Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 29-01-16 16:49

Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst door de TopicStarter : 29-01-16 16:49

Best een heftig onderwerp, maar ik zou graag eens met jullie van gedachten willen wisselen. Niet als discussie over het onderwerp an sich of over praktische uitvoering met allerlei details, maar vooral over het nemen van zo'n beslissing en het verdere traject.

Zijn er bokkers die hierover iets vastgelegd hebben? Of misschien wel naasten/familieleden die zo'n (voorbereidend) traject ingegaan zijn?

Waar ik vooral benieuwd naar ben is in welke fase van je leven (of misschien wel in welk stadium van je ziekte) er iets vastgelegd is, en of het mogelijk is om die grens van 'onmenselijk lijden' mede zelf te bepalen, of dat anderen dat (mede) voor je gedaan hebben.
Ik schrijf nu even over 'je' omdat dat makkelijker praat, maar dat kan natuurlijk ook iemand anders zijn uit je omgeving. Misschien heeft een naaste dit wel zo geregeld, en dan ben ik ook erg benieuwd hoe jullie dit als naaste ervaren hebben.

Ik heb dit stukje bewust wat algemeen geschreven omdat ik niet precies kwijt wil/kan in welke positie ik en/of mijn naaste zitten, hopelijk hebben jullie daar begrip voor.

**Geplaatst**: 29-01-16 16:59

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 16:59

Ik vind het absoluut een interessante discussie. Ik las vanmorgen een indrukwekkend stuk hierover op Facebook, met name over dementie en het feit dat je dan niet meer zelf kan kiezen. Maar ook als je nog wel zelf de beslissing kan nemen, zal je vooraf toch wat geregeld moeten hebben.

Het is aan de orde gekomen toen mijn moeder kanker kreeg, zij wilde wel graag vastleggen dat ze niet ondraaglijk wilde leiden. Maar eer we daar mee aan de slag konden, was ze al overleden, binnen een maand na de diagnose. Ik ben me er zeer van bewust en heb ook om me heen gezien, dat het ook anders kan en zo´n lijdensweg gun ik niemand. Toevallig heb ik er twee weken geleden een gesprek over gehad met mijn kinderen en gaan we hier zeker verder over nadenken, met name omdat wij in Spanje wonen en euthanasie daar nog een taboe is. Het is bij ons nu nog helemaal niet aan de orden, maar je weet niet wanneer het wel zo kan zijn en dan ben je soms te laat.

Mijn eerste man en de vrouw van mijn huidige man zijn beiden na een coma overleden doordat hun lichaam het opgaf, maar wat als hun lichaam het had volgehouden en ze nooit meer bijgekomen waren? Hoe handel je dan en wat zijn de criteria?

Ik volg dit dus met interesse.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:14

Geplaatst: 29-01-16 17:14

Het vooraf vastleggen van je keuze is zeker mogelijk, maar er zitten een heleboel haken en ogen aan. Zodra iemand wilsonbekwaam wordt, wordt het nog veel lastiger.

Wet toetsing levenbeëindiging zegt hierover:

Indien de patiënt van zestien jaren of ouder niet langer in staat is zijn wil te uiten, maar voordat hij in die staat geraakte tot een redelijke waardering van zijn belangen terzake in staat werd geacht, en een schriftelijke verklaring, inhoudende een verzoek om levensbeëindiging, heeft afgelegd, dan kan de arts aan dit verzoek gevolg geven. De zorgvuldigheidseisen, bedoeld in het eerste lid, zijn van overeenkomstige toepassing.

Wat betreft de grens van ondraaglijk lijden: het ondraaglijk lijden moet invoelbaar zijn voor de arts(en). Als naaste iemand zijn euthanasie regelen is niet mogelijk, op geen enkele manier. Naasten spelen zeker wel een rol voor de arts in de beeldvorming, maar het gaat uiteraard om de patiënt. Het is denk ik vooral belangrijk om te weten dat een arts niet verplicht is om euthanasie toe te passen.

Ben je op de hoogte van hoe zo'n traject verloopt, en aan welke zorgvuldigheidseisen er voldaan moeten worden?

Ik ben aanwezig geweest bij een schouw na een euthanasie. Het zag er heel vredig uit

Edit: Monique, het voorbeeld wat je noemt valt niet onder euthanasie. Het gaat daar dan om het nalaten/staken van medisch zinloos handelen. Ik weet niet precies hoe het daar zit met de criteria.

