Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 20-10-23 10:03

Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst door de TopicStarter : 20-10-23 10:03

Helaas zijn er op korte tijd 2 grootouders van ons (overgrootouders voor ons kind) sterk achteruit gegaan. Op dit moment is er sprake van palliatieve zorg voor 1 en is het een kwestie van weken/maanden. Ons kind is 5 en kent ze ook best goed. Ze weet wie het is, gaat ook mee naar rusthuis/ziekenhuis en weet dat 1 van de 2 flink ziek is. Omdat wij haar toch wat willen voorbereiden hierop zoek ik naar een boek waarin er mooi wordt uitgelegd wat dood gaan betekend. Wij zijn niet gelovig dus liefst ook een boek dat daar bij aan sluit

Moest het ook een stukje begrafenis mee nemen zou het helemaal geweldig zijn. Wie heeft de ultieme tip?

**Geplaatst**: 20-10-23 11:10

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 11:10

Geen suggesties maar ik denk dat je het met zelf uitleggen ook een heel eind komt? Het hoeft naar mijn mening helemaal niet complex te zijn. Ze denken nog niet heel erg diep na op die leeftijd is mijn ervaring.

**Geplaatst**: 20-10-23 11:11

Geplaatst: 20-10-23 11:11

mijn kinderen kregen destijds van de uitvaartondernemer een mooi boekje toen de begrafenis van opa geregeld moest worden. Ze waren toen 6 en 7 jaar oud.

In de bibliotheek zijn ook wel boekjes te vinden voor kinderen.

sterkte!

**Geplaatst**: 20-10-23 11:22

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 11:22

Maar je hebt niks verkeerds gezegd. Dat kinderen zo reageren is vrij normaal. Ik neem aan dat het goed is gekomen? Nou, dan is het toch helemaal niet verkeerd om iets verkeerds te zeggen? En ik vind dat wat jij zei niet verkeerd trouwens.

Mijn zoon vroeg destijds waarom oude mensen dood gaan. Mijn antwoord: omdat ze soms zo ziek worden dat hun lichaam niet meer beter wordt.

TS, hoe reageert je kind nu op de bezoeken?

**Geplaatst**: 20-10-23 11:26

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 11:26

Kikker en het vogeltje is heel laagdrempelig om dit onderwerp met jonge kinderen te bespreken.

**Geplaatst**: 20-10-23 11:27

Geplaatst: 20-10-23 11:27

Dit is wel een mooi boekje: https://www.bol.com/nl/nl/p/anna-anna-s ... 076110716/

Anna's moemoe is dood.

Misschien kan je online een voorbeeld exemplaar vinden? Het is gewoon heel mooi, realistisch en praktisch zeg maar, wat er gebeurt als iemand overlijdt. Mamma legt uit dat oma haar niet meer kan horen of zien. Ze gaan nog samen bij oma kijken, die ligt in bed, beweegt niet meer en voelt koud aan. Anna wil haar een kusje geven. Oma reageert niet.

Mamma legt uit dat er een begrafenis komt waarbij iedereen afscheid komt nemen. Er wordt omschreven dat ze een kist uit gaan zoeken, bloemen bestellen, brieven schrijven. Anna helpt om de postzegels te plakken.

Anna maakt een mooie tekening voor oma. Ze vertelt aan haar knuffel dat oma misschien wel opa terugziet, en het vogeltje dat tegen het raam vloog. Verder niets over gelovige dingen of het hiernamaals of dat gemuts dat iemand een sterretje zou worden ofzo

Dan komt de begrafenis. Mooie jurk. Oma in de dichte kist. Iedereen verdrietig. Haar tekening op de kist. Er worden lieve dingen gezegd over oma. Bloemen op de kist gelegd, Anna zegt nog iets liefst tegen oma.

Daarna staat Anna bij een foto van oma, die bovenop de kast in de woonkamer staat. Mamma steekt elke dag een kaarsje aan dat er bij staat, en vertelt leuke verhalen over oma. Anna praat wel eens tegen de foto van oma. Leuke verhalen van school of een geheimpje, want dat kan oma niet meer doorvertellen.

