Geplaatst Citaat:De een is wanhopig en boos vanwege het huidige beleid, de ander kan er niet bij dat een boer géén wolfwerend raster plaatst - Twee dode pony’s en de discussie barst weer los: waar komen die emoties rond de wolf toch vandaan?
De stentor 25.02.2025
<<Angst, woede, maar ook bewondering en liefde. De wolf roept opvallend veel emoties op. Zo ook afgelopen weekend, na een mogelijke wolvenaanval op een aantal pony's. Wat maakt dit roofdier anders dan andere dieren? Het antwoord is te vinden in onze geschiedenis. En in ons lichaam.
Twee dode pony's in een weiland nabij het Veluwemeer maakten dit weekend de tongen los. Er kwamen 170 reacties op het artikel op de site en app van de Stentor. Op sociale media een veelvoud daarvan. En in die reacties komen flink wat emoties naar boven. De een is wanhopig en boos vanwege het huidige beleid van de overheid. De ander kan er niet bij dat een boer geen wolfwerend raster plaatst. En in die discussie vliegen reageerders regelmatig uit de bocht: een hoop reacties moeten we afkeuren.
Eén man
Waarom zo veel emotie over wolven, terwijl er jaarlijks 150.000 mensen gebeten worden door honden, mensen omkomen door auto-ongelukken, gebeten worden door paarden, aangevallen door heckrunderen of stieren? Eén man in Wapse wordt gebeten door een wolf en de wereld is te klein. Eni Becker weet dat de angst voor de wolf zit ingebakken in onze genen. Ze is hoogleraar klinische psychologie en gespecialiseerd in angststoornissen ,,De angst voor sommige dieren is genetisch bepaald, de wolf is daar een mooi voorbeeld van.”
Dat heeft te maken met onze deelgeschiedenis, die ons geleerd heeft dat we better safe than sorry kunnen zijn. ,,Dat geldt voor spinnen, slangen en zeker ook voor wolven of honden. Voor sommige dingen zijn we heel snel bang, terwijl we er geen slechte ervaringen mee hebben. En voor andere dingen waar we wél slechte ervaringen mee hebben, zijn we niet bang. Je hebt je vaak met een mes gesneden, maar je hebt geen mesfobie.” Dat heeft te maken met de verhalen die ons verteld zijn en die in ons systeem zijn terechtgekomen, weet Becker. We hebben een biologische aanleg om te leren voor sommige dingen méér bang te zijn. ,,De auto is er nog te kort om in ons evolutionaire systeem te zitten, terwijl het ongeveer het gevaarlijkste is wat we hebben. Met angst moet je naar de statistieken kijken.”
Liefde en bewondering
Naast de diepgewortelde angst is er ook liefde, bewondering en afschuw. Ecoloog en wolvenexpert Erwin van Maanen was nooit bang voor de wolven die hij ontmoette. Sterker nog, de dieren fascineren hem al zijn hele leven. De vraag waarom ze zo veel emotie oproepen, zit al die tijd in zijn gedachten. ,,Alleen al het aantal boeken over wolven is gigantisch”, hij spreidt zijn armen zo ver ze kunnen om zijn bewering kracht bij te zetten. Van Maanen, in outdoorkleding gestoken, wandelt door het bos bij Diepenveen. Van jongs af aan bestudeert hij roofdieren en wolven in het bijzonder.
Mythische status
Dus kijkt hij altijd naar wolvenbeelden in de geschiedenis. Hij las alles wat los en vast zit over het dier. Deed en doet studies in Roemenië, Georgië en nu in Duitsland. Schreef rapporten en onlangs nog een boek over de wolf. Met zachte stem en vriendelijke blik vertelt hij over de mythische status van het dier.
Die begon volgens hem al bij de Grieken, met bewondering voor de wolf, zij geloofden in de gedaantewisseling tussen mens en wolf. Er waren allerlei legenden, zoals die waarin Zeus Lykaon veranderde in een weerwolf, een woeste wolf, die eeuwenlang op mensen en schapen bleef jagen.