Laatst bijgewerkt door Lauraennala op 29-01-16 17:21, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst door de TopicStarter** : 29-01-16 17:19

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst door de TopicStarter : 29-01-16 17:19

Monique, wat een heftig verhaal. Ik had al een vermoeden dat ik best heftige reacties of emoties teweeg zou kunnen brengen. Hopelijk geeft dit topic jou ook de informatie die je zoekt.

Lauraennala, bedankt voor je reactie.

Misschien heb ik het wat krom omschreven, maar ik bedoelde niet dat een naaste andermans euthanasie zou regelen, maar hoe iemand het ervaart als iemand in zijn nabije omgeving deze beslissing neemt.

Op papier ben ik op de hoogte van het traject en over de zorgvuldigheidseisen. Maar dat is echt papieren wijsheid en alleen maar theorie.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:25

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 17:25

Ik weet dat mijn opa en oma dit beiden hebben laten vast leggen. Mijn opa heeft het uiteindelijk niet nodig gehad maar mijn oma is inmiddels zwaar dement en mag geen aanspraak meer maken op de verklaring omdat ze niet meer 3x achter elkaar bij volle verstand ja kan zeggen. Dus ondanks dat er in haar verklaring staat dat ze bij dementie euthanasie wil laten plegen kunnen we/ze er nu niets meer mee.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:28

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 17:28

Mijn opa heeft euthanasie gehad. Die heeft dit gehad in het ziekenhuis wat een zeer grote uitzondering is.

Ik ben zelf doktersassistente en tegenwoordig laten veel mensen (vooral ouderen) het vast leggen, mocht er iets gebeuren.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:31

Geplaatst: 29-01-16 17:31

Als je behoefte hebt aan specifieke informatie raad ik je aan om met de huisarts of (indien aanwezig) de behandelend arts in gesprek te gaan. Als het gaat om het van te voren kenbaar maken van je wil is dit zeker verstandig.

Ervaring als naaste heb ik, gelukkig, niet.

Wat Lizy29 zegt, is precies het punt waar nu veel discussie over is.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:38

Geplaatst: 29-01-16 17:38

Een dichtbijstaand persoon heeft hier een duidelijke mening over, ook vanwege haar ervaringen in een hospice/stervensbegeleiding. En ook in het geval van dementie heeft ze hier een duidelijke visie op.

Ze is al jaren lid van de NVVE. Een jaar geleden hebben de formulieren vanuit de NVVE ingevuld met een uitgebreide persoonlijke toelichting waarin ze beschrijft wat kwaliteit van leven is voor haar en wanneer het leven voor haar een last zou worden.

Met deze bundel papier hebben we een afspraak gemaakt bij de huisarts, alles mondeling toegelicht en een setje zit nu in zijn archief. Jaarlijks gaan we terug voor een update, zodat het niet kan "verjaren".

Ze draagt ook een "niet reanimeren" penning.

De keuze tot euthanasie blijft altijd lastig, vooral voor huisartsen om aan deze laatste wens te voldoen. We hopen op deze manier sterk te staan, mocht het zover zijn. Ik ben de gevolmachtigde om bij bijvoorbeeld coma haar wensen te waarborgen.

Zelf wil ik het ook zo gaan doen, maar nu nog niet, omdat ik nu nog niet zou kunnen verwoorden wat ik wel of niet zou willen bij bijvoorbeeld coma of hersenletsel.

Het speelt nu nog niet, maar als het zover komt verwacht ik dat het een intensief/emotioneel traject zal zijn, vooral als ik de keuzes moet maken. Maar omdat ze er zo duidelijk in is, geeft dat mij wel steun mocht ik degene zijn die knopen gaat doorhakken.
Gemakkelijk zal het niet, maar het zal zo afhangen van de situatie, daar kan ik mij niet op voorbereiden. Mijn angst is eerder dat je moet strijden om haar wens in te laten gaan, omdat dit voor artsen in "grijze" situaties lastig is.
Bijvoorbeeld bij dementie, je moet het traject in gang zetten als je nog "wilsbekwaam" bent, maar ben je dan nog niet "te goed" voor euthanasie?

Laatst bijgewerkt door Grit op 29-01-16 17:45, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst door de TopicStarter** : 29-01-16 17:41

Geplaatst door de TopicStarter : 29-01-16 17:41

Dat lijkt me inderdaad wel heel erg treurig. Juist iemand die er zo bewust mee bezig is geweest en het vast heeft laten leggen, en dan in zo'n situatie terecht komen dat er juist gebeurt wat je nooit gewild hebt. Dat is treuriger dan treurig.

