Bokt.nl

**Geplaatst**: 15-06-21 17:44

Geplaatst: 15-06-21 17:44

rien10 schreef:
Sheran schreef:
Ik lees even mee als docent met een paar gevallen in mijn klas...

Luister. Aub. Luister. Luister naar het kind, de moeder, de vader. Luister.

Absoluut, absoluut mee bezig. (Zelf ook gepest vroeger, toen werd ik niet serieus genomen en dat was echt heel erg).

**Geplaatst**: 15-06-21 17:45

Geplaatst: 15-06-21 17:45

Scholen horen pestprotocollen te hebben en ernaar te handelen, zeker op het speciaal onderwijs verwacht je een ervaren en directe aanpak.
Desondanks lees ik ook dat hij zelf sociaal onhandig is en dat hij gedrag en reactie uitlokt. Dan alsnog is pesten nooit goed, maar dan is het vooral belangrijk dat hij inzicht krijgt in zijn eigen handelen, bijvoorbeeld door te werken met de 4 G's.
Maar het is van de zotte dat anderen dat nu moeten bedenken terwijl hij omringd is door specialisten.

**Geplaatst**: 15-06-21 17:46

Geplaatst: 15-06-21 17:46

Goof schreef:
Scholen horen pestprotocollen te hebben en ernaar te handelen, zeker op het speciaal onderwijs verwacht je een ervaren en directe aanpak.
Desondanks lees ik ook dat hij zelf sociaal onhandig is en dat hij gedrag en reactie uitlokt. Dan alsnog is pesten nooit goed, maar dan is het vooral belangrijk dat hij inzicht krijgt in zijn eigen handelen, bijvoorbeeld door te werken met de 4 G's.
Maar het is van de zotte dat anderen dat nu moeten bedenken terwijl hij omringd is door specialisten.

Nope... juist andere moeten leren om te gaan met iemand die anders is.

**Geplaatst**: 15-06-21 17:47

Geplaatst: 15-06-21 17:47

Sheran schreef:
Ik lees even mee als docent met een paar gevallen in mijn klas...

Wat pesters of gepeste kinderen? Hebben jullie een protocol? Dat was vroeger op mijn school niet zo, hoewel ik 1x toen 2 jongens mij expres lieten struikelen in de gang bij de kluisjes waarbij gezegd werd dat ik dan maar normaal moest lopen ( ik ben licht spastisch en loop daardoor iets lastiger / anders ) wel direct nadat ik weer stond door ben gelopen / gestrompeld naar mijn mentor. Heb gezegd wat er gebeurt was en de mentor heeft een fikse straf aan die 2 jongens gegeven.

Wat ik wel echt mee wil geven; luister goed, echt goed ook naar dingen die niet letterlijk gezegd worden maar naar wat er achter zit. Als je twijfelt neem het kind apart en vraag door. En vraag ook naar de situatie thuis aan de ouders en het kind.

**Geplaatst**: 15-06-21 17:48

Geplaatst: 15-06-21 17:48

Sheran schreef:
Ik lees even mee als docent met een paar gevallen in mijn klas...

Ik mag hopen dat je de pesters als "gevallen" ziet en daar wat aan gaat doen ipv de gepeste.

En ja, pesten komt overal voor. Ik ben zelfs tijdens mijn hbo studie gepest. En ook nu op de werkvloer komt het voor. Inmiddels heb ik geleerd dat het de tekortkoming van de pester is, maar daar is heel wat tijd overheen gegaan.

TS. Ik hoop dat je je neefje kan helpen. Moedig begeleiding echt aan om actie te ondernemen. Heeft hij een "persoonlijk ondersteuner" of iets in die trant... zet die dan aan het werk. Kies 1 aanspreekpunt..

**Geplaatst**: 15-06-21 17:49

Geplaatst: 15-06-21 17:49

Brainless schreef:
Goof schreef:
Scholen horen pestprotocollen te hebben en ernaar te handelen, zeker op het speciaal onderwijs verwacht je een ervaren en directe aanpak.
Desondanks lees ik ook dat hij zelf sociaal onhandig is en dat hij gedrag en reactie uitlokt. Dan alsnog is pesten nooit goed, maar dan is het vooral belangrijk dat hij inzicht krijgt in zijn eigen handelen, bijvoorbeeld door te werken met de 4 G's.
Maar het is van de zotte dat anderen dat nu moeten bedenken terwijl hij omringd is door specialisten.

