Geplaatst Deel I van het tweeluik: God in Amerika
Geloven mag weer. De confessionele partijen hebben gewonnen in de Tweede Kamerverkiezingen, en het lijkt erop dat het nieuwe kabinet voor een meerderheid zal bestaan uit bestuurders met een religieuze achtergrond. Wat zal dit betekenen voor de invloed van religie op de politiek in Nederland? Hoe zal de scheiding van kerk en staat er in de praktijk uitzien?
In Amerika is de invloed van religie op de politiek al langer van belang. Het land, waar slechts 15 procent religie als 'niet wezenlijk belangrijk' omschrijft, en waar meer dan 77 procent van de bevolking zichzelf als christen omschrijft, is het meest gelovig van alle Westerse landen. Maar hoe gelovig is Amerika precies, en hoezeer is het geloof vervlochten in de Amerikaanse samenleving?
Tegenlicht kijkt naar de invloed van religie op het Amerikaanse leven. Te zien is niet alleen hoe de religie zichtbaar is in het dagelijks leven, maar ook in de academische wereld en de politiek, waar het geloof een nog grotere rol speelt dan van de buitenkant al is te zien.
Vrienden van God
Afhankelijk van wie je het vraagt telt Amerika tussen de 50 en 80 miljoen evangelische christenen. Met dit soort aantallen is het niet verwonderlijk dat deze conservatieve gelovigen een macht van betekenis zijn geworden in de Amerikaanse cultuur en politiek. Wie zijn ze? Wat geloven ze? En wat betekenen ze voor de toekomst van het land?
Documentairemaker Alexandra Pelosi neemt de kijker mee op een onderhoudende rondreis door het binnenland van Amerika, waar een gemotiveerd en goed georganiseerd conservatief christelijk machtsblok de morele en politieke toekomst van de VS wil vormen naar Gods woord.
In Vrienden van God zoekt Pelosi bekende predikanten op, zoals Jerry Falwell, een van de voormannen van de invloedrijke Christian Coalition en oprichter van de christelijke Liberty University, en Ted Haggard, die niet lang na de opnames moest opstappen vanwege een seksschandaal.
Maar ze portretteert ook exotische randgroepen die de christelijke boodschap brengen op plekken als de midgetgolfbaan, in themaparken, bij popconcerten en worstelwedstrijden. Waar ze ook komt, Pelosi stuit overal op vastberaden toewijding aan een onverzettelijke agenda, die het best verwoord wordt door Jerry Falwell: "Evangelische christenen zijn de grootste minderheid in dit land," zegt hij. "Het is geen meerderheid, maar ik denk niet dat je zonder deze groep kunt winnen. Als ze zich gezamenlijk tegen je keren, verlies je. John Kerry heeft dat aan den lijve ondervonden, en Al Gore ook, toen zij de presidentsverkiezingen verloren. En Hillary Clinton zal het ook merken in 2008. De kerk is de enige hoop voor de genezing van dit land. We spelen geen spelletje. We zijn absoluut van plan dit land terug te winnen voor God."
Alexandra Pelosi maakte eerder de met een Emmy bekroonde documentaire Journeys with George, waarin ze George W. Bush volgde op zijn eerste verkiezingscampagne voor het presidentschap. In 2004 maakte ze Diary of of a Political Tourist, een documentair verslag van de verkiezingscampagnes van John Kerry, Howard Dean en vijf andere Democratische presidentskandidaten. Pelosi is de dochter van Nancy Pelosi, de nieuwe Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden.
(...)
Tegenlicht sprak met Richard Dawkins, de beroemde evolutie-bioloog uit Oxford, die de handschoen heeft opgenomen tegen dit verschijnsel. Dawkins: "Het wordt tijd dat mensen de moed hebben om als atheïsten uit de kast komen, net als de homo's in de jaren 70. Op dit moment leven we in een wereld waarin er een overdreven respect is voor religie en wel op zo'n manier dat religie volkomen immuun is geworden voor enige vorm van kritiek" In zijn onlangs verschenen boek "The God Delusion" vertelt Dawkins uitgebreid over het ongehoorde isolement waarin in de VS het atheïsme is gedreven.