Zo heb ik ook al gehoord (maar dat is een via-via verhaal) dat mensen soms veel pijn lijden omdat te heftige pijnstillers het denkvermogen beinvloeden, wat dan weer invloed heeft op de wilsbeschikking.

Wat voor mij vooral onduidelijk is, is of je zelf als patient nog invloed hebt op het moment. Wat voor de ene persoon nog een acceptabel leven is, is dat voor een ander persoon misschien helemaal niet. Bijvoorbeeld als je door een slepende ziekte in een rolstoel terecht komt, of je ledematen raken zo vergroeit dat je uiteindelijk helemaal niks meer kunt, of zo zijn er nog legio andere voorbeelden te bedenken. Voor de ene persoon zal het leven in een rolstoel nog de moeite waard zijn, terwijl het voor iemand anders misschien helemaal geen waarde meer heeft omdat daarmee alle leuke dingen voor die persoon ook automatisch wegvallen.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:47

Geplaatst: 29-01-16 17:47

Ik had nog een stukje toegevoegd bij mijn post over inderdaad de lastige grens tussen wilsonbekwaam en wilsbekwaam is lastig.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:47

Geplaatst: 29-01-16 17:47

Oscar, daar is de arts voor om die situatie in te schatten. Met invoelbaar zijn voor de arts, wordt bedoeld dat het 'begrijpelijk' moet zijn dat het voor die persoon, in die situatie, ondraaglijk is.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:51

Geplaatst: 29-01-16 17:51

Ik heb in de positie gestaan, samen met mijn moeder en broer, dat we hebben moeten beslissen over mijn vader. Hij kwam net weer van de OK en het ging gelijk weer mis. Een half uur later kwam er een arts naar ons toe op de gang, wat hij moest doen? Doorgaan of stoppen. Het is het moeilijkste wat we ooit hebben moeten doen, maar wij hebben op dat moment gekozen voor doorgaan. Gewoon omdat we op dat moment zo overdonderd waren. Toen mijn vader 4 dagen later weer bijkwam zei hij ons dat hij liever had gewild dat we waren gestopt. Anderhalve week later is hij toch overleden.

Ik weet wel, mocht ik ooit ziek worden, ik in het beginstadium al een beslissing ga nemen. Het is voor naaste familie onmogelijk om zo'n keuze te moeten maken.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:54

Geplaatst: 29-01-16 17:54

Dat is pittig geweest kimendana. Maar ik kan mij jullie keuze op dat moment zo goed voorstellen, vooral als de wensen van je vader hierover niet bekend zijn.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:56

Geplaatst: 29-01-16 17:56

Voor mij persoonlijk denk ik dat het begint met de vraag aan mijn huisarts, zou hij in het geval dat het nodig is euthenasie uitvoeren (lijkt mij vreselijk vervelend als je in zo'n stadium ook nog eens van huisarts moet wisselen).

Vorig jaar aanwezig geweest bij de euthenasie van de vader van een vriendin (op hun beider nadrukkelijke vraag). Het was het laatste stadium van kanker. Het was triest, maar zo mooi dat hij het zelf heeft kunnen doen. Hij heeft zelf zijn spuit met medicatie in zijn sonde kunnen spuiten en is ingeslapen (in sonde is niet standaard zeker niet, maar in het geval van keelkanker heeft iemand al langer medicatie via deze sonde. En er was voor het geval het niet voldoende was een infuus aangelegd de dag ervoor).

Laatst bijgewerkt door jeetje77 op 29-01-16 18:00, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 29-01-16 17:57

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 17:57

Dat is ook een belangrijk punt, er zijn nog steeds huisartsen die hier niet open voor staan als je nog niet stervende bent.

**Geplaatst**: 29-01-16 17:58

Geplaatst: 29-01-16 17:58

lizy29 schreef:
Ik weet dat mijn opa en oma dit beiden hebben laten vast leggen. Mijn opa heeft het uiteindelijk niet nodig gehad maar mijn oma is inmiddels zwaar dement en mag geen aanspraak meer maken op de verklaring omdat ze niet meer 3x achter elkaar bij volle verstand ja kan zeggen. Dus ondanks dat er in haar verklaring staat dat ze bij dementie euthanasie wil laten plegen kunnen we/ze er nu niets meer mee.

