Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 25-05-17 11:14

Protocol na val van paard

Geplaatst door de TopicStarter : 25-05-17 11:14

~Ik weet niet of dit topic hier hoort, anders graag aanpassen!

~

De laatste paar maanden heb ik op de manege waar ik reed (en mijn zusje nog steeds) een paar keer meegemaakt dat iemand hard van zijn/haar (manege)paard gevallen is, en hierbij hard en plat op zijn/haar rug geklapt is. Nu heeft mijn (oude) instructrice hierbij in alle gevallen naar de leerlingen geroepen snel op te staan, omdat zij bang was dat het paard de ruiter (al dan niet meer) schade aan zou doen, zou trappen of er gevaarlijke situaties zouden ontstaan zonder eerst goed naar de ruiter te kijken of er niet iets aan de hand is (rug/nekletsel, naar mijn mening toch best risicovol, misschien ook omdat ik zelf in de zorg werk en dit vaak voorbij zie komen).

Bij navragen laatst bleek dat de instructie al een aantal jaar geen ehbo cursus meer gehad heeft, waar ik persoonlijk best van op keek.

Nu heb ik zelf altijd geleerd dat een val van een paard meestal geplaatst wordt in de criteria laag energetisch trauma, wat zelfs op kan lopen tot hoog energetisch trauma, afhankelijk van de hoogte en kracht en impact van de val en zou de ruiter bij zo'n val waarbij hij/zij op de rug/nek belandt en pijn ervaart toch gekraagd/geplankt moeten worden? En zeker in zo'n geval de ruiter niet meteen op laten staan met alle risico's van dien..

Ik vroeg mij af of er hier mensen zijn die weten hoe dit zit, in welke gevallen moet er bijv. Een ambulance gebeld worden, en zijn er ook protocollen voor de val van een paard met evt. Letsel?

Alvast bedankt!

**Geplaatst**: 25-05-17 11:20

Re: Protocol na val van paard

Geplaatst: 25-05-17 11:20

Ik volg even, interessant!

Ik roep vaak net om te blijven liggen en eerst even rustig adem te halen en dan naar je lichaam te luisteren om rustig recht te komen.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:26

Geplaatst: 25-05-17 11:26

Gezond boeren verstand is imo beter als het zoveelste protocol.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:27

Geplaatst: 25-05-17 11:27

Het belangrijkste is een veilige situatie hebben / creëeren. Pas als die er is, verder kijken naar verder (mogelijk) letsel. Als er een paard rond rent in de buurt van degene die gevallen is, is dat niet veilig.

Daarna de 'body check' laten doen, even zelf na laten gaan of alles het doet, en of iets pijn doet/ waar.
Is er een veilige situatie al, dan eerst even kalm aan kijken, even blijven liggen en die check uitvoeren.

Als er duizeligheid, sterretjes zien, hevige pijn is o.I.d., evenwichts verlies- meteen op een veilige plaats laten zitten of liggen, en de huisarts bellen voor advies, of desnoods een ambulance laten komen. Beter een keer teveel dan te weinig, maar meestal valt het mee.

En inderdaad, gezond boerenverstand doet het vaak het beste

**Geplaatst**: 25-05-17 11:29

Geplaatst: 25-05-17 11:29

Laurievc schreef:
Ik volg even, interessant!

Ik roep vaak net om te blijven liggen en eerst even rustig adem te halen en dan naar je lichaam te luisteren om rustig recht te komen.

Ja ik laat ze ook altijd juist liggen en daarna zitten om even rustig te worden en te voelen of alles het nog doet. Direct staan vind ik geen goed idee..

**Geplaatst**: 25-05-17 11:33

Geplaatst: 25-05-17 11:33

Meestal gebeurt een val bij ons in de galop. Het protocol dat de instructrices dan volgen is:
Alle paarden stappen of stilstaan.
Als er iemand anders in de buurt is, pakt die het paard. Meestal is dat wel rustig.
Ruiter blijft liggen of zitten, instructrice praat met haar/hem en controleert hoe helder die is.
Helder en geen pijn, weer opstappen.
Niet helder of pijn, buiten de bak even laten bijkomen. Eventueel naar arts voor onderzoek.
Als ruiter niet kan opstaan, ambulance erbij.

Volgens mij leren de instructrices dit op cursus. En sowieso is dit boerenverstand.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:35

Geplaatst: 25-05-17 11:35

1. Blijven liggen
2 .Bewustzijn en ademhaling controleren: bewusteloos= ambulance
Geen ademhaling/ hartslag: ambulance + trauma arts en starten reanimatie
3. Verwondingen vaststellen: bloedingen, breuken, pijn in nek, rug, bekken en tintelend of slapend gevoel in ledematen: zo stil mogelijk blijven liggen (tekenen van werveltrauma)= ambulance bellen. Patiënt geruststellen tot ambulance er is.
4. Geen pijn of verwondingen: opstaan ;-)

Dit is in een notendop wat je kan doen...