Oud-senator en voormalig VN-ambassadeur John Danforth (Republikein, Missouri) heeft openlijk afstand genomen van 'de overname van zijn partij' door fundamentalistische christenen. Danforth is zelf een gelovig christen en beëdigd priester, maar hij meent dat zijn partij de afgelopen jaren gekaapt is door de fundamentalistische stroming binnen zijn partij. Danforth: "Als Gods woord jouw waarheid is, dan is er weinig ruimte voor compromissen. Als je er van overtuigd bent dat jouw poltieke agenda Gods wil is, dan is iedereen die jouw agenda ter discussie stelt een vijand van God"
Nu de Democraten een meerderheid hebben zowel in het Congres als in het Huis van Afgevaardigden, lijkt de invloed van het geloof op de politiek op het eerste gezicht af te nemen. Maar ook de democratische partij weet dat er zonder steun van de kerk geen meerderheid te halen is onder de Amerikaanse kiezer. Gods agenda zal daarom ook de komende jaren nog op tafel liggen in Washington.
Ook in de verre toekomst zal de invloed van het geloof groot blijven. Niet in de laatste plaats omdat steeds meer gelovige Amerikanen gebruik maken van het recht om hun kinderen zelf les te geven. Tegenlicht volgde dit verschijnsel van 'Homeschooling', en keek naar wat de kinderen onderwezen krijgen.
Verder sprak Tegenlicht met Kevin Phillips, oud-partijstrateeg van de Republikeinen onder Nixon en Reagan. Phillips was ooit de bedenker van de term 'moral majority', nu heeft hij een uitgebreide studie gemaakt van de invloed van religie op het electoraat in de VS. Volgens Phillips gelooft 45% van de Amerikanen in een letterlijke opvatting van de bijbel en gelooft 75% van de conservatieve christenen in het einde der tijden, waarbij Jezus terugkeert op aarde om de strijd aan te gaan met de anti-christ. Phillips: "Als bijna een derde van je electoraat letterlijk gelooft in het Armageddon en de eindstrijd met de antichrist dan komt de oorlog in Irak ineens in een heel ander daglicht te staan". Phillips meent dan ook dat het een misvatting is dat religie op haar retour is in de Westerse samenleving. "Het idee dat religie in een geciviliseerd land als Amerika op de terugtocht zou zijn, dat is een van de grootste vergissingen geweest van de afgelopen jaren."
~*~*~*~*~*~
Heeft iemand dit gezien? Ik wel, namelijk.
Het is zelfs schijnbaar zo erg, dat de gemiddelde Amerikaan niet zou durven toegeven atheist te zijn. Niet-gelovigen krijgen problemen met hun familie, collega's... Zo ook een fikse ruimte, gevuld met politieke mensen die statistisch gezien onmogelijk allemaal kunnen geloven; geen van hen zal publiekelijk toegeven niet te geloven.
Toen ik erover na ging denken, vielen stukjes op hun plaats. Ik zal er meteen melden dat ik niet geloof, ben wel gevormd en gedoopt maar dat kwam meer van de ouderlijke eenheid, en er dus misschien niet helemaal objectief voor sta... maar waar zijn we nu helemaal mee bezig?
Zoals ik het zie, is religie (althans in vroegere tijden) mede gebruikt om de menigte tam te maken en houden. Doe niet zus, doe niet zo, want na je leven wordt je er keihard voor gestaft. Verschijningen van Maria, huilende beelden... Er worden complete oorlogen begonnen om geloof, eigenlijk te gek voor woorden. En waarom nu eigenlijk? Omdat een ander iets anders geloofd dan jijzelf? Ik snap het punt niet. Het zou mensen een rotzorg moeten zijn wat een ander denkt of vind, en laat elkaar gewoon eens lekker in de waarde.
Kijk alleen al eens naar de Nederlandse politiek. Welke partij had de meeste stemmen? Juist, het CDA. En wat staat er op de site? "Het CDA heeft een vast geloof in democratische waarden. Wij gebruiken het Evangelie als grondslag en inspiratiebron bij het zoeken naar oplossingen voor hedendaagse problemen." Vraag me af of er gestemd werd vanwege de religieuze grondslag, of om de partijpunten. Beetje van allebei misschien?
Nogmaals, ik val niemand aan of af. Geloven is een keuze die je zelf maakt, en ik ben benieuwd naar ander licht op de zaak
