It Fryske Gea houdt wolf buiten de deur met extra grote schaapskooi in Bakkeveen. ‘Dit is gjin Yellowstone Park’
Rixt Oenema • Vandaag, 17:40 • Opsterland
Foto’s: Jilmer Postma
De schaapskooi-XL in Bakkeveen is gebouwd van eigen lariksen en Hollands riet.
De schaapskooi-XL in Bakkeveen is gebouwd van eigen lariksen en Hollands riet. Foto: Jilmer Postma
De nieuwe schaapskooi in Bakkeveen is een mix van oude herderswijsheden en moderne bedrijfsvoering. Geen wolf die hier in de buurt komt. ,,Wy binne klear foar de takomst.’’
De Drentse heideschapen van It Fryske Gea in Bakkeveen staan voortaan veilig en verzorgd in een nieuwe, state of the art schaapskooi. Schaapsherder Ko Maring (63, bijna 40 jaar in dienst van It Fryske Gea) is vier jaar bezig geweest met het uitwerken van de bouwplannen. ,,It wie in grutte útdaging, want der binne net in soad boekjes oer hoe’t in skiepskoai der útsjen moat. Moatst ôfgean op dyn eigen kennis fan de skiep en de omjouwing.’’ Het daadwerkelijke bouwen heeft een maand of vier geduurd.
Schaapsherder Ko Maring in de nieuwe voergang.
Schaapsherder Ko Maring in de nieuwe voergang. Foto: Jilmer Postma
De uitgebreide schaapskooi is een combinatie van traditionele bouw en moderne bedrijfsvoering, vertelt Maring. ,,En dat is goed slagge.’’ Het houten gebouw is duurzaam opgetrokken van lariksen van de eigen bosterreinen, het dak is bedekt met Hollands riet. De voergang is nieuwerwets, maar wát een verademing voor de herder. Vroeger moest Maring armen vol hooi in de ruiven slingeren (70 balen per dag), nu beschikt hij over een shoveltje met voerbak.
Miggeblau en hulsttaken
In het nieuwe complex, dat dik twee keer zo groot is als de eerste schuur, is ook ruimte voor oude gebruiken. Bijgeloof, zo mag je het van de herders ook best noemen. De muren zijn frisblauw ( miggeblau in vaktermen) geverfd, zoals dat al 150 jaar gangbaar is op boerderijen. De kleur aquamarijn zou muggen en vliegen afschrikken, maar de schapen lijken ervan te houden, zegt Maring vertederd. ,,Doe’t it krekt blau wie, leinen se der lekker tsjinoan.’’
Hoog boven de schapen hangen gedroogde hulsttakken, die met touwtjes aan de zolderbalken geknoopt zijn. Volgens een oude herderswijsheid beschermt dit de dieren tegen de ziekte zere bekjes. Maring: ,,Moatst se ophingje mei de lêste folle moanne fan it jier en se moatte draaie kinne, ha ik leard. Oft it écht wier is wit ik net, mar wy ha yn elts gefal noch noait skiep mei zere bekjes hân.’’
Pijpenstrootje en bochtige smele
Voorheen hield It Fryske Gea in deze streek twee kuddes op de been. Met de komst van de wolf is dat aangepast naar één kudde. ,,De skiep kinne net oeral mear frij omrinne.’’ Het is ondoenlijk om voor 300 hectare natuurgrond mobiele wolvenrasters te hanteren, aldus Maring. De herder houdt nu 120 fok-ooien die straks, als het écht lente is, allemaal zullen lammeren. Plek zat in de nieuwe schaapskooi.
Het Drents heideschaap is het oudste schapenras in Nederland.
Het Drents heideschaap is het oudste schapenras in Nederland. Foto: Jilmer Postma
Schapen spelen een belangrijke rol in het natuurbeheer van de Delleboersterheide. Zonder de dieren zou de heide in rap tempo veranderen in een wilgen- en berkenbos. Ze eten stikstofprofiteurs als pijpenstrootje en bochtige smele. Door begrazing kunnen soorten als klokjesgentiaan en blauwe zegge beter groeien en dat helpt de biodiversiteit in het heidelandschap vooruit: vogels zoals de tapuit en de nachtzwaluw, maar ook vlinders als het heideblauwtje, reptielen en slangen profiteren ervan.
Van één wolf naar de grootste roedel
Toen Ko Maring schaapsherder werd, speelde de wolf geen enkele rol in zijn bestaan. Een jaar of zes geleden maakte hij hier in Bakkeveen de eerste aanval mee. Het was landelijk nieuws dat er acht aangevreten schapen op de heide lagen. ,,Freeslik. Doe hienen wy ien wolf, no sit hjir yn de súdeasthoeke de grutste groep wolven fan it hiele lân.’’ Hij beschouwt de wolf als een prachtig beest op de verkeerde plek. ,,Dit is kultuergrûn, gjin Yellowstone Park.’’
De toename van het aantal wolven en aanvallen heeft er wel voor gezorgd dat er extra vaart gemaakt is met de uitbreiding van de schaapskooi. De kudde gedijt het best bij veel nachtrust en ontspanning. ,,Wy binne der alle dagen mei dwaande, dit wurk is altyd skeakeljen, foarútsjen. Dit is levende have . De basis is altyd: wy moatte ús bisten goed beskermje. Wy ha de saak no goed yn de macht foar de takomst, tink ik.’’
De kippen leggen volop eieren tussen de schapen.
De kippen leggen volop eieren tussen de schapen. Foto: Jilmer Postma
De herders nemen soms een harde toeter als afschrikmiddel mee als ze met de schapen op stap gaan, maar die hebben ze nog nooit hoeven gebruiken.
Bedoeïenentent als zomerverblijf
Vanaf mei neemt It Fryske Gea ook de mobiele schaapskooi weer in gebruik. De stevige, grote bedoeïenentent, ook wel ‘het reizend circus’ genoemd, wordt ingezet om de kudde op wisselende stukken terrein te beschermen. De kooi moet met de hand worden afgebroken en opgebouwd wanneer de kudde verkast.
Gedroogde hulsttakken voorkomen zere bekjes bij de schapen, weten herders.
Gedroogde hulsttakken voorkomen zere bekjes bij de schapen, weten herders. Foto: Jilmer Postma
Burgemeester Andries Bouwman van de gemeente Opsterland en directeur Henk de Vries van It Fryske Gea hebben vrijdagmiddag de officiële opening verricht door de schapen naar binnen te leiden voor de nacht.
[
Afbeelding ]
[
Afbeelding ]
[
Afbeelding ]
[
Afbeelding ]
[
Afbeelding ]