Nope... juist andere moeten leren om te gaan met iemand die anders is.

Eerder beiden. Het gepeste kind moet leren, maar ook de pesters.
Zo kun je aan beide zijden het probleem aanpakken.

**Geplaatst**: 15-06-21 17:50

Geplaatst: 15-06-21 17:50

Brainless schreef:
Goof schreef:
Scholen horen pestprotocollen te hebben en ernaar te handelen, zeker op het speciaal onderwijs verwacht je een ervaren en directe aanpak.
Desondanks lees ik ook dat hij zelf sociaal onhandig is en dat hij gedrag en reactie uitlokt. Dan alsnog is pesten nooit goed, maar dan is het vooral belangrijk dat hij inzicht krijgt in zijn eigen handelen, bijvoorbeeld door te werken met de 4 G's.
Maar het is van de zotte dat anderen dat nu moeten bedenken terwijl hij omringd is door specialisten.

Nope... juist andere moeten leren om te gaan met iemand die anders is.

Dat lijkt me dusdanig logisch dat ik dat niet heb benoemd.
Maar het kind heeft er veel meer aan als je ook met hem zelf werkt. Inzicht in eigen gedrag leert je zoveel dat je daar in de toekomst altijd van zal profiteren en van zelfreflectie is nooit iemand slechter geworden.
Investeren in alle partijen dus en zeker ook het slachtoffer sterker maken.
Van alleen maar zeggen 'het ligt aan een ander' wordt niemand beter.

**Geplaatst**: 15-06-21 17:53

Geplaatst: 15-06-21 17:53

In mijn geval is het gepeste kind erg volwassen, zou serieus niet weten wat het kind anders zou moeten doen. In sommige gevallen heb ik dat wel meegemaakt inderdaad, dat er ook mogelijkheden waren bij de gepeste zelf.

Maar wat verder gezegd wordt vind ik vooral waar: je moet elkaar leren accepteren en de klas moet voor IEDEREEN een veilige omgeving zijn. Hoe anders je ook bent. Respect hoef je niet te moeten verdienen.

Maar ik wil niet de aandacht van het onderwerp af halen, wilde vooral zoveel mogelijk meelezen om een zo groot mogelijke toolbox te hebben

**Geplaatst**: 15-06-21 17:56

Geplaatst: 15-06-21 17:56

ik ben vroeger ook gepest en zeker ook echt heel belangrijk om te kijken naar het kind wat pest.
want er zijn een heleboel die geen veilige en fijne thuissituatie hebben.
misschien daar zelf getreiterd worden en daarom dit gedrag naar andere kinderen toe vertonen.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:04

Re: Als je kind gepest wordt, wat kun je er aan doen?

Geplaatst: 15-06-21 18:04

Dochter is gepest en toen praten met leraar lang niet voldoende hielp en ik de striemen om haar keel en daardoor zelfs moeite met slikken meemaakte heb ik de leraar gewaarschuwd: Of het stopt of ik zorg dat het stopt en dan ben je niet blij.
Mijn kinderen zijn niet heilig maar dit ging veel te ver.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:16

Geplaatst: 15-06-21 18:16

Ineke2 schreef:
Eerder beiden. Het gepeste kind moet leren, maar ook de pesters.
Zo kun je aan beide zijden het probleem aanpakken.

Wat moet een ingetogen/zachtaardig kind anders doen dan gewoon zichzelf mogen/kunnen zijn?
Die moet dus harder worden?

Wat moet een gehandicapt kind anders doen om niet gepest te worden?
Je kan een blinde niet laten zien, een dove niet laten horen en een autist niet heel sociaal en lichamelijk soepel maken.

Mijn zoon kreeg hulp om de wereld beter te begrijpen en welk gedrag van hem gewenst was.
Hij was absoluut niet agressief, maar wat "sloom" in het meekomen op school (niet qua leren, maar met veranderingen).
Voorbeeld:
Na elke les pakte hij heel netjes zijn tas weer in, alles op een vaste plek.
Daar werd hij voor gepest (homo, idioot, doe eens "normaal") en wat is dan de oplossing..
In jouw ogen moet hij maar leren dat hij spullen gewoon in zijn tas mikt en gelijk met de groep naar buiten loopt.
Of mag hij gewoon zijn ding doen en heeft de rest zich er niet mee te bemoeien?

