen. Neem waarschuwingen dus serieus en hou een schuin oog op de radar.
Wolken 101:
Het leukste aan stormchasen is dat je erachter komt dat Nederland meer te bieden heeft op het gebied van (extreem) weer dan je zou verwachten. Hierbij dus even een lijstje met dingen die in Nederland regelmatig te spotten zijn. Om te bewijzen zijn alle foto's van bokkers uit het vorige topic.
Ik heb slechts een greep eruit gehaald, kijk dus vooral even in het vorige topic voor meer uitleg!
Supercell
Een supercell is de moeder van alle onweersbuien. Om het heel simpel te houden: het is eigenlijk een bui die roteert om z'n as en daarbij extreme bijverschijnselen laat zien. Ze kunnen groot of klein zijn, veel of weinig neerslag hebben en overal ter wereld voorkomen. Voor stormchasers zijn deze buien vooral interessant omdat er vaak mooie structuren te zien zijn en ze kans geven op zelfs het vormen van een tornado of grote hagel. Deze buien komen soms ook voor in de Benelux, zoals links op de foto van Maaike1994. De foto rechts is een foto van onze huischaser Nenah die gemaakt is in de VS.
Arcus
Een arcus is een bijverschijnsel dat kan voorkomen aan de voorkant van de bui. Je hebt twee types: de shelfcloud en de rolwolken. De foto van Mariska_28 is een schoolvoorbeeld van een rolwolk: het is een loshangende wolk van de rest van de bui en zou op een timelapse ook een rollende beweging maken. De andere foto's zijn voorbeelden van shelfclouds, waarbij je dus duidelijk ook de verschillende lagen kunt zien. Bij de foto van Cursebreaker zie je zelfs al een hint van de 'whalesmouth', een rillerige wolkenformatie die je doet denken aan de binnenkant van een walvis zijn mond. Mocht je twijfelen of je een shelfcloud of een rolwolk op de foto hebt, dan is een arcus vaak de veiligste benaming om te gebruiken.
Het leuke aan dit soort wolken is dat ze vaak lange afstanden te zien zijn. In het topic kun je ze normaal gesproken prima volgen door het hele land heen.
Mammatus
Mammatus zijn de 'tetten' van een onweersbui. De naam komt namelijk letterlijk van het Latijnse 'mamma' (aka uier). Je ziet mammatus best vaak onder het aambeeld (= de top) van een onweersbui. Soms zijn het hele grote velden en andere keren zijn het juist kleine gebieden.
Asperitas of voorheen ook wel (Undulatus) Asperatus
Deze funky golvende wolken hebben in het topic intussen al redelijk wat fans verzameld, vandaar dat ze een eervolle vermelding krijgen. Vaak zie je dit soort buien na een tijd met buiige activiteit. Ze doen zelf niet zo heel veel, behalve chaotisch golven.
NLC / Lichtende nachtwolken
Verre van extreem, maar wel héél bijzonder: NLC! Deze wolken zijn eigenlijk kleine ijsdeeltjes op tientallen kilometers hoogte die 's nachts nog worden opgelicht door de zon. Deze wolken komen alleen voor 50° tot 70° graden noord en zuid van de evenaar, het is dus eigenlijk een beetje 'ons' noorderlicht.
Verdere termen:
CAPE
CAPE wordt zó veel genoemd dat het binnen de weerliefhebberswereld af en toe bijna een grapje is. Het geeft aan hoeveel energie er beschikbaar is voor een convectieve (=stijgende) beweging. Hoe hoger het getal, hoe instabieler de atmosfeer is. Vaak gaat dit samen met een getal voor lifted. Weerliefhebbers hebben het liefst de CAPE zo hoog mogelijk en de lifted zo laag mogelijk: dat moet je eigenlijk onthouden.
Het is binnen de weerliefhebbershoek een grapje omdat er vaak blind gestaard wordt op de hoeveelheid CAPE. Het kan daarentegen wel een indicatie zijn voor mogelijk (zwaar) onweer.
Windschering (Shear)
Windschering / Shear wordt vaak genoemd omdat het een bron is van interessante structuren. Het kan hier gaan om plotselinge lokale veranderingen in windrichting, of bijvoorbeeld wind dat een andere kant op blaast op verschillende hoogtes.
Valwind / Downburst
Deze winden kunnen vaak uit het niets opzetten en plaatselijk voor veel schade zorgen. Ze worden soms wel eens door de war gehaald met een tornado en/of windhoos vanwege de zeer lokale problemen. Bij een valwind gaat alle schade dezelfde kant op en is het spoor vaak iets breder. In het geval van een hoos is het pad vaak smaller en liggen bijvoorbeeld bomen in verschillende richtingen.
Updraft
Mijn oma zei altijd: "Als er bloemkolen zijn, dan komt er onweer." Helemaal ongelijk had ze niet. Wanneer er een sterk convectieve beweging in de lucht is gaan de wolken letterlijk als bloemkolen de lucht in. Als er een duidelijke stijgende beweging te waarnemen is noemt men dat een 'updraft'.
MCS / clusters
Voor een chaser zijn vaak losse buien het interessantste: deze buien hebben hun eigen voeding, lopen elkaar niet in de weg en hebben vaak mooiere lijnen. Toch hebben we vaak dat buien clusteren en uiteindelijk één groot systeem vormen. Dit kan op den duur zelfs ontwikkelen tot een MCS: een bui die 's nachts juist actiever blijft en wordt en die vaak met veel regen en onweer een lange afstand overbrugt.
Trog / Vore
De woorden 'trog' en 'vore' komen vaak voor in een synopsis omdat het soms de trigger kan zijn voor het ontstaan van buien. Beide staan op hoge- en lagedrukkaarten met een dikke blauwe streep. "De vore is net als de trog onderdeel van een lagedrukgebied. Bij een vore liggen de isobaren echter ver uit elkaar, waardoor de luchtdrukgradiënt in de as kleiner is dan naast de vore. Daardoor zijn de windsnelheden in tegenstelling tot die bij een trog laag." (via Wikipedia, ik kon het niet beter verwoorden.
)CG / CC / IC
Als het gaat om bliksem worden vaak de volgende afkortingen gebruikt.
CG = Cloud to Ground
CC = Cloud to Cloud
IC = In Cloud
Het is geen goede stormchase zonder minstens één keer de zin: "BAM! DIKKE CG, JONG!" gehoord te hebben.
Stormchasen volgen in Amerika?
In het geval van Amerikaans weer heb je meerdere opties. Er zijn sites zoals Severe Studios en Live Stormchasing die met kaartjes werken waar je op videobeelden kunt klikken.
Daarnaast zijn veel lokale mediastations actief die live raportages doen over noodweer. Het beste kun je op social media de hashtags in de gaten houden, gezien veel mensen nu onafhankelijk streamen. Daarnaast posten veel 'bankzitters' tweets over tornado's en kun je vaak via hen terecht komen bij links naar streams. Het meest gebruikt zijn de hashtags met de afkorting van de staat + wx, zoals bijvoorbeeld 'okwx' voor Oklahoma.
Verdere links:
Facebookpagina's:
Happystormchaser
NoodweerBenelux
Chase2BE
Severe Weather Europe
Extreem Weerliefhebbers
Skywarn Nederland
Tornadoliste Deutschland
Youtube:
Pecos Hank
Skip Talbot
Daniel Shaw
Veel plezier in het nieuwe topic! Laten we hopen dat er veel prachtweer te zien is de komende tijd met het liefst zo min mogelijk schade.
zag ineens de nieuwe! 