**Geplaatst**: 25-05-17 11:37

Geplaatst: 25-05-17 11:37

Mij lijkt me wel dat als je gewoon gelijk op kan staan na zo'n val, dan zal er ook wel weinig aan de hand zijn. Maar je hebt gelijk: eigenlijk zou je bij zo'n smak eerst netjes moeten nagaan of er geen schade is bij de rug / nek zodat niet iets ineens verkeerd floept. Ik heb een keer een meisje zien vallen die haar rug brak. Nou, die stond echt niet zomaar op hoor. Die lag toch echt te creperen van de pijn op de grond.

Ik merk ook vaak dat instructeurs eigenlijk niet goed weten wat ze moeten doen bij een val. Echt al de meest idiote dingen meegemaakt. Meisje viel en je hoorde gewoon dat ze haar onderbeen brak. En dan een instructeur die zegt: joh, probeer eens op te staan. Vervolgens werd ze zelfs een poosje alleen gelaten door de instructeur want die ging pony vangen (terwijl die in een omheind stuk wei liep) en regelde niet dat 1 van de andere meiden erbij ging staan. Ik denk dat het een soort combinatie is van: niet echt goed weten wat je moet doen (protocol zou hierbij helpen) en ook je als instructeur verantwoordelijk voelen en eigenlijk hopen / willen dat er niks aan de hand is. Op die stal waar ik reed heb ik toen ook voorgesteld een cursus EHBO te doen met stalleiding, instructeur, maar ook alle meiden. Want tijdens een buitenrit kan er ook wat gebeuren en dan is het wel fijn dat wanneer je bewusteloos bent en je nek is gebroken, dat iemand je dan niet even rechtop gaat proberen te zetten.

Mijn stelregel is: als iemand niet uit zichzelf direct op kan staan, knock-out is geweest en/of op rug / hoofd / nek is gevallen dan direct 112 bellen. Liever dat ze voor niks komen, dan dat iemand straks voor de helft verlamd is, omdat ik dacht dat het allemaal wel mee viel. Ik neem aan dat ze aan de telefoon op basis van je verhaal ook wel kunnen inschatten of ambulance nodig is.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:40

Re: Protocol na val van paard

Geplaatst: 25-05-17 11:40

Zoals maximuss het zegt zo zou ik het ook doen inderdaad. Duidelijk.

AlphaDaemon. Toen ik was gevallen op me rug kon ik ook gewoon opstaan. Niet veel pijn. Had uiteindelijk een gescheurde milt en daar nog een dag mee rond gelopen. Dus niet altijd is er dan weinig aan de hand

**Geplaatst**: 25-05-17 11:47

Re: Protocol na val van paard

Geplaatst: 25-05-17 11:47

@Iloveiswan, dat kan. Daarom ook de en/of. Soms kan je wel een beetje inschatten aan de val of het wel mee valt (of aan hoe de ruiter in kwestie zelf reageert na de val). Maar ik moet wel zeggen dat ik liever wat meer voorzichtig ben dan dat ik gelijk roep: yo, sta maar op.

Zelf ben ik ook een keer op mijn rug geland en er was niks aan de hand. Maar ik was ook niet aan het kermen van de pijn, voelde me vrij prima. Wel geschrokken natuurlijk, maar volgens mij stond ik toen ook gelijk wel zelf op.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 25-05-17 11:48

Geplaatst door de TopicStarter : 25-05-17 11:48

Dat is wat soms ook lastig is, door de adrenaline voel je sommige pijn pas later.

Als je geen pijn hebt kun je naar mijn mening ook gewoon opstaan, maar een val op hoofd/rug/nek vind ik toch vrij risicovol..