**Geplaatst**: 15-06-21 18:21

Geplaatst: 15-06-21 18:21

rien10 schreef:
Soms denk ik wel eens: was ik maar als ouder naar zo’n pestkop toegegaan, bij zijn kraag gepakt en neus aan neus ingepeperd “ zeg, poedersuiker, nog een keer en ik schop je knieschijven tussen je heupen. Begrepen?” Is de oplossing niet. Maar soms. ….

Mijn man heeft dit inderdaad een keer gedaan, helemaal wanhopig van de pestsituatie.
Dat heeft indruk gemaakt, het is een tijd serieus rustig geweest.
Maar na een tijdje begon het toch weer.
School deed niets, want tja, de pesters hadden mondige ouders die ervan overtuigd waren dat ‘hun kind dat soort dingen niet deed.’ Gepeste kinderen moesten vooral maar op weerbaarheidstraining en dan was de kous af.
Uiteindelijk zijn wij naar België verhuisd, waar de afstand leerkracht-leerling nu nog is zoals het vroeger in Nederland ook was. Meer respect voor de leerkracht waardoor die op dit soort situatie’s veel meer invloed uit kan oefenen.
Voor onze zoon een goede zet geweest.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:22

Geplaatst: 15-06-21 18:22

Contact op nemen met school en die moet mee willen werken.
Sommige scholen hebben een pestprotocol, maar anders jezelf of zijn ouders hard maken dat dat nodig is.
Want met een goed protocol wordt er samen gewerkt met een pestcoördinator en die zou goed kunnen helpen voor de pesters en de gepeste leerling.

Google eens op pestcoördinator dan kom je al tips tegen, mijn nichtje zit helaas ook in dit proces als gepeste leerling.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:25

Re: Als je kind gepest wordt, wat kun je er aan doen?

Geplaatst: 15-06-21 18:25

Maar als je kind "anders" is gooien ze het snel op.. gewoon onderwijs is blijkbaar niet de goede plek voor hem/haar.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:29

Geplaatst: 15-06-21 18:29

Wat vreselijk voor je neefje. Hier kun je de rest van je leven last van houden, ook als volwassene!
Vaak als een kind naar een andere school gaat is daarmee ook het pesten over!
Verder zal ik hem zsm zeker op een vechtsport zetten, denk aan judo of beter nog een japanse vechtsport zoals bv aikido, daar leert hij ook weerbaarder worden en meer body(Ki/levenskracht & zelfvertrouwen) te krijgen.

Laatst bijgewerkt door Sabri op 15-06-21 18:33, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 15-06-21 18:31

Geplaatst: 15-06-21 18:31

ellepel schreef:
ik ben vroeger ook gepest en zeker ook echt heel belangrijk om te kijken naar het kind wat pest.
want er zijn een heleboel die geen veilige en fijne thuissituatie hebben.
misschien daar zelf getreiterd worden en daarom dit gedrag naar andere kinderen toe vertonen.

Dat is inderdaad soms het geval.Kinderen die zelf gepest zijn gaan anderen pesten.Iemand die zelf gelukkig en blij is heeft geen behoefte aan te gaan pesten.Of het is echt een persoonlijkheidsstoornis en dan moet het pestende kind eigenlijk behandeld worden want anders komt het van kwaad tot erger,als ze ouder worden zelfs tot crimineel gedrag.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:32

Geplaatst: 15-06-21 18:32

Brainless schreef:
Ineke2 schreef:
Eerder beiden. Het gepeste kind moet leren, maar ook de pesters.
Zo kun je aan beide zijden het probleem aanpakken.

Wat moet een ingetogen/zachtaardig kind anders doen dan gewoon zichzelf mogen/kunnen zijn?
Die moet dus harder worden?

Wat moet een gehandicapt kind anders doen om niet gepest te worden?
Je kan een blinde niet laten zien, een dove niet laten horen en een autist niet heel sociaal en lichamelijk soepel maken.