De regels omtrent euthanasie bij ernstig dementerenden zijn net bijgesteld , ik weet niet of het ook voor je oma kan maar zou toch als familie wederom het gesprek met de verpleeghuisarts weer aan gaan.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:00

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 18:00

Ja zeker Grit, achteraf gezien was het misschien beter en minder pijnlijk voor hem geweest als we waren gestopt, maar het druist tegen al je gevoelens in.. Een mooie les op een harde manier geleerd.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:00

Geplaatst: 29-01-16 18:00

bigone schreef:
lizy29 schreef:
Ik weet dat mijn opa en oma dit beiden hebben laten vast leggen. Mijn opa heeft het uiteindelijk niet nodig gehad maar mijn oma is inmiddels zwaar dement en mag geen aanspraak meer maken op de verklaring omdat ze niet meer 3x achter elkaar bij volle verstand ja kan zeggen. Dus ondanks dat er in haar verklaring staat dat ze bij dementie euthanasie wil laten plegen kunnen we/ze er nu niets meer mee.

De regels omtrent euthanasie bij ernstig dementerenden zijn net bijgesteld , ik weet niet of het ook voor je oma kan maar zou toch als familie wederom het gesprek met de verpleeghuisarts weer aan gaan.

Inmiddels zitten we in het stadium dat we hopen dat ze snel weer een zware infarct krijgt en er in blijft. Maar ik zal het zeker eens opperen zodra ik mijn moeder spreek. Dit is gewoon sneu.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:05

Geplaatst: 29-01-16 18:05

Mijn vader is vorig jaar overleden. Op een zondagmiddag heeft hij een duidelijke wilsverklaring op laten stellen en die hebben we als gezin (ook de "schoonkinderen") allemaal getekend. Dat was ook voor hem een bevestiging dat we ook dit als gezin deden. Door die verklaring was het "makkelijker" om toen het zover was de dokter te bellen en te verwijzen naar hetgeen op papier stond.

Voor mezelf ben ik er naar mijn familie en artsen altijd al heel duidelijk over geweest hoe en wat. Maar het op papier zetten zou geen overbodige luxe zijn. Je neemt bij mensen die uiteindelijk achterblijven ook een boel zorgen weg.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:08

Geplaatst: 29-01-16 18:08

Mijn moeder heeft direct nadat ze hoorde dat ze ongeneeslijk ziek was een afspraak met de huisarts gehad en deze heeft toen aangegeven daar vanuit geloofs/levensovertuiging niet aan mee te kunnen werken. Wel zou hij willen helpen om een andere arts te vinden.
Uiteindelijk was daar de tijd veel te kort voor en is er gekozen voor palliatieve sedatie, daar wilde de eigen huisarts wel aan meewerken.
Dus dat is zeker een punt om tijdig naar te informeren.
De huisarts is toch vaak de persoon die in de laatste levensfase een belangrijke rol speelt en daar is een vertrouwensrelatie ook erg belangrijk bij.
En ondanks dat onze huisarts mijn moeder niet kon helpen dmv euthanasie was de rest van zijn begeleiding top.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:14

Geplaatst: 29-01-16 18:14

Mijn schoonmoeder heeft een euthanasie verklaring maar is al 12 jaar dement, ze ademt alleen nog en verder niets. Hierdoor komt ook zij niet meer in aanmerking voor euthanasie omdat ze wilsonbekwaam is. ZE word niet meer gereanimeerd mocht er iets gebeuren. Wij zitten dus met hetzelfde als lizy29. Het is zeer mensonwaardig hoe ze er bij ligt, en we hopen dat het spoedig voorbij is voor haar daar ze altijd aangegeven heeft niet zo te willen eindigen. De nieuwe euthanasie Wet ligt een voorstel van, is er nog niet door, en als dat wel door komt zitten er nog best wat haken en ogen aan.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:26

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 18:26

Ik ben er niet mee bekend en kan ook niet helpen maar vind dat wel een reuze interessant onderwerp om te volgen

