Geplaatst: 11-04-07 15:55 Een goed en gezond gebit is absoluut nogdig voor het goed functioneren van een paard. De eerste stappen van het spijsverteringsproces beginnen bij de tanden. Een goed gebit is van groot belang voor een goede opname van het voer en voorkomt problemen bij de spijsvertering. Kleine afwijkingen van het gebit kunnen grote gevolgen hebben van het voer in het maagdarmkanaal. Een afwijkend gedrag is dan het gevolg, zoals het slechter functioneren van het bit.
Paardentanden groeien 2 tot 5mm per jaar en ze slijten maximaal 2mm per jaar. Doordat de bovenkaak breder is dan de onderkaak (een zgn. overbeet) ontstaan er scherpe punten aan haken aan de buitenbant van de bovenkaak en aan de binnenkant van de onderkaak. Dus precies op de punten waar het gebit elkaar niet raakt. Deze punten kunnen het tandvlees, de tong en de binnenkant van de want beschadigen. Deze problemen komen steeds vaker voor omdat de kiezen niet goed gelijkmatig afslijten.
De natuur
In de natuur is het voedsel dat de paarden eten veel beter voor de tanden. Het is van een andere structuur. Het is harder dus moeten ze meer kauwen waardoor de tanden dus beter slijten. Het voer dat de paarden nu krijgen is veel zachter, na een paar keer kauwen kunnen ze het al doorslikken zonder problemen. De tanden slijten dus amper. De inhoud van het voer (de voedingsstoffen) zijn wel veel beter. Een paard wat in de wildernis leeft en mondproblemen heeft kan hier aan overleiden. Het voer van de paarden is in de loop van de jaren erg veranderd. Vroeger bestond het voer uit, gras en/of hooi, harde granen zoals haver en gerst, strohaksel en voederbieten. Dit voer was erg stug en hard. Nu bestaat het voer uit, hooi/voordroog, biks en of muesli, kortom veel zachtere voer soorten.
Paardentanden- en kiezen zijn in de loop van de evolutie toegerust voor een gebruik van gemiddeld 18 uur per dag waarbij de onderkaak op en neer gaat en de bovenkaak stilstaat. Tegenwoordig is dit veranderd. Paarden kauwen nu maximaal een paar uur per dag.
De hedendaagse paardenvoeding is anders van structuur dan een aantal jaren geleden. Het voer is nu beter in de zin van voedingsstoffen en vitamines maar veel zachter van structuur en dus slechter voor het gebit.
Er ontstaan haken, problemen op het kauwvlak en tanden die niet meer goed op elkaar passen. Ook de snijtanden slijten niet meer gelijkmatig af, waardoor ze scheef kunnen gaan groeien. De snijtanden kunnen ook veel te lang worden waardoor de kiezen niet meer goed over elkaar komen. Dit zijn nog maar slechts een paar voorbeelden van de problemen die kunnen ontstaan.
Een behandeling van het paard waaronder vijlen is niet pijnlijk voor het paard, dit komt omdat de wortel van de tand veel dieper zit.
Wisselen
Niet alleen het weinig kauwen, maar ook het wisselen van de tanden kan zorgen voor gebitsproblemen, waardoor het gebit niet meer optimaal functioneert. Het wisselen van de tanden vind plaats tussen het 2 ½ en 5e levensjaar. Daardoor is een regelmatige controle en behandeling van het gebit voor elk paard van groot belang. Het kan bestaande problemen verhelpen en het kan toekomstige problemen voorkomen. Zo voorkomt u als eigenaar een hoop onzichtbaar lijden/pijn voor uw paard. Voorkomen is altijd beter dan genezen.
Bij een gebit van het jonge paard is het een komen en gaan van tanden. Een veulen wordt geboren zonder snijtanden. Na 6-8 dagen komen de eerste snijtanden moeder natuur heeft hier goed over nagedacht. Het voeden door de merrie is in de begin periode veel eenvoudiger zonder snijtanden van het veulen. Na 6-8 weken komen de volgende 4 snijtanden door en vervolgens na 6-8 maanden komen de laatste melksnijtanden door. De eerste 4 snijtanden wisselen als het paard een leeftijd heeft van 2 1/2 jaar. De volgende 4 snijtanden bij 3 ½ jaar en de laatste op een leeftijd van 4 ½ jaar.
