Vroeger als jong kind was ik heel sociaal en 'outgoing', maar ik ben gepest vanaf de kleuterklas en kreeg ook van leraren en ouders (indirect) de boodschap dat ik niet goed was, iets verkeerd deed. Toen het in de brugklas opnieuw misging, werd ik enorm onzeker. Ik twijfelde aan alles en durfde helemaal niks meer. Met anderen iets drinken? Prima, maar dan wachtte ik wel met bestellen tot zij iets hadden gekozen - en dan nam ik wat zij ook hadden, want dan wist ik tenminste dat het acceptabel was. Zo is het met alles gegaan. Ik kon in die tijd geen normaal gesprek voeren, was bang dat alles wat ik zei stom en verkeerd was, durfde niet voor mijn mening uit te komen. Om daarmee om te gaan heb ik mezelf alles opnieuw 'aangeleerd' door naar anderen te kijken. Alles wat anderen deden en wat als 'normaal' werd beschouwd, mocht ik ook doen. Want kennelijk was dat 'hoe het hoorde'.
Inmiddels is die onzekerheid aan de buitenkant helemaal weg. Ik ben behoorlijk aanwezig in groepen, durf leiding te nemen, ben mezelf. Denken ze. Want zo lijkt het, en deels voelt het ook wel zo. Totdat ik in een onbekende situatie kom, waar ik geen voorbeeld van heb. Kledingwinkels zijn een crime, want dan moet ik helemaal zelf een keuze maken, en wat als die keuze 'verkeerd' is? En ik weet dat iedereen nu denkt 'er zijn geen verkeerde keuzes!' - maar helaas heb ik als kind de boodschap gekregen dat die er wél zijn, en dat ik ze constant maakte.
Als ik iets zeg wat een ander afkeurt, voel ik me verschrikkelijk, alsof ik iets vreselijks heb gezegd. Onmiddellijk bang dat de ander mij persoonlijk afkeurt, het belachelijk vindt dat ik zoiets kan zeggen of denken. En zoveel situaties waar ik niks mee kan. Eén-op-één-gesprekken: wat te doen als er stiltes vallen, is dat oké, moet ik iets zeggen, en wat dan, of mag ik wachten op de ander? Wanneer zeg je 'ik hou van je' tegen iemand? Welke mening 'hoor' ik te hebben, wat wordt het meest geaccepteerd?
Ik kan me vrij bewegen binnen de grenzen die ik ken. Dus ik kan bijvoorbeeld wél hele aparte schoenen kopen, die niet iedereen leuk vindt; omdat ik weet dat het geaccepteerd is dat ik ze wel leuk vind, ik weet dat ik om die keuze niet veroordeeld zal worden. En ik kan ook best grapjes maken en bepaalde verhalen vertellen, omdat ik uit ervaring weet dat die gewaardeerd worden. Maar ik ben telkens bang om 'ontdekt' te worden, dat het eigenlijk allemaal toneelspel is en ik helemaal niet zo leuk ben. Dus bij elke opmerking die minder gewaardeerd wordt, elk grapje waar niet zo om wordt gelachen, elke uitleg die niet duidelijk genoeg is, en elk gedrag wat wordt afgekeurd: ik voel me vreselijk, kan spontaan wel gaan janken. En dán blijkt die onzekerheid ineens nog heel diep te zitten.
En wat moet ik hier nu mee? Ik ben niet 'gewoon onzeker', want anders zou ik ook geen leiding durven nemen, presentaties houden, etc etc. Aan de buitenkant zullen weinig mensen iets merken. Ik kan héél goed doen alsof ik zelfverzekerd ben, en ik weet dat het acceptabel is als ik een leidersrol kies; sterker nog, dat veel mensen dat op prijs stellen, want dan hoeven zij dat niet te doen. En afgaande op hoe ik als kind was, bén ik ook best wel een leiderstype. Dus ik kan tot op zekere hoogte mezelf laten zien - maar alleen díe stukjes waarvan ik weet dat het 'mag'.
Dus blijven er ondertussen ook stukjes verborgen. Vermijd ik een heel aantal activiteiten uit angst voor die afkeuring. Pas ik mijn mening soms automatisch aan aan de groep, en besef ik later pas dát ik dat doe. En kost alles waarin ik een keuze moet maken, verantwoordelijkheid moet nemen, of een mening moet hebben, me enorm veel moeite.
Wat ik hiermee wil? Een stukje herkenning zou fijn zijn. En tips om hier iets aan te veranderen, want ik weet niet hoe.
(overigens, de meest voor de hand liggende tip, 'zoek hulp' - die heb ik al
)