**Geplaatst**: 29-01-16 18:34

Geplaatst: 29-01-16 18:34

Mijn vader (73 jaar)is afgelopen november overleden.
Mijn vader had in augustus last met slikken. Zijn eten bleef steeds hangen. Bleek slokdarm kanker te zijn. Dat was een hele grote schok voor ons helemaal toen het ook nog eens bleek uitgezaaid te zijn naar lever en nieren. Ze konden niks meer voor hem doen dan alleen een stent zetten, dat is een buisje in de slokdarm want die werd dicht gedrukt door de tumoren en met dat buisje kon hij nog enigszins wat eten. Mijn vader was wel eerder al steeds erg moe en viel erg af. Op zijn einde is hij meer dan 30 kilo afgevallen. Hij is in totaal 4 maanden ziek geweest. Het ging razend snel en dat is heel erg om te moeten mee maken.
Mijn beide ouders waren al enige tijd lid van de euthenasie vereniging.
Op het moment mijn vader merkte dat zijn geheugen hem in de steek ging laten door de gifstoffen in zijn lijf die niet meer door lever en nieren verwerkt konden worden heeft hij de dokter gezegd dat hij het genoeg vond. Dit in nabijheid van ons, mijn moeder en broer.
De dokter heeft toen alles in werking gezet en mijn vader moest toen om de dag ofzo zijn handtekening zetten op de papieren om te laten zien dat hij er 100% achter stond. Ook bezocht ze hem een aantal keer en bleef ze er met hem over praten.
In 2 weken was het rond.
Ik vond dat best een bizarre tijd maar ook heel mooi en liefdevol want we konden nog met elkaar zijn en hadden de tijd om afscheid te nemen. Het was ook fijn hij al die tijd thuis was waar mijn moeder hem verpleegde en de dokter dagelijks kwam.
De dag van zijn dood vergeet ik nooit meer, de avond er voor ook niet. Ik sliep met mijn broer in ons ouderlijke huis. Mijn vader was de avond ervoor erg beroerd en moest steeds spugen. Dit was omdat hij toch best zenuwachtig was. De volgende dag was hij er helemaal klaar voor. Hij had zich netjes geschoren en was schoon gewassen. Hij had ook de kleding al aan die aan moest blijven.
Om 8 uur smorgens kam de GGD de naald zetten en om 9 uur kwam de dokter.
We zijn er bij geweest en dat was een heel bijzonder maar ook heel verdrietig moment. Hij is gestorven in bijzijn van zijn vrouw en kinderen.
Mijn vader heeft euthenasie via de naald gekregen omdat een het drankje slecht zou smaken en sommige mensen het geeneens op kunnen drinken volgens de dokter.
Het ging heel snel......
Toen mijn vader gestorven was kwam even later er een schouw arts. Dit omdat het geen natuurlijke dood is. Toen deze was geweest konden we de begrafenis ondernemer bellen.
Mijn vader is toen nog 8 dagen thuis opgebaard geweest omdat het even duurt eer de overlijdens akte afgegeven word.

Mijn ervaring is dat het bijzonder fijn is euthenasie in ons land toegepast kan worden wanneer je zo ziek bent. Ik vind het mens onterend om helemaal af te takelen door ziekte. Dat willen mijn ouders ook niet. Mijn moeder is heel haar leven verpleegster geweest en heeft genoeg ellende gezien. Vandaar hun keus al vroeg lid te worden van de vereniging.
Daar komt bij het heel bijzonder mooi is dat je afscheid kunt nemen van iemand waar je zielsveel van houd.

Het is allemaal nog maar zeer kort geleden maar vind het fijn er over te kunnen schrijven.

**Geplaatst**: 29-01-16 18:34

Geplaatst: 29-01-16 18:34

Ik heb hier ook ervaring mee.
Afgelopen zomer heeft mijn moeder (54 geworden) ook besloten dat het goed was geweest. Ze heeft een jaar lang tegen kanker gevochten maar op het laatst was het overal uitgezaaid (ook op de huid) en kreeg ze veel ongemakken.
Wij hadden destijds met onze huisarts afgesproken dat als het goed was geweest, ze altijd mocht bellen ongeacht het tijdstip en dat we dan een pompje aan konden leggen wat mamma constant in slaap zou houden.
Mamma kon op het laatst niet meer eten en drinken, alles kwam eruit. Dus toen het pompje aangesloten werd ging ze snel slapen. Al heeft ze vaak extra moeten krijgen en vaak is de dosering verhoogd omdat mam zo sterk was dat ze er doorheen kwam en dus weer vaag wakker werd.
Uiteindelijk na 6 dagen "slapen" is haar hart ermee gestopt.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik nu achteraf blij ben dat ze hiervoor gekozen heeft. Het ging heel geleidelijk en je kon haar gewoon nog knuffelen en tegen haar praten en ze gleed gewoon een keertje weg.
Het ging ook echt niet meer, ze kon op het laatst niks meer zelfs niet zelf douchen of uit bed.
Ik ben dan ook van mening dat men daar zelf over mag beslissen omdat iemand vaak wel weet wanneer het "goed" is geweest zeg maar

**Geplaatst**: 29-01-16 18:40

Re: Euthanasie - hoe vastleggen en ervaringen uit omgeving gz.

Geplaatst: 29-01-16 18:40

Wat een heftige verhalen hier, maar tegelijkertijd ook erg mooi.