‘Het onbegrip en de onveiligheid nemen toe’Natuurorganisaties drukken komst wolf door ondanks schade voor mens en natuur.Wolven scheuren reeën, edelherten, wilde zwijnen, schapen en knaagdieren aan stukken, vreten kippen op, vallen vee aan en verjagen recreanten. Hoort erbij, zegt Natuurmonumenten: “De mens moet zich aanpassen aan de natuur, niet andersom.” Absurd zeggen critici. “De wolf is geen verrijking, maar een achteruitgang”, zegt Jacob Leidekker, voorzitter van Nationaal Park de Hoge Veluwe. BBB-senator Eric Kemperman pleit voor maatregelen.
Bron: Hendriëlle de Groot – De Andere Krant, 26 oktober 2024, nr 43
In 2015 werd de wolf officieel weer gesignaleerd in Nederland, na afwezigheid van meer dan honderd jaar. Natuurorganisaties de overheid en veel ecologen zien de terugkeer van dit roofdier als iets positiefs.
Zo omschrijft Natuurmonumenten de wolf op hun website als “een schitterend dier, dat een belangrijke rol speelt in de natuur. Van poedel tot pitbull, hondenrassen stammen af van de wolf.” Waarop een gedetailleerde volgt van de ‘canis lupus’, die je nog het beste herkent aan de ‘dik behaarde, afhangende staart’. Natuurmonumenten beschrijft hoe Benny Pieters uit Epe met zijn vriendin een wandeling maakte op de Veluwe, waar ze tot hun ‘grote verrassing’ oog in oog stonden met een jagende wolf die een reekalf greep. Zorgwekkend? Welnee. “Benny wist het jachttafereel treffend te fotograferen.” Vervolgens is er een actiefoto van de slachtpartij te zien, die niet zou misstaan in een documentaire van National Geographic.
Wat eten wolven zoal? Ook dat is te lezen op de website van Natuurmonumenten. In Duitsland bestaat hun menu vooral uit ree, edelhert, wild zwijn en knaagdieren. In Nederland is dat niet veel anders. “Een zeer klein deel van de prooidieren in Duitsland en Nederland bestaat uit schapen en ander vee.” Een elektrisch raster of een net van 1,2 meter zou helpen tegen aanvallen van de wolf. “In natuurgebieden van Natuurmonumenten is de wolf welkom.”
“Wolven worden dagelijks gesignaleerd, vooral rondom boerderijen, ze vallen vee aan en zitten mensen achterna”Natuurmonumenten is een grootschalige campagne gestart om sympathie voor de wolf te creëren: “Wennen aan de wolf.” Marjolein Koek, woordvoerder bij Natuurmonumenten, geeft toelichting op hun standpunt. “In een vol land als Nederland, gebeurt het wel eens dat je een wild dier tegenkomt. Wij zetten in op informeren: hoe ga je om met wilde dieren? Hoe leeft zo’n dier en wat kun je doen als je er een tegenkomt?” Dat de wolf is teruggekeerd, noemt zij ‘goed nieuws’. “Van oudsher hoort de wolf in Nederland thuis, de mens heeft hem zelf uitgeroeid. Het is een zegen voor de biodiversiteit: op de Veluwe is er groot wild: mooie, natuurlijke prooien. “Wolvenrasters werken volgens Natuurmonumenten uitstekend. En de zorgen die leven onder mensen? “Ik snap de zorgen, maar het is aan ons mensen om ons aan te passen aan de natuur, in plaats van andersom.”
Ook het Wereldnatuurfonds (WWF) is blij met de terugkomst van de wolf. De organisatie trekt parallellen met sprookje van Roodkapje. Het is volgens het WWF een fabeltje dat wolven kinderen opeten. “De wolf ziet mensen niet als prooidier, ook kinderen niet. Roodkapje is een sprookje met een diepere betekenis dan kinderen waarschuwen voor een grote boze wolf”, is te lezen in een statement op hun website. Wat die diepere betekenis is, staat er niet bij. Om hun argumentatie voor het behoud van de wolf kracht bij te zetten, haalt de organisatie een “diepgaande analyse” van de Europese Commissie aan, waaruit blijkt dat er de afgelopen veertig jaar geen enkele geverifieerde dodelijke aanval van een wolf op een mens is geweest. Ook honden en vossen doden vee, stelt het WWF.
Niet iedereen verwelkomt de wolf met open armen. Jacob Leidekker voorzitter van Nationaal Park De Hoge Veluwe, verzet zich al jarenlang tegen de beschermde status van de wolf, die moeflons, edelherten, reeën en wilde zwijnen in het park aanvalt. Het aantal bezoekers en recreanten op de Veluwe heeft hij zien teruglopen, uit angst voor de wolf. Op de Veluwe ziet hij een “totale onbalans” komen. “De Veluwe heeft een hoge biodiversiteit, gebonden aan open landschap, heide en stuifzanden. Die gebieden worden natuurlijk onderhouden door het begrazen van de moeflon. Maar toen de wolf 1,5 jaar geleden in dit natuurgebied binnenkwam, zijn er driehonderd moeflons dood gegaan.” Ook vergreep de wolf zich aan andere dieren, zoals dode wilde zwijnen. Zo werden op de Hoge Veluwe kadavers gevonden van wilde zwijnen en reeën. “De wolf is geen verrijking, maar juist een achteruitgang.”