De Grieken zagen de wolf ook als verlicht wezen. Later was dat ook te zien bij de Romeinen en andere volkeren. Zoals bij de Germanen: woeste krijgers die de wolvengedaante aan namen.
Terwijl we even stilstaan in het bos, vertelt hij over de eerste keer dat hij zelf drie wolven zag in Georgië en er helemaal door bevangen raakte. ,,Die nacht heb ik niet meer geslapen.” Hij ziet inmiddels veel wolven, volgt ze al jaren in Duitsland, ligt op zijn buik in veenvelden naar ze te turen, hoe ze vrolijk spelen met elkaar.
In die ogen kijken
Eén keer stond een wolf op 10 meter afstand van hem. Het dier kwam op hem af, keek hem recht aan. Wat je dan in die ogen ziet? Hij kan er nog emotioneel van worden. ,,Dan zie ik toch een heel diepzinnig, intelligent dier, dat heel dicht bij de mens staat.” Oh ja, dat is liefde, zucht hij. Regelmatig staat hij oog in oog met negen wolven, die allemaal bang voor hem zijn. ,,Maar dat geeft geen garantie dat er niet een keer een slechte wolf tussen zit, die een meisje zal aanvallen.”
Lam Gods
Van Maanen vertelt over het schrikbeeld dat de wolf eeuwenlang vormde voor mensen. Vooral sinds het christendom en de schapenhouderij kwamen en daarmee hevige conflicten tussen wolven en mensen en hun veeteelt. Het Lam Gods versus de wolf. En ja, er waren aanvallen op mensen, dat kan niet ontkend worden. Van Maanen kent meerdere studies uit heel Europa.
,,De wolf profiteerde van misère, van slagvelden, armoede, gebrek aan hygiëne. Er waren gerichte aanvallen van hondsdolle, maar ook gezonde wolven op vooral de zwakste mensen. Op weeskinderen - ontstaan door oorlogen - die het land op werden gestuurd om schapen te hoeden en dan gegrepen werden.”
De wolvenaanvallen waren uitzonderlijk, maar verschrikkelijk, vertelt van Maanen. ,,Ze grijpen naar het gezicht. Kinderen die het bos in werden getrokken, een wolvenmaag werd geopend en er werd een kinderhand in aangetroffen. Die verhalen zijn in de geschiedenis blijven hangen.”
Wolven werden aan galgen en aan bomen opgehangen, in mensenkleren, naast misdadigers; het werd bestempeld als demonisch dier. De wolf had toen overduidelijk geen vrienden, zoals hij nu wel heeft. Iedereen was tégen de wolf. Dat weet ook Toine Maas, historicus en uitgever van het pas verschenen boek De Wolf in de Lage Landen, een dikke studie, waarin historische, huiveringwekkende plaatjes te zien zijn van wolven die mensen, schapen en ander vee verscheuren.
Ontluisterend
De broers Wim en Wiro van Heugten deden dertig jaar archiefonderzoek naar de wolf in de Lage landen. Nadat zijn broer overleed, begon Wim aan het schrijven van het epos en schetst daarin een ontluisterend beeld van het dier, dat al sinds mensenheugenis zorgt voor angst en bewondering. ,,De wolf was een aparterik,” vertelt Maas, die namens Wim van Heugten het woord voert. Van Heugten zelf is te ziek om erover te kunnen vertellen. Uit het archiefonderzoek van de mannen blijkt dat wanneer de wolven niet beheerd werden - vaak in tijden van oorlog - het aantal wolven groeide en daarmee ook de problemen. ,,De wolf zit in ons maatschappelijke DNA. Daarom staat hij, nu hij terug is in Nederland, meteen op de radar. Het is geen vos, geen bever, maar een wólf. Die is anderhalve eeuw weggeweest, maar de verhalen niet.”
Vóór de wolf verdween, was de hele samenleving bezig met beheersmaatregelen uitrollen. ,,Beperken, verjagen, doden. Vanuit de overheid werd dat ook gestimuleerd, het belang werd gezien omdat we toen 100 procent van het geproduceerde voedsel opaten. Boeren hadden vaak maar een paar dieren en die waren veel geld waard. Als de wolf die opvrat, wilde je hem wel verjagen.” Dus kwamen er drijfjachten op wolven. ,,Ongekend, honderden mensen verzamelden zich, de hele provincie Utrecht werd opgetrommeld om in één lijn richting de zee te lopen, om de wolven het water in te jagen. Boeren en burgers, iedereen deed mee.”