En soms gaan ze nog wel eens bij haar op bezoek, dan staan ze bij een grafsteen en leggen bloemen.

Ik vind het best mooi zo, het normaliseert het geheel waardoor het spannende er vanaf gaat

Laatst bijgewerkt door pmarena op 20-10-23 11:38, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 20-10-23 11:30

Geplaatst: 20-10-23 11:30

Van dezelfde schrijftster als "Raad eens hoeveel ik van je hou" is er ook "Nog een allerlaatste kusje" met versjes over afscheid nemen.

DAn bestaat er nog Misschien is doodgaan wel hetzelfde als een vlinder worden

Van Woezel en Pip Dag lief muisje

Van Bruna is er "Lieve Oma Pluis"

En als je zoekt op "kinderboek overlijden opa" kom je nog veel meer tegen. Ik zie dat er inmiddels veel meer met het thema afscheid nemen/overlijden is verschenen dan toen ik zelf nog in de boekwinkel werkte.

Hier staat ook nog een hele lijst, helaas niet naar leeftijd gesorteerd.

**Geplaatst**: 20-10-23 11:31

Geplaatst: 20-10-23 11:31

Een van mijn tantes, (geestelijk en lichamelijk gehandicapt met het iq en eq van een 2/3 jarige), haar moeder kwam te overlijden, in dit geval heel ziek en veel pijn.

Er is aan haar verteld dat mama veel pijn had, maar dat ze nu geen pijn meer heeft. Dat ze nu bij papa en opa en oma is en dat ze over ons waakt.

Ze moest even huilen en na een half uur was het oke. Toen was het: mama is dood en ze slaapt nu, ze heeft geen pijn meer.

Kinderen (en mensen met t iq van een kind) denken veel minder moeilijk over de dood dan volwassenen dat doen. Wij hangen er veel emotie aanvast, jongere kinderen doen dat veel minder.

Ik zou dat gewoon uitleggen, zo is het vroeger bij mij ook gegaan.

Kan geen tips geven voor boekjes omdat mijn tante niet kan lezen.

Maar de tip van de begrafenis ondernemer is een goeie! Die weten vaak heel veel natuurlijk.

**Geplaatst**: 20-10-23 11:31

Geplaatst: 20-10-23 11:31

Monique (die van André Hazes) heeft een heel mooi boekje hierover geschreven, maar volgens mij is dat meer gericht op het verlies van dieren, maar misschien is het aan te passen naar het overlijden van familieleden?

Sterkte!

**Geplaatst**: 20-10-23 11:46

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 11:46

Jullie zijn zelf voorzienend toch? Dus ze zal ook wel meemaken dan diertjes die eerst op het erf waren er niet meer zijn? Hoe reageert ze daar op?

**Geplaatst door de TopicStarter** : 20-10-23 11:58

Geplaatst door de TopicStarter : 20-10-23 11:58

Dank jullie wel voor de vele tips en reacties

Wij hebben het al proberen uitleggen, maar wij merken dat ze het wat verkeerd koppelt. Zo had ze onlangs zorgen over wat wij oud waren en wij dan ook dood gingen. Een dik jaar geleden is onze hond gestorven en daar worstelt ze ook nog wat mee. Ze vraagt nog erg vaak naar zijn sterretje en blijft er wel wat in hangen, ondanks dat wij er nooit echt een zwaar onderwerp van hebben gemaakt. Ik denk daarom dat een boek haar wel kan helpen waarbij ik het eens voorlees en zij daarna er zelf kan door gaan en prenten kan kijken om het in haar eigen tempo wat te laten bezinken. Ze is erg gevoelig maar kropt veel op

Over de vraag waarop ze nu reageert bij het bezoek: De ene (over)grootouder heeft ze gezien de dag voor deze een zware beroerte kreeg. Wij hebben haar toen uitgelegd dat hij waarschijnlijk niet meer ging weten wie ze was en dat heeft ze best goed opgenomen. Ze was erg luchtig hierin en zei: Maar mama, dat is geen probleem. Dan zeg ik dat jij mama bent en hij papa en ik *naam*. Bij de bezoeken is er van zijn kant wel wat herkenning. Hij lacht als ze binnen komt, speelt wat met haar maar ook veel vloeken, verwardheid, alles wat je kunt verwachten na hersenschade op oudere leeftijd. Hier heeft ze geen problemen mee en dit kan ze goed plaatsen.