**Geplaatst**: 25-05-17 11:51

Geplaatst: 25-05-17 11:51

op staan na vallen betekend niet dat iemand niet gewond is. Had ooit bij een collega (ik was bhver daar dus ze belde mij) een vrouw die viel en op stond en uiteindelijk der heup gebroken had.(zodra ik daar was had ik der weer laten liggen, gelukkig maar)
Dusss ik laat altijd alles liggen.
Ik roep al eerste dat de rest moet stilstaan. En als dat paard aan het rennen is dat iemand die moet vangen. Ik ga altijd eerst naar de ruiter toe. Vraag waar ze pijn hebben, en of ze ook duizelig zijn of hoofdpijn hebben. Bij pijn in nek en rug en tintelende vinger of voeten bel ik altijd 112.
Heb in de afgelopen jaren helaas heel wat 112 moeten bellen. Heb heel wat gezien...
En idd gewoon gezonde boerenverstand volgen is altijd goed. en in twijfel altijd 112 bellen. Ze rijden liever een keer voor niks uit dan dat je denkt o valt mee.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:55

Geplaatst: 25-05-17 11:55

gekvanfleur schreef:
Gezond boeren verstand is imo beter als het zoveelste protocol.

Zou je denken he. Toch zal ik nooit vergeten dat ik op de hippiade iemand onder haar pony terecht heb zien komen waardoor zij geen gevoel meer in haar benen had. De EHBO'er heeft haar meerdere keren geprobeerd te laten staan 8)7

Uiteindelijk op de brancard gelegd en viel het allemaal mee, maar voor hetzelfde geld verlam je zo iemand. Dus blijkbaar beschikt toch niet iedereen over dat verstand.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:56

Geplaatst: 25-05-17 11:56

AlphaDaemon schreef:
Mij lijkt me wel dat als je gewoon gelijk op kan staan na zo'n val, dan zal er ook wel weinig aan de hand zijn. Maar je hebt gelijk: eigenlijk zou je bij zo'n smak eerst netjes moeten nagaan of er geen schade is bij de rug / nek zodat niet iets ineens verkeerd floept. Ik heb een keer een meisje zien vallen die haar rug brak. Nou, die stond echt niet zomaar op hoor. Die lag toch echt te creperen van de pijn op de grond.

Mijn opa heeft nog 2 dagen met een verbrijzelde ruggenwervel rondgelopen.

Pijn is juist lang niet een indicatie of iets ernstig is of niet.
Toen ik mijn rug op 3 plekken brak had ik weinig pijn, 1 been deed het niet zoals het moest;
Maar veel pijn direct na het vallen? Nope, dat kwam pas later toen de boel ging opzwellen en ik de ambulance in moest.
Maar dat was zeker 45/60 minuten na de val.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:58

Geplaatst: 25-05-17 11:58

Ik heb zelf inderdaad wel eens wat gebroken maar door de adrenaline merkte ik dat pas later.
Dus de uitspraak als iemand op kan staan is het wel goed gaat helaas niet op.

Het is natuurlijk schandalig dat de instructrice haar BHV niet op orde heeft. Misschien hoeft het wel niet verplicht als andere het hebben, maar het zou toch wel erg verstandig zijn.
Hierboven staan al mooi protocollen zoals ze horen te gaan.
En bij twijfel bellen, de triasgist kan je ook weer helpen.

**Geplaatst**: 25-05-17 11:59

Geplaatst: 25-05-17 11:59

Door de schrik en adrenaline kan de pijn eerst "meevallen". Het kan inderdaad zijn dat het even duurt voordat je het echt merkt.

Jaren terug, reed nog op de manege en tijdens een buitenrit viel iemand van haar paard. Van onze instructrice moest ze er op en moest ze met ons mee terugrijden, want het viel wel mee.
Dat meevallen resulteerde in een gebroken rug, 5 cm van de dwarslaesie af..

**Geplaatst**: 25-05-17 12:15

Geplaatst: 25-05-17 12:15

Laurievc schreef:
Ik volg even, interessant!

Ik roep vaak net om te blijven liggen en eerst even rustig adem te halen en dan naar je lichaam te luisteren om rustig recht te komen.

Dit doe ik dus ook altijd. Zodra ze willen opstaan roep ik altijd 'blijf liggen' als ze op de rug vallen.
Eerst paar minuten even bijkomen en voelen waar de pijn zit en of er iets raars is.
Vaak is namelijk door de schrik een ander gevoel van pijn/geen pijn die daarna wel duidelijker wordt.
Ik heb wel altijd mijn mobiel bij mij voor geval van nood, en waarschuw naderhand altijd dat als ze na een dag nog steeds pijn hebben, ze altijd langs de arts moeten just in case.

Blijft een eng iets hoor, vorige week nog met een collega gepraat die nu al twee keer een ernstig ongeluk in de lessen had meegemaakt ( open botbreuken) en dat de angst daarvoor flink in haar achterhoofd zit bij de lessen steeds.

**Geplaatst**: 25-05-17 12:43

Geplaatst: 25-05-17 12:43

Afdeling ervaring en gezond boerenverstand: er is een enorm verschil tussen op je rug vallen en op je nek.