Doorboorde buik
Tot de negentiende eeuw betaalde de overheid forse premies voor geschoten wolven. In mei en april schoten ze de ‘wolfkes’, de jonge welpen. ,,Mensen groeven wolvenkuilen, die ze bedekten met takken, onderin die kuil maakten ze spiesen, zodat de wolf die erin viel bij een drijfjacht gedood werd. Ook legden ze stukken vlees met naalden erin neer voor wolven, zodat hun buik doorboord zou worden. Of ze lokten hem met een hert aan een touw, zodat ze hem met speren konden doden.”
De wolf was iconisch, stond voor kracht en overwinning, een veroveraar. De wolf haalde zijn doelen, vertelt Maas. ,,Daarom gebruikte het Duitse leger zijn afbeelding, daardoor werd hij gezien als de vader van de stichters van het Romeinse Rijk. En die kracht boezemde ook weer angst in.”
Er werden straten naar wolven vernoemd. Mensen die wolven zagen op een berg, dat werd de Wolvenberg. ,,Stel je voor dat het donker is, geen elektriciteit, geen communicatiemiddelen, en je hoort ’s nachts wolven huilen. Dat is beangstigend. Mensen hadden een levendige fantasie. Wanneer iemand een keer raar deed als hij uit het bos kwam, was dat een weerwolf.”
Er waren menselijke slachtoffers, vooral tot de achttiende eeuw. ,,Dat gaf veel maatschappelijke onrust. Uit het archiefonderzoek blijkt dat vaker kinderen dan volwassenen het slachtoffer waren van wolven. Ze werden soms tot op het bot afgekloven. Maar er zijn ook beschrijvingen van volwassen mannen die zijn verslonden door wolven. Van de vijftiende tot de achttiende eeuw was de angst voor wolven algemeen onder de bevolking.”
Wat Maas leerde van de omvangrijke wolvenstudie, is dat beheren een functie heeft. ,,Dan waren er hele periodes dat wolf en mens vredig konden samenleven. Vanuit de geschiedenis is dat altijd gedaan, ook nu ontkom je er niet aan.” In het collectieve geheugen is de wolf het grote kwaad. ,,Dat is niet reëel. Maar de angst is wel reëel. Die was toen niet anders dan nu.” Van Maanen glimlacht. We zijn in de twintigste eeuw roofdieren met meer wijsheid gaan benaderen, denkt hij. Daar komt ook de natuurbeschermingsbeweging vandaan, waaruit de beschermde status voor de wolf voortkwam in 1979.
Kwispelend
De dualiteit en emotie zit ook in de liefde voor de hond, die mensen voelen. ,,De wolf werd ooit hond, ook nu zie je soms een wilde wolf met honden socialiseren. Die lopen kwispelend op elkaar af. Mensen zien wel het mooie van de wolf in hun eigen hond, maar daarnaast het wilde karakter van de wolf die een groep schapen uit elkaar scheurt. Op een of andere manier willen we het gevaar van de wolf controleren en al het andere gevaar niet.”
‘Wolvenmensen’ hebben te weinig geluisterd naar de boeren, vindt de wolvenexpert. Er is veel gezegd wat niet klopte. Ook in Nederland kreeg de wolf daardoor een valse start, denkt hij. Hij zucht en heeft er zorgen over. ,,Er zullen confrontaties tussen wolven en mensen komen. We moeten luisteren en praten.” Dát kunnen we leren, van de geschiedenis, om de emoties te temperen. ,,Maar het gaat uiteindelijk meer over de mens, dan over de wolf.”>>
https://www.destentor.nl/home/twee-dode ... 5Uc5g1UiHQ
Bron stichting WenN
https://www.facebook.com/share/1CRCgvFg ... tid=wwXIfr
