Ik vind het wel mooie discussies! Zelf denk ik dat een groot deel van integreren inzet is, maar ook de kansen die je worden geboden. Een vriendin van me is als kind naar Nederland gekomen en woont hier nu twintig jaar. Ze heeft het geluk gehad dat haar beide ouders in haar land van afkomst goed opgeleid waren en zij en haar zusje en broertje gestimuleerd zijn om goed Nederlands te leren spreken. Een accent hoor je nauwelijks, ja d'r Brabantse accent omdat ze daar altijd heeft gewoond

en af en toe maakt ze een lidwoordfoutje en dan denk je ineens 'ohja, ze is hier niet geboren'

Zij is hoog opgeleid en haar zusje ook. Haar broertje is geloof ik bezig met een studie.
Aan de andere kant had ik een meisje in de klas, tweede of derde generatie autochtoon. Echt een schat van een meid, maar een flink accent en veel lidwoordfouten. Ze was absoluut slim want ze heeft haar vwo gehaald en haar zus ook. Ze zijn allebei de tandartsenopleiding gaan doen en wilden een praktijk opzetten samen. Absoluut geïntegreerd, maar van huis uit hebben ze wel een accent geërfd.
Mijn Afghaanse buurvrouw woont hier nu veertien jaar. Haar oudste dochter is in Afghanistan geboren. Ze doet nu havo examen en gaat hierna vwo doen. Ik geloof dat ze geneeskunde wil gaan studeren. Haar middelste dochter is ook ongelooflijk slim en volwassen qua denkwijze. Geen van hun drieën draagt ooit een hoofddoek, en mijn buurvrouw heeft sinds kort haar rijbewijs. Ze spreekt niet zo heel goed Nederlands. Dat komt voornamelijk omdat ze niet werkt. Ze komt dus niet 8 uur per dag in aanraking met de Nederlandse taal maar een uur of 2, misschien 3. Buiten de deur of als ze bijvoorbeeld mij op bezoek heeft spreekt ze Nederlands. Absoluut niet accentloos en met een boel fouten maar ze doet ontzettend haar best, probeert te beschrijven wat ze bedoelt en leert zo weer een nieuw woord of vraagt aan haar dochters wat de vertaling is. Haar dochters (afgezien van de jongste die nog niet zo lang naar school gaat) spreken overigens vrijwel accentloos Nederlands.
Een Turks vriendinnetje van mij vroeger was politiek vluchteling. Haar vader was erg slim en sprak zeer goed Nederlands (zelf in de Turkse gevangenis geleerd uit de krant voor hij naar Nederland kwam). Haar moeder sprak niet zo goed Nederlands maar deed wel erg haar best en werkte bijvoorbeeld ook in de Albert Heijn om veel met de taal in aanraking te komen.