De andere grootouder ligt in het ziekenhuis en die geeft ze spuitjes met liefde

Ze is nogal graag gezien op de hartafdeling en de verpleegsters moedigen haar zelfs aan om te lachen op de gang want het doet de patiënten deugd. Ze komt er wel graag maar dan vooral voor de verpleegsters gok ik

In haar hoofd gaan oude mensen dood en worden die een sterretje, maar wij merken nu dat alles 20+ aanzien wordt als oud en dat willen wij even doorbreken, zodat ze zich geen onnodig zorgen maakt dat iedereen rond haar ‘oud is en dood gaat’

Berdien: Daar heeft ze geen enkel probleem mee. Vaak is de reactie: Hmmm, lekker! Maar de hond lag en ligt dan wel weer erg gevoelig en daar blijft ze toch wat mee worstelen en vragen stellen waarom hij nu eigenlijk dood is, terwijl wij toch al ruim een jaar verder zijn.

**Geplaatst**: 20-10-23 12:07

Geplaatst: 20-10-23 12:07

Volgens mij is het heel normaal dat kinderen zich zorgen maken over pappa en mamma enzo die ook dood kunnen gaan. En laten we wel wezen: dat kan ook gebeuren natuurlijk. Die van ons is ook erg gevoelig voor zulke dingen, en dan ineens is er weer zo'n verdrietige vlaag weet je wel.

Maar wij zeggen gewoon eerlijk van de meeste mensen gaan pas dood als ze oud zijn. En gaan niet teveel in op de uitzonderingen tenzij hij daar zelf naar vraagt.

En merken ook wel dat het helpt om de mogelijkheid open te houden dat de kans bestaat dat je op 1 of andere manier na de dood elkaar nog weerziet zeg maar. Of het nu zo is of niet: we weten het niet zeker dat het NIET zo is toch? En het helpt echt enorm om je daar aan vast te kunnen houden.

Voor onze jongen heeft de film Coco van Disney Pixar ook wel geholpen met dat idee van wellicht zien we elkaar na de dood weer. Maar dat Anna boekje is gewoon super in zijn lieve, realistische eenvoud zowel qua verhaal als tekeningen

**Geplaatst door de TopicStarter** : 20-10-23 12:26

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst door de TopicStarter : 20-10-23 12:26

Coco is een goede tip! Zeker met deze tijd van het jaar! Ze vroeg onlangs: Als oma dood gaat, wordt ze dan een sterretje zoals *hond*? Daarop heb ik geantwoord: Dan wordt ze inderdaad ook een sterretje. Toen zei ze: Dan zijn oma en *hond* samen sterretjes en bij elkaar? En daarop heb ik ook bevestigend geantwoord.

Ik heb enkele boekjes besteld zodat ze die rustig kan door nemen op haar eigen tempo. Met oma gaat het best snel nu dus we gaan ook wekelijks met haar eens op bezoek, zolang ze aangeeft dat ze het niet eng vindt of dergelijke. Want elke week zijn het natuurlijk ook wat hulpmiddelen extra en achteruit gang. Maar ik wil haar er ook niet van weg houden want dat gaat nog meer vragen geven denk ik.

**Geplaatst**: 20-10-23 12:39

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 12:39

Persoonlijk hou ik er niet van om een kind te vertellen dat iemand die overleden is slaapt. Het kan er voor zorgen dat een kind angst krijgt om te slapen en niet meer wakker te worden. Verder geen tips, maar de slaap tip wilde ik wel even meegeven.