Mijn zoon kreeg hulp om de wereld beter te begrijpen en welk gedrag van hem gewenst was.
Hij was absoluut niet agressief, maar wat "sloom" in het meekomen op school (niet qua leren, maar met veranderingen).
Voorbeeld:
Na elke les pakte hij heel netjes zijn tas weer in, alles op een vaste plek.
Daar werd hij voor gepest (homo, idioot, doe eens "normaal") en wat is dan de oplossing..
In jouw ogen moet hij maar leren dat hij spullen gewoon in zijn tas mikt en gelijk met de groep naar buiten loopt.
Of mag hij gewoon zijn ding doen en heeft de rest zich er niet mee te bemoeien?

Ik zeg beiden, omdat met beiden op zijn minst gepraat dient te worden. Sowieso om hun verhaal te horen én eventueel zelfreflectie vragen te stellen / laten beantwoorden.

En zoals zelf kunt lezen ben ik zelf gehandicapt en toch heb ik geleerd om met sommige situaties anders om te gaan om te voorkomen dat iets escaleert.
Dus ja dat kun je leren zonder dat je jezelf compleet moet veranderen en je jezelf niet meer kunt zijn.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:34

Re: Als je kind gepest wordt, wat kun je er aan doen?

Geplaatst: 15-06-21 18:34

Misschien dat het voor autisme anders is hoor, maar ook die kinderen kunnen wel leren al is dat lastiger ivm het niet goed kunnen inschatten van emoties en hoe dat werkt bij anderen.

**Geplaatst**: 15-06-21 18:46

Geplaatst: 15-06-21 18:46

Verder vraag ik mij af als hij echt huilend belt dat hij in elkaar geslagen is, is dan aangifte bij de politie misschien ook nog een optie? Je mag een ander mens niet in elkaar slaan! Echt, laat die pesters maar een taakstraf bij buro halt krijgen!! En hoezo zit hij op aangepast onderwijs? Is het echt niet mogelijk over te stappen naar een andere school? Dit is namelijk zo gruwelijk slecht voor een kind. Pesten kan zeer veel gevolgen hebben. Ook op latere leeftijd!

**Geplaatst**: 15-06-21 18:57

Geplaatst: 15-06-21 18:57

Ten eerste, heb niet alle posts gelezen, maar wil graag even reageren

Brainless schreef:
anjali schreef:

Op de hogere opleidingen komen de kinderen om te leren en niet om te klieren en te pesten.Meestal tenminste.Heel vervelend dit voor je neefje.De school hoort pesters aan te pakken.

Kan je vertellen dat ook op hoger niveau wordt gepest.
Alleen vaak anders dan op andere niveaus.
Vaak niet door lichamelijke dingen (duwen/trekken) of tas/jas verstoppen enz. maar door volledig negeren, niet samen willen werken, geen/verkeerde info doorgeven, niet samen willen zitten, app groepen aan maken en degene toevoegen en de meest vreselijke dingen zeggen over hem/haar, hele gemene dingen tegen degene op school zeggen (waar natuurlijk geen leraar bij is), degene de schuld geven van iets wat door de pesters is gedaan.

Hoe hoger het niveau hoe intelligenter het pesten is.

Dit kan ik alleen maar beamen. Heb geen kinderen, helaas wel ervaringsdeskundige van gepest worden (wat nu 1 van vele redenen is dat ik ook geen kinderen wil). Ik zat op gymnasium, later afgestroomd naar atheneum omdat ik door het pesten hele slechte cijfers haalde.

Heel eerlijk, het heeft echt mijn leven naar de klote geholpen, ik heb er heel lang last van gehad, en begin nu eind 20 pas een beetje te herstellen, maar ik vrees dat het me voor het leven getekend heeft.

In mijn geval was het enige dat hielp dat mijn ouders de school gedreigd hebben om de politie te bellen als er niet stante pede wat aan gedaan werd. Toen konden ze het wel ineens heel rap

Wil daarmee niet zeggen dat dit de perfecte oplossing is, maar de ouders/begeleiders moeten echt de school op de hielen gaan zitten en op wat voor manier dan ook eisen dat de pestkoppen aangepakt worden. Tot dit gebeurde kreeg ik als kind de indruk dat geen volwassene zich hier zorgen over maakte en dat is heel fnuikend voor het zelfvertrouwen...