Ook Eric Kemperman, BBB-fractielid van de Eerste Kamer, is bezorgd om de opmars van de wolf. “Het onbegrip en de onveiligheid nemen toe. Wolven worden dagelijks gesignaleerd, vooral rondom boerderijen, ze vallen vee aan en zitten mensen achterna. Ook is er al een incident geweest waarbij een kind is gebeten.” Hij wijst tevens op een beetincident in Heerde, dat eind september plaatsvond en waarbij twee faunabeheerders zijn getroffen. “TBO (Tijdelijk Beheerorganisatie – red.) en clubs als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten noemen niet alle beetincidenten, veel wordt onder de pet gehouden”, vermoedt hij. “Er wordt niet oprecht en eerlijk naar het incident gekeken. Conflictvrij samenleven met de wolf lukt niet. Er zijn tientallen doden onder vee en schade, mensen gaan de bossen niet meer in, zelfs de horeca wordt vermeden. Mensen gaan niet meer paardrijden, hardlopen of mountainbiken. Op de Veluwe wordt zelfs geadviseerd in groepjes te fietsen, de angst van mensen is zo groot. En dat is reëel.”
Kemperman pleit voor een gedegen preventieplan. “Het wolvenprobleem speelt met name op de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe. We moeten de oplossingen zoeken in openbare veiligheid”, meent het Kamerlid. De beschermde status stelt hij ter discussie. “Het gaat hier wel op de openbare veiligheid van mens en dier.” In maatregelen als wolfwerende hekken ziet hij niets. “We willen niet dat gebieden compleet in de hekken worden gezet. Dat is niet alleen foeilelijk, ook beperkt het de vrije doorgang voor fazanten, konijnen en andere dieren. De wolf springt er gewoon doorheen op weg naar het volgende schaap.”
De Volendamse activiste Annemieke van Straaten, die landelijke bekendheid verwierf door haar inzet voor de grote grazers in de Oostvaardersplassen, ziet de wolf liever gisteren dan vandaag vertrekken. Ze heeft zich met haar Stichting Annemieke vastgebeten in het wolvendossier. Haar betrokkenheid begon in 2021, toen ze een foto op Twitter zette met de vraag: wat is dit voor dier? “Een zelfbenoemd wolvenexpert blokkeerde mij gelijk. Toen dacht ik: nu is het tijd om mij met de wolf te gaan bemoeien.” In de Telegraaf publiceerde ze een paginagrote advertentie, van een wolf met een wijd opengesperde bek met vlijmscherpe tanden, met het statement: “De wolf is een bedreiging voor mens, huisdier, paard, vee en natuur! Beelden van wolfslachtoffers zijn te choquerend om hier te tonen!”, gevolgd door de oproep ‘Nederland wordt wakker!’ De Stichting Faunabescherming diende een klacht in bij de Reclame Code Commissie. Die werd afgewezen.
Omdat er niet op de wolf mag worden gejaagd, kan de overheid alleen preventieve maatregelen nemen tegen de overlast van wolven, zoals het plaatsen van wolfwerende hekken. Van Straaten heeft daar geen goed woord voor over. “Dat is natuurlijk helemaal waardeloos. De Nederlandse overheid en wolvenclubjes weten allang dat het geen ene moer helpt, die wolfwerende rasters. De wolf dringt daar gewoon doorheen.” Wolven zijn volgens haar slim genoeg om de omheining te omzeilen. “Welpen leren dat aan, ze gaan er gewoon door heen. Wat willen ze doen, heel Nederland in de rasters zetten? Ook andere dieren hebben daar last van. Dat zorgt voor versnippering van hun leefgebied.” Uit een officieel WOO-document van Staatsbosbeheer blijkt dat ze erop inzetten het draagvlak voor de wolf hoog te houden, terwijl ze allang weten dat de rasters niet werken, stelt Van Straaten.
