@Pien: ik ben ook druk en was nieuwsgierig, dus heb ChatGPT even aangezwengeld. Korrel zout dus!
ChatGPT schreef:De VPRO Tegenlicht-documentaire “De dag dat de dollar valt” uit 2005 onderzoekt de mogelijke gevolgen van een plotselinge ineenstorting van de Amerikaanse dollar. In samenwerking met NRC Handelsblad wordt een fictief scenario gepresenteerd waarin de dollar binnen 24 uur drastisch in waarde daalt. Dit scenario begint om negen uur ’s ochtends wanneer een handelaar in Singapore opdracht krijgt om een grote hoeveelheid dollars te verkopen, wat een kettingreactie veroorzaakt op de wereldwijde financiële markten.
Verloop van het scenario:
De VPRO Tegenlicht-documentaire “De dag dat de dollar valt” uit 2005 onderzoekt de mogelijke gevolgen van een plotselinge ineenstorting van de Amerikaanse dollar. In samenwerking met NRC Handelsblad wordt een fictief scenario gepresenteerd waarin de dollar binnen 24 uur drastisch in waarde daalt. Dit scenario begint om negen uur ’s ochtends wanneer een handelaar in Singapore opdracht krijgt om een grote hoeveelheid dollars te verkopen, wat een kettingreactie veroorzaakt op de wereldwijde financiële markten.
⸻
FASE 1: De vonk – Azië trekt zich terug
De ochtend begint in Singapore, waar een Chinese staatsfonds of grote belegger besluit om massaal Amerikaanse staatsobligaties te verkopen. De reden: groeiende zorgen over het Amerikaanse begrotingstekort, de schuldenberg, het handelsdeficit, en het zwakke monetaire beleid van de VS.
Deze verkoop zet direct druk op de dollar. Andere Aziatische markten – Japan, Hongkong, Zuid-Korea – reageren paniekerig: beleggers willen af van hun dollars voordat de waarde nog verder zakt. De dollar daalt plotseling met enkele procenten in waarde tegenover de yen en de euro.
Centrale banken proberen in te grijpen door dollars op te kopen, maar de schaal van verkoop is te groot.
⸻
FASE 2: De Europese schok
Wanneer de Europese beurzen openen, is het vertrouwen in de dollar al ernstig beschadigd. Beurzen in Londen, Frankfurt en Amsterdam openen met scherpe dalingen. De euro stijgt explosief in waarde.
Bedrijven die afhankelijk zijn van export naar de VS krijgen het zwaar: hun producten worden te duur. Europese centrale banken vrezen voor een recessie als gevolg van de valutashock.
Er ontstaat een rush op alternatieven voor de dollar: goud, de Zwitserse frank, de euro. In de media verschijnen paniekberichten over ‘het einde van de dollarhegemonie’.
⸻
FASE 3: Amerika ontwaakt in chaos
Rond 9 uur ‘s ochtends in New York worden de eerste tekenen van paniek zichtbaar. De Amerikaanse aandelenbeurzen openen fors lager. Investeerders trekken hun geld weg uit Amerikaanse activa.
De Federal Reserve probeert de markten te stabiliseren met interventies, maar de lange termijnrente schiet omhoog omdat beleggers geen vertrouwen meer hebben in Amerikaanse schuldtitels.
Huizenprijzen, die al onder druk staan (voorbode van de latere subprimecrisis), storten verder in. Amerikaanse consumenten verliezen vertrouwen – krediet wordt duur, pensioenen verdampen, banen staan op de tocht.
⸻
FASE 4: Sociaal-economische impact wereldwijd
Door de wereldwijde afhankelijkheid van de dollar ontstaat een domino-effect.
• In Latijns-Amerika komen op de dollar gebaseerde economieën in de problemen.
• In Europa slaan consumenten massaal euro’s en fysiek goud in. In Nederland wordt een taxi betaald met sigaretten omdat het pinverkeer is ingestort.
• Bedrijven die internationale handel drijven moeten halsoverkop nieuwe valutaprijzen bepalen.
Wereldwijd dalen vertrouwen en koopkracht. Politici proberen de rust te herstellen, maar slagen daar nauwelijks in: het idee dat ‘de dollar altijd veilig is’ is definitief verdwenen.
⸻
FASE 5: Het begin van een nieuw financieel tijdperk?
In de nasleep van de crisis stellen verschillende landen de rol van de dollar als wereldreservemunt ter discussie. China en Rusland willen afrekenen in euro’s of yuan. De roep om een multipolair monetair systeem klinkt luider.
Er ontstaan nieuwe voorstellen: een wereldmunt, hervormingen binnen het IMF, en meer gouddekking voor valuta. Tegelijkertijd worstelt de VS met het verlies van vertrouwen en stijgende binnenlandse werkloosheid.
⸻
UPDATE 2008: Realiteit haalt fictie in
In de jaren na de uitzending in 2005 komt de kredietcrisis, die in 2007-2008 escaleert, griezelig dichtbij het scenario. De val van Lehman Brothers, de implosie van de hypotheekmarkt, massale bailouts en het snelle verlies van vertrouwen in het financiële systeem tonen dat een financiële implosie géén sciencefiction is.
Wat echter opvalt: de dollar stortte toen niet in, maar werd juist gezien als veilige haven, ondanks de oorzaak van de crisis in de VS. Dit bevestigt hoe diepgeworteld de dominantie van de dollar nog steeds is – maar het onderstreept ook hoe fragiel dat vertrouwen in theorie blijft.
Geplaatst: 09-04-25 13:21 