Psychologische hulp voor het pestslachtoffer is ook zeker niet overbodig, ook als het kind zelf misschien aangeeft dat niet te willen. Ik wilde dat destijds ook niet maar dat heeft er denk ik wel toe geleid dat ik er zo lang/nog steeds last van had/heb.

Ik reageer normaal nooit/nauwelijks op de niet-paard gerelateerde subfora maar pesten gaat mij echt aan het hart. Ik heb ook altijd de indruk dat maar heel weinig mensen beseffen hoe groot en langdurig de impact van pesten is. Het is helaas niet iets wat stopt/over is na de schooltijd. Ik wil je/de ouders/begeleiders van je neefje dus echt op het hart drukken om dit NU aan te pakken en niet meer afwachten wat de school doet/braaf het gesprek in gaan, maar eisen stellen.

**Geplaatst**: 15-06-21 19:00

Geplaatst: 15-06-21 19:00

Sabri, wij wilden ook aangifte doen nadat onze zoon door een groepje van 9 jongens in elkaar was geslagen.
Kon niet. Omdat het op het schoolplein was gebeurd moest school de aangifte doen.
Die moet daar dan wel aan mee willen werken.

**Geplaatst**: 15-06-21 19:06

Geplaatst: 15-06-21 19:06

In de ideale wereld moeten mensen gewoon niet pesten. In de echte wereld is het beter dat een kind zich sociaal gewenst leert te gedragen...

Ik kreeg pas rond mijn 20e door hoe ik me sociaal moest gedragen om niet gepest en buitengesloten te worden... maar toen had ik al 2 basisscholen, 2 middelbare en 2 hbo’s gehad. Op al die scholen was het raak, behalve op 1 middelbare die een combi was van volwassenenonderwijs / speciaal onderwijs. waar ik volwassenonderwijs volgde. Ook op de hockeyclub was het raak trouwens. En ook op mijn eerste baantje.

En toen ging er een knop om, ik werd volwassener (rond de 22) en ging sociale structuren beter begrijpen. Opeens wilden mensen met mij samenwerken ipv dat ik dingen alleen moest doen omdat niemand samen wilde. :wow:

Nu was het niet nodig geweest om die 15 rottige jaren door te brengen als ik optijd een goede diagnose had gehad en aangepaste therapie. En tja dan hadden ze wel steeds de pesters kunnen aanpakken. Maar als het je “overal” achtervolgt dan kan je beter jezelf weerbaarder maken. Nu ben ik 25 met een super sociaal leven en lig goed in groepen etc. Dus er is hoop.

Heeft je neefje toevallig ook autisme TS?

**Geplaatst**: 15-06-21 19:10

Geplaatst: 15-06-21 19:10

Ineke2 schreef:
Brainless schreef:
Hoe hoger het niveau hoe intelligenter het pesten is.

Ik noem dat niet intelligent, maar achterbaks

Zelf heb ik op die leeftijd (oke 12, in de eerste van de middelbare school) na een tijdje gepest te zijn op een morgen op het schoolplein toen er weer wat geroepen en geduwd werd een beste klap uitgedeeld.

Meisje had uiteindelijk een gebroken neus “ oeps”
Niet helemaal zo de bedoeling natuurlijk. Ik werd geschorst. Mijn moeder kwam mij ophalen, binnen deed ze bozig. Eenmaal buiten op het schoolplein vroeg ze mij waar de dichtstbijzijnde snoep winkel was? Heb een mega zak snoep gekregen omdat ik voor mezelf opgekomen was.

Hoewel ik natuurlijk heus wel snapte dat een gebroken neus iets teveel van het goede was. Toen ik terug van de schorsing op school kwam heb ik wel mijn excuses aan moeten bieden.
Echter ben ik hierdoor niet meer gepest.

Ik heb overigens een aantal jaren op judo les gezeten, misschien vindt je neefje dat wel iets? Zo wordt hij ook weerbaarder en kan hij zich in elk geval iets meer verdedigen ook.

Hoort raar maar wel de beste oplossing, meteen op de bek slaan.
Ik heb zelf geen kinderen, maar als ik die had mochten ze van mij dat doen.

Ben zelf erg gepest in groep 7 en 8.
Wel zo erg dat ik vaak over zelfmoord heb gedacht.
Als ik 1 van de pesters nu nog voor de auto zou krijgen, dan geef ik gas.