Veel ecologen zeggen dat wolf en mens prima samen kunnen leven. Wolvendeskundige Diederik van Liere deelt dat standpunt, maar is ook kritisch. Hij meent dat de Nederlandse overheid letterlijk de regels van de Duitse overheid heeft overgenomen, terwijl de situatie in Duitsland niet één op één te vertalen is naar het dichtbevolkte Nederland. Het beleid komt er op neer dat je niet hoeft op te treden, zelfs niet als het dier binnen de bebouwde kom is. Pas binnen dertig meter zou je actie moeten ondernemen. “Maar dan is het vaak al te laat”, zegt Van Liere. Hij vreest niet direct gevaar voor mensen. Wel is het belangrijk alert te zijn op spelende wolven. “Wolven vinden het leuk ook om ergens achteraan te rennen, of het nu gaat om een kind, fietsend mens, of hardloper.” De wolvendeskundige verwacht dat de wolven populatie verder zal toenemen. Hij gelooft net als Van Straaten dat wolfwerende hekken geen enkel effect sorteren als afschrikeffect. Er moet meer worden ingezet op voorlichting, meent Van Liere. “Mensen die in de buurt van een wolvengebied wonen, zouden meer moeten worden ingelicht over de confrontatie met een wolf.” Hij pleit voor een burgerwacht, die mensen kunnen bellen als zij een wolf signaleren. Professionals of vrijwilligers kunnen vervolgens uitrukken om de wolf te verjagen. In Israël wordt dit bijvoorbeeld gedaan met de hyena. “Zo’n professionele dienst heeft voordelen voor zowel de wolf, die leert dat hij niet in de buurt van mensen moet komen, als voor de mensen zelf. Zij worden rustiger, omdat ze weten dat een wolf kan worden verjaagd.”
“Ik zeg; die wolf moet weg. De wolf kan niet in een overbevolkt land leven.”In de visie van Van Liere kan Van Straaten zich totaal niet vinden. “Mensen en kinderen zijn aangevallen, hou toch op met die sprookjesverhalen. Ik zeg: die wolf moet weg. En daar is maar één manier voor: doodschieten. De wolf kan niet in een overbevolkt land leven.” Het ontbreekt aan kennis over wolven in dichtbevolkte gebieden, meent Van Straaten. “Kinderen worden gebeten, net als schapen en andere dieren.” Dat zal alleen maar toenemen, voorspelt ze. “In 1850 waren er ook wolven, maar toen leefden hier 3 miljoen mensen. Nu zijn dat er 18 miljoen.” In tegenstelling tot Nederland, is het sinds 2023 in Duitsland mogelijk om wolven af te schieten bij dreigend gevaar, zegt zij.
Deskundigen als Van Liere zeggen dat mensen moeten leren met wolven samen te leven, door op de juiste manier met ze om te gaan, bijvoorbeeld door ze in de ogen te kijken bij een onverwachte ontmoeting in het bos en vooral niet weg te rennen. “Maar wat doe je als er zeven welpen op je afkomen?”
Volgens Kemperman en Van Straaten gaat er achter het wolvenbeleid een verdienmodel schuil. “Het is een miljoenenindustrie”, zegt Kemperman. “Er zijn tientallen stichtingen met deze materie bezig. Daar zijn grote sponsors bij betrokken, zoals de Postcodeloterij.”
Beiden vermoeden vermoeden dat de wolf bewust is uitgezet. Kemperman: “Wij hebben veel informatie uit WOO-verzoeken verkregen, naast getuigenverklaringen. In 2012 – dus voordat de wolf terug was in Nederland – zijn er al twee onderzoeken verschenen. Een jaar later was daar ineens een rapport over hoe de wolf in Nederland zou kunnen leven. Die onderzoeker had kennelijk een vooruitziende blik. Vervolgens heeft de wolf ruim baan gekregen om terug te komen en daarom zitten wij met deze ellende.”
Van Straaten vraagt zich zelfs af of het wel echte wolven zijn, of dat het gaat om een kruising tussen een wolf en een hond. “Wat ik jammer vind, is dat de overheid, waaronder het ministerie van Defensie, de WUR en WENR (Wageningen Environmental Research -red.) totaal niet transparant zijn. Zij zouden open kaart moeten spelen wat betreft het wolvendossier, maar dat doen ze niet. De belangen zijn verschrikkelijk groot.”
[
Afbeelding ]
tekst bij fotoWolvenaanvallen op dieren verdriedubbeld
Het aantal aanvallen van wolven op schapen en andere dieren is fors toegenomen. In de eerste zes maanden zijn er 267 aanvallen vastgesteld, een jaar eerder waren dat er nog 77. Dit blijkt uit de gegevens van BIJ12, een organisatie die provincies ondersteunt bij wolvenbeleid. De Veluwe is de plek waar de wolf het vaakst toeslaat. In de gemeente Ede is er 27 keer een aanval geweest, in Elburg 22 keer. In Gelderland vonden in de eerste drie maanden van 2024 al meer aanvallen plaats dan in heel 2023. 138 tegenover 112 vorig jaar. Mogelijk ligt het werkelijke aantal aanvallen nog hoger, het is niet verplicht een aanval aan BIJ12 door te geven. Landeigenaren zouden volgens BIJ12 nog relatief weinig doen tegen wolven. BIJ12 heeft een lijst opgesteld met mogelijke maatregelen, zoals afrastring, waakhonden en camera’s. In diverse provincies zijn subsidies beschikbaar om preventieve maatregelen te nemen. Volgens de Stichting Agrifacts valt de wolf in Nederland zeven keer vaker aan en maakt ook zeven keer meer slachtoffers onder het vee dan in Duitsland. 
Geplaatst: 27-10-24 12:27 