Snijtanden
6-8 dagen = binnensnijtanden komen door, 4 stuks
6-8 weken = middensnijtanden komen door, 4 stuks
6-8 maanden = buitensnijtanden komen door,4 stuks
6-9 maanden = als het paard wolfstandjes krijgt komen ze op deze leeftijd door
2 ½ jaar = binnensnijtanden wisselen, 4 stuks
3 ½ jaar = middensnijtanden wisselen, 4 stuks
4 ½ jaar = buitensnijtanden wisselen, 4 stuks
Wisselen van de tanden
Bij de geboorte heeft een veulen al 12 kiezen, 3 kiezen per zijde van elke kaak.
1 jaar = vierde kies komt door, blijvende kies
2 jaar = vijfde kies komt door, blijvende kies
2 jaar en 8 maanden = eerste kiezen wisselen 2 jaar en 10 maanden = tweede kiezen wisselen 3 jaar en 8 maanden = derde kiezen wisselen 3 ½ tot 4 jaar = zesde kies komt door, blijvende kies
De haaktanden en de wolfstanden wisselen niet.
Doppen
Wat is eigenlijk een dop? Dit is eigenlijk de melktand. De melktand wordt door de nieuwe blijvende tand eruit geduwd, deze tand slijt dan langzaam af en hopelijk valt deze er dan vanzelf uit. Als dat niet gebeurd dan wordt deze verwijderd, dit is een eenvoudige ingreep. Tussen de nieuwe en oude tand kan namelijk voedselresten gaan zitten, dit zorgt voor een vieze lucht uit de mond omdat het voedsel kan gaan rotten en dit kan dan weer lijden tot ontstekingen. De volwassen tand die tegenover deze dop ligt groeit sneller omdat deze sterker is dan de melktand.
De problemen die vooral voorkomen:
Tijdens het rijden:
Kantelen van het hoofd
Hoofd schudden
Sterk in de mond
Bit niet willen aannemen
Bit vast pakken (paard pakt met zijn kiezen het bit vast en is niet stuurbaar)
Op het bit kauwen
Tong uit de mond
Tong over het bit heen
Mond willen openen
Niet of heel moeilijk willen nageven
Slechte buiging
Achter de loodlijn willen lopen
Staken
Bokken
Steigeren
Kreupel / onregelmatig
Tijdens het eten
Voedselproppen
Knoeien
Met mond open kauwen
Langzaam en/of voorzichtig kauwen
Mond niet ver open kunnen doen
Altijd aan 1 kant kauwen
Niet of slecht willen eten
Hoofd scheef houden
Water drinken tijdens het eten
Eerst hooi eten en dan pas brokken
Op en neer kauwende beweging in plaats van een draaiende kauwbeweging
Algemeen
Gewichtsverlies
Stinkt uit de mond / neus
Kaakgewricht (TMJ) gevoeligheid
Gevoelig bij aanraking / hoofdschuw
Asymmetrisch hoofd
Boos bij het aandoen van halster en/of hoofdstel
Verdikkingen / bulten op het hoofd
Neusuitvloeiing
Ooguitvloeiing
Pijn door beschadigingen en of wondjes in de mond
Zweertjes op lip / tandvlees
Overal op willen bijten.
Voedsel wordt slecht gekauwd, dus slecht verteerd, wat koliek tot gevolg kan hebben.
Slokdarmverstoppingen
Diarree
Onverteerde voedselresten in de ontlasting.
Problemen door wolfskiesjes
Doorgegroeide, gebroken of ontstoken kiezen
Waarom behandelen?
Het is fijner voor het paard, zonder een zere mond.
Gezondere bewegingen (paard verkrampt niet meer) en dus verbetering van de spieropbouw.
Mooiere vacht.
Langer en gezonder leven.
Verhoogde gehoorzaamheid.
Gezonder product bij fokmerries en dekhengsten.
Betere conditie.
Minder stress.
Door de betere spijsvertering ook lagere voederkosten.
Minder kans op koliek vorming doordat de spijsvertering beter werkt.
Beter prestatie
Beter eten.
Toevoegingen en plaatjes zijn nog welkom.
.