**Geplaatst**: 20-10-23 12:53

Geplaatst: 20-10-23 12:53

zonnebloem18 schreef:
Persoonlijk hou ik er niet van om een kind te vertellen dat iemand die overleden is slaapt. Het kan er voor zorgen dat een kind angst krijgt om te slapen en niet meer wakker te worden. Verder geen tips, maar de slaap tip wilde ik wel even meegeven.

Dit wilde ik net typen

Verder hebben ze volgens mij in de Bobbie reeks ook een soortgelijk boekje

**Geplaatst**: 20-10-23 13:00

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 13:00

Kikker en het vogeltje is hier een veel gebruikt boekje voor. Legt ook op een kinderlijke manier uit dat dood niet hetzelfde is als slapen.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 20-10-23 13:07

Geplaatst door de TopicStarter : 20-10-23 13:07

zonnebloem18 schreef:
Persoonlijk hou ik er niet van om een kind te vertellen dat iemand die overleden is slaapt. Het kan er voor zorgen dat een kind angst krijgt om te slapen en niet meer wakker te worden. Verder geen tips, maar de slaap tip wilde ik wel even meegeven.

Dank je wel. Dit doen wij zeker niet. De dood hoort er gewoon bij en dit willen wij zeker niet verbloemen

Dank je wel allemaal voor de vele tips!

**Geplaatst**: 20-10-23 13:09

Geplaatst: 20-10-23 13:09

Mijn zoontje was ruim 4 toen mijn oma overleed. Hij vond de boekjes maar vreemd waarin overledenen een sterretje worden of naar achter de wolken gaan, maar had wel al veel interesse in hoe het menselijk lichaam werkt. We hebben uitgelegd wat er "stuk" was aan oma's lichaam en dat een hart niet eeuwig kan blijven kloppen. Nu, bijna 2 jaar later, vraagt hij nog regelmatig naar haar en wil ook meer weten over hoe je begraven wordt en wat er dan gebeurd. We merken dat eerlijk en open antwoorden geven (ook al is het voor ons gevoel soms wat heftig voor een klein kind) de meeste rust geeft. Ze begrijpen al veel en vragen zelf door wanneer ze meer willen weten.

Het is vaak juist ook heel mooi en verhelderend hoe kinderen een zwaar onderwerp oppakken.

**Geplaatst**: 20-10-23 16:14

Geplaatst: 20-10-23 16:14

Veel goede tips al. Hier deed het boek van kikker het ook goed.
Verder hebben wij "als verdriet op bezoek komt" en "olifant op het feest", beide over omgaan met emoties. En "een verhaal voor Rosa" is ook mooi.
Maar Kikker deed het hier het beste. Nijntje heeft ook een boekje over oma die overlijd en "bo de beer neemt afscheid" gaat over een begrafenis.

En verder inderdaad opletten met beeldspraak. Ook een sterretje kan ingewikkeld worden, naar de sterren toe willen ed. Kinderen begrijpen best veel. Tegelijk kreeg ik het advies om antwoord te geven op vragen, maar niet meer dan dat, zeker na het overlijden.

Wij kregen destijds ook een boek van de begrafenisondernemer, maar dat was meer een invulboek en vond ik niet heel veel toevoegen.

**Geplaatst**: 20-10-23 16:21

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 16:21

'Dood gewoon' gedichten en liedjes, van Bette Westra.

De titel is precies goed, de versjes benoemen verschillende zaken zoals 'ik mis je', verdriet, 'wat gek eigenlijk, die dood' zonder dat het erg zwaar wordt.

**Geplaatst**: 20-10-23 16:24

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 20-10-23 16:24

Bo de beer neemt afscheid is er ook als app trouwens.