Mijn vader zei altijd, niks van aan trekken, negeren.
Hoe meer ik ze negeerde, hoe erger het werd. Als ik uit school kwam sloegen ze me in elkaar.
Kleding met gym verstoppen, schelden ,schoolwerk vernielen en verstoppen.
Had ik ze toen meteen maar op de bek geslagen. Dan was het misschien niet zo ver gekomen.

School deed er niks. Terwijl ze me uitschelden waar meester bij stond.
Moeder heeft vaak met de meester gepraat, maar hielp niks.

Toen ik naar voorgezet onderwijs ging, heb ik een geweldige schooltijd gehad. Wist niet dat school ook zo leuk kon zijn.

De eerste week begon een jongen mijn beste vriendin te pesten, ben er tussen gesprongen. Heb tegen hem gezegd van wat wil je? Zal ik met jou redden? Hij heeft haar nooit meer lastig gevallen.

**Geplaatst**: 15-06-21 19:16

Geplaatst: 15-06-21 19:16

Pesten kan diepe wonden slaan, die iemand later zouden kunnen achtervolgen. Daarom denk ik dat inderdaad de gepeste zo snel mogelijk hulp nodig heeft. En deze moet niet liggen in weerbaarheid training. Maar meer gaan concentreren wat hem zeer doet en waarom. Deze jongen van binnen weerbaarheid geven. Wanneer hij zich van binnen sterker voelt zou het pesten van zelf ook ophouden. En dat ligt aan zijn gevoel en uitstraling. Het gaat niet om waarmee je mee gepest wordt, maar hoe het je raakt en wat het met je doet en dit probleem tijdig aanpakken. Dan verdwijnen vanzelfde pestkoppen.

**Geplaatst**: 15-06-21 19:16

Geplaatst: 15-06-21 19:16

Brainless schreef:
Goof schreef:
Scholen horen pestprotocollen te hebben en ernaar te handelen, zeker op het speciaal onderwijs verwacht je een ervaren en directe aanpak.
Desondanks lees ik ook dat hij zelf sociaal onhandig is en dat hij gedrag en reactie uitlokt. Dan alsnog is pesten nooit goed, maar dan is het vooral belangrijk dat hij inzicht krijgt in zijn eigen handelen, bijvoorbeeld door te werken met de 4 G's.
Maar het is van de zotte dat anderen dat nu moeten bedenken terwijl hij omringd is door specialisten.

Nope... juist andere moeten leren om te gaan met iemand die anders is.

Alle pestprotocollen en antipestprogramma's ten spijt, zal er altijd wel gepest blijven worden.
Altijd zal er wel iemand gezocht en gevonden worden die om wat voor reden dan ook afwijkt, anders is, of er gewoon niet bij hoort. Dat gebeurt in iedere groep, of tussen verschillende groepen, en is in zekere zin kinderen/mensen eigen.

Je bereikt met al die programma's hooguit dat het wat minder in het zicht van docenten/school gebeurt, maar pispaaltjes zullen hoe dan ook gekozen blijven worden. Is het niet op school, dan wel net daarbuiten bij het naar huis fietsen, op de sportclub, de speeltuin, of zelfs op het werk. Dat gaat echt niet zomaar verdwijnen door mensen van jongs af aan te vertellen dat ze lief moeten zijn voor iedereen.
Die boodschap wordt namelijk al eeuwen aan kinderen verteld, en de voorbeelden dat die boodschap slechts gedeeltelijk geldt, of in bepaalde gevallen zelfs expliciet niet geldt, die zien kinderen tegelijkertijd ook al eeuwen om zich heen in de praktijk gebracht worden.

Je kunt dus wel proberen om pesten te stoppen, maar dat gaat niet lukken. Dan is het in de meeste gevallen effectiever om alvast te accepteren dat de mensheid verrot is, en je kind de handvatten mee te geven om in ieder geval zichzelf niet altijd het doelwit te laten worden.
Een beetje volgens de filosofie: 'als er een leeuw achter jouw groep aan zit, dan hoef je niet degene te zijn die het hardste loopt, zolang je maar zorgt dat je zelf niet de langzaamste bent.'
De wereld zul je er niet mee gaan redden, maar je eigen kind misschien wel.