Citaat:
ACHTERGROND
Hoge Veluwe Wolven, prooidieren en mensen worden in nationaal park De Hoge Veluwe uitgerust met een zender. Onderzoekers kunnen zo observeren of wolven hun gedrag aanpassen aan de aanwezigheid van mensen. „We beschouwen het park als een living lab.”
Door:
Arjen Schreuder
vanuit Otterlo
Gepubliceerd op 22 oktober 2025 Leestijd 3 minuten
Het debat over de wolf is „totaal gepolariseerd”, constateert Jakob Leidekker, hoofd bedrijfsvoering van De Hoge Veluwe. En dus, vertelt hij tussen de bomen in Otterlo aan een groep journalisten, houden onderzoekers in het nationaal park zich aan een strak protocol. „We weten dat we onder een vergrootglas liggen.”
Het protocol betreft een studie naar de interactie tussen wolven, hun prooidieren edelhert, zwijn en ree, en de mens. Daartoe worden het komende jaar vijf wolven uitgerust met een halsbandzender, alsmede dertig prooidieren, en ook bezoekers en medewerkers van het park die dat willen, krijgen een tracker mee. Dit zodat onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) in beeld kunnen brengen hoe gebruikers van De Hoge Veluwe zich tot elkaar verhouden, of ze op elkaar reageren, en ook: of wolven hun gedrag aanpassen aan de aanwezigheid van mensen.
„We beschouwen het park als een living lab”, vertelt Frank van Langevelde, hoogleraar wildlife ecology and conservation aan de universiteit Wageningen. „De Hoge Veluwe is een gebied waar we al veel van de dieren weten, en waar ook veel mensen komen. Er is wel een en ander bekend over wolven en hun prooidieren in grote natuurgebieden, zoals Yellowstone in de Verenigde Staten. Maar hoe de interactie verloopt tussen mensen, wolven en prooidieren in een dichtbevolkt landschap zoals hier, is onbekend. Als er beslissingen worden genomen, is dat vaak op basis van aannames.”
“Het nut wordt hoger geacht dan het ongerief voor dieren.”
Frank van Langevelde —hoogleraar wildlife ecology over het verdoven en zenderen van een wolf
Verdovend schot
Eind vorig week, tegen middernacht, lukte het de onderzoekers na vele mislukte pogingen begin dit jaar, een wolf te verdoven en te voorzien van een halsbandzender. De eerste van vijf. Leidekker: „Een wolf is gruwelijk slim. Je moet uit de wind zitten, en verdekt zijn opgesteld.” Er wordt alleen geschoten buiten de periode dat de jongen worden geworpen en ze worden verzorgd. Leidekker: „We zijn drie maanden stil geweest.”
Het is de eerste keer dat een wolf in Nederland is gezenderd. Het rake, verdovende schot werd gelost door een dierenarts, bijgestaan door jachtopzieners van De Hoge Veluwe. Leidekker: „Binnen een kwartier waren we ter plaatse. Zodra de dierenarts schiet, gaat er een telefoontje naar mensen van het park en van de universiteit, die hier ook slapen, op beroerde plekken trouwens.” Er was „geen stress”, aldus Leidekker: „Iedereen ging kalm te werk. Het was alsof we dit al jaren deden.” Een half uur na de verdoving was de wolf, een volwassen mannetje, weer wakker. Een bewegende wolf kan nauwkeurig worden gevolgd, dankzij de zender die elke vijf minuten een signaal afgeeft. Als de wolf slaapt, is dat signaal eens per uur. Wat de wolf de afgelopen dagen heeft uitgespookt, is nog niet bekend.
Precair punt is de ethische vraag of dit onderzoek de wolf mag worden aangedaan. Talloze rechtszaken zijn de afgelopen jaren gevoerd over, bijvoorbeeld, de vraag of een wolf mag worden verjaagd met een paintballgeweer. Maar, zegt hoogleraar Van Langevelde: „We hebben de benodigde vergunningen.” De universiteit beschikt over een vergunning voor wetenschappelijk onderzoek. „En dit valt daar onder.” Bovendien is het onderzoek niet strijdig met de Wet op de dierproeven, zo bleek na een toetsing door de Instantie voor Dierenwelzijn, die ook adviezen had ingewonnen bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de Centrale Commissie Dierproeven. Van Langevelde: „Het nut wordt hoger geacht dan het ongerief voor dieren.”
Snackbar
Van Langevelde is als wetenschapper geïnteresseerd in „fundamentele” vragen naar het gedrag van wolven en prooidieren. „Hoe bepaalt de aanwezigheid van mensen het gedrag van wolven en hun prooidieren? Wat is hun gedrag ’s nachts, als er geen mensen in het park zijn? Waarom verlaten ze misschien het park, dat voor hen toch een soort snackbar is?” Gelukkig voor ongeduldige politici en de verhitte samenleving wil de hoogleraar ook graag „toegepast onderzoek” doen, benieuwd als hij is naar, bijvoorbeeld, het volgende: „Stel je voor dat wij meten dat een wolf vlakbij een fietspad ligt en dat er continu fietsers langs komen. Kan die wolf dan aan mensen wennen, er minder bang van worden, en kan dat de oorzaak zijn van de incidenten die we de afgelopen tijd hebben gezien?”
Interessante vragen, in een debat waarin bijvoorbeeld tegenstanders van de wolf stellen dat Nederland te klein of te dichtbevolkt is voor zo’n dier. Wageningen University & Research betaalt het onderzoek zelf, met een bijdrage van De Hoge Veluwe voor de zenders en menskracht. De wetenschappers willen de dieren „op z’n minst” ongeveer een jaar lang volgen. En, o ja, zegt onderzoeker Frank van Langevelde: „De halsbanden vallen na anderhalf tot twee jaar vanzelf af.”

Bron NRC/archive is
https://www.nrc.nl/nieuws/2025/10/22/sa ... m-a4910399
https://archive.ph/0nMAb