**Geplaatst**: 21-10-23 12:05

Geplaatst: 21-10-23 12:05

Kinderen leven heel erg in het hier en nu. Toekomst is al lastiger voor ze. Dus dat oma/ opa oud zijn en ziek, is natuurlijk goed om te bespreken. Maar ik twijfel of je kinderen kunt voorbereiden op dood gaan.
Mijn ervaring is dat wij volwassenen vaak moeite hebben met de dood, maar kinderen staan daar veel natuurlijker in, lijkt het wel.
Dus een boekje als iemand is overleden prima.

Lang geleden vond mijn vriendinnetje haar opa dood in de stoel. Ze was 7 jaar oud. Ze heeft bij opa gestaan, kusje gegeven en is weggegaan om ons te vertellen dat opa dood was gegaan. Ze wist dat haar ouders over de rooie zouden zijn, als ze hadden geweten dat zij opa had gevonden. Ze vond het niet eng of zo. Het was wat het was.
Toen, andere tijd nog, mocht zij opa niet meer zien daar de ouders bang waren dat ze dat naar zou vinden.

Dus mijn advies. Benader het luchtig als het zover is, Tuurlijk is oma of opa heel erg ziek, en lees boekje voor als oma/opa is overleden en leg uit dat dit met oma/opa het geval is.
Ik denk dat ik het zo zou doen.

**Geplaatst**: 21-10-23 13:55

Geplaatst: 21-10-23 13:55

Ik zou het wel van tevoren doen, als je een kind hebt dat wat gevoeliger is. Dan is de schrik iets minder omdat er al herkenbaarheid is voor de situatie. Ik was blij dat ik onze jongen al eerder het Nijntje en Anna boekje voor had gelezen in ieder geval zodat het idee van dood gaan al een beetje in kon dalen als zijnde iets heel normaals dat er nu eenmaal bij hoort, voordat het acuut werd zeg maar

Ook zodat hij iets bewuster oma nog even mee kon maken met het besef dat ze er niet altijd zou zijn zeg maar. Alleen beetje jammer dat hij toen op een gegeven moment na een standaard bezoekje zei: "Daahaag ouwe ouwe oma, ik zal je missen als je doodgaat!" Whoeps

Wat mooi van het vriendinnetje Pien

Jammer hoe de ouders het verder aanpakten, dat wel.

**Geplaatst**: 21-10-23 14:09

Geplaatst: 21-10-23 14:09

Ik weet niet of dit een goed boek is dat bij de situatie past, maar ik vond het zelf wel een mooi boek om te lezen.

Droom opa

Vannacht is mijn opa gestorven. Hij ligt aan zijn eigen kant van het bed. Zijn ogen dicht, zijn handen gevouwen boven het dekbed. Zijn mond lacht een beetje, alsof hij het leuk vond om dood te gaan.
Hij ziet er niet erg dood uit, een beetje alsof hij slaapt. En toch. Ik weet opeens wat ik echt zie: hij droomt niet meer.

Thomas logeert bij opa en oma wanneer zijn opa plotseling doodgaat. Zomaar, in zijn slaap. Thomas is bang dat hij opa zal vergeten, zijn opa die altijd zulke bijzondere dromen had…

Eerder maakten Dolf Verroen en Charlotte Dematons het veelgeprezen Kinderboekenweekgeschenk Oorlog en vriendschap, waarin Dolf zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog verwerkte. Nu sturen ze opnieuw samen een kleinood de wereld in, een verstild verhaal over een jongen die zijn opa moet missen.
Bekroond met een Zilveren Griffel 2019.

https://www.bol.com/nl/nl/f/droomopa/9200000095274428/

**Geplaatst**: 21-10-23 14:36

Re: Welk boekje over de dood voor kind

Geplaatst: 21-10-23 14:36

Vaak hebben kleine kinderen meer aan spelen en 'voor'spelen dan aan een verhaaltje.

Lego heeft bijvoorbeeld speciaal Lego uitgebracht voor kinderen en/of mensen met een verstandelijke beperking. Ook zijn er praatplaten die kinderen prikkelen om hun eigen vragen te stellen over de situatie.

Op deze website vind je aardig wat inspiratie:
https://shop.kc-tothepoint.com/product- ... e/webshop/