Ik ben ook op omaatjesleeftijd een paar keer op mijn rug gevallen. Gewoon mooi, reflexmatig een halve draai gemaakt, "boem plat". Laag energitsch zou ik zeggen.
Oude judotruc, van harte aanbevolen: adem in op het moment dat je "tussen hemel en aarde bent", bij het landen gaat het uitademen helemaal vanzelf, en het werkt ook als een soort luchtkussentje.

Zou ik ooit wat God verhoede op mijn nek landen: ik bleef liggen tot de ambulance er was.

En paarden die braaf genoeg zijn om weer eens een ruiter op de rug te dulden, maar bij ruiterfout nummer 5
(....ik maak zelf vast ook meer dan 5 fouten in een uur rijden....)
boos worden, verzuurd reageren en de ruiter gericht er af bokken en nog een trap na geven...
...ik hou niet van die maneges.

**Geplaatst**: 25-05-17 12:51

Re: Protocol na val van paard

Geplaatst: 25-05-17 12:51

Zo is een oud-leraar van mij een aantal jaren terug aangereden door een auto. Hij kon gewoon zelf opstaan maar viel toen dood neer; nek gebroken en toen hij opstond verschoof het met fatale gevolgen. Daar ben ik toen zo van geschrokken. Vreselijk ongeluk.

**Geplaatst**: 25-05-17 13:12

Geplaatst: 25-05-17 13:12

Moeten instructeurs geen EHBO certificaat hebben dan?

Ik heb er één en moet jaarlijks opnieuw een paar uur op cursus om het bij te houden. Vind het wel kwalijk dat zulke basis dingen niet bekend zijn bij een instructeur...

**Geplaatst**: 25-05-17 13:21

Geplaatst: 25-05-17 13:21

amoj schreef:
Moeten instructeurs geen EHBO certificaat hebben dan?

Ik heb er één en moet jaarlijks opnieuw een paar uur op cursus om het bij te houden. Vind het wel kwalijk dat zulke basis dingen niet bekend zijn bij een instructeur...

Nee, geen ehbo, wel bhv. Daar leer je reanimeren en brand blussen, maar niet wat je moet doen als iemand van z'n paard dondert. Onze bhv-instructeur opperde dat je iemand dan uit de bak moet vissen en even langs de HAP rijden. Onze eigen instructeur was het daar niet mee eens; hun HA raadt aan om de ruiter te laten liggen (mits veilig) en te bellen met HAP of ambu.

Het lijstje van maximuss kan ik wel inkomen

**Geplaatst**: 25-05-17 13:25

Re: Protocol na val van paard

Geplaatst: 25-05-17 13:25

Bij BHV krijg je ook eerste hulp handelingen.
Of het verplicht is voor de instructeur om BHV te hebben? Ik denk van niet.
Als het maar iemand heeft op de manege. De eigenaar kan voldoende zijn.
Of dat verstandig is, is wat anders natuurlijk.

**Geplaatst**: 25-05-17 13:29

Geplaatst: 25-05-17 13:29

maximuss schreef:
1. Blijven liggen
2 .Bewustzijn en ademhaling controleren: bewusteloos= ambulance
Geen ademhaling/ hartslag: ambulance + trauma arts en starten reanimatie
3. Verwondingen vaststellen: bloedingen, breuken, pijn in nek, rug, bekken en tintelend of slapend gevoel in ledematen: zo stil mogelijk blijven liggen (tekenen van werveltrauma)= ambulance bellen. Patiënt geruststellen tot ambulance er is.
4. Geen pijn of verwondingen: opstaan

Dit is in een notendop wat je kan doen...

Dit is het enige juiste antwoord

**Geplaatst**: 25-05-17 13:35

Geplaatst: 25-05-17 13:35

Zo heb ik ooit iemand in een manegeles vanuit galop in volle vaart tegen de bakrand zien klappen. Het meisje had echt even nodig om weer bij haar positieven te komen. En de instructeur maar brullen dat ze direct moest opstappen omdat ze anders niet meer zou durven..
Achteraf had ze heel wat gekneusd.

**Geplaatst**: 25-05-17 17:42

Re: Protocol na val van paard

Geplaatst: 25-05-17 17:42

Dat altijd direct opstappen anders durf je niet meer vind ik sowieso een vreemde regel.. Riepen ze vroeger ook altijd toen ik manegelessen volgde. Ik bekijk dat per geval.. Sommigen kunnen veel beter eerst even bijkomen en wat water drinken en laat ik dan bij het uitstappen nog even erop bijvoorbeeld. En degene die echt heel veel last van iets hebben laat ik niet meer opstappen. Volgende keer maar weer!