Bokt.nl

**Geplaatst**: 19-01-12 08:13

Geplaatst: 19-01-12 08:13

Op NGC is 2 weken geleden een documentaire geweest over het 'ontstaan' van hitler. Afgelopen zondag is het 2e deel geweest, deze heb ik helaas niet gezien.
Daarnaast heb ik ook een documentaire gezien over Amerikaanse Veteranen die opgesloten zaten in een kamp en uiteindelijk gered zijn.
Dit soort documentaires vind ik erg interessant. Wellicht dat het ergens terug is te kijken, dan moet je dat zeker doen.

**Geplaatst**: 19-01-12 09:43

Geplaatst: 19-01-12 09:43

Elin_ schreef:
Ik lees mee, vind het interessant.

Maar ben wel benieuwd hoe jullie over het feit denken dat nederland zo onbeschoft en onrespectvol was om westerbork na de oorlog weer te gebruiken?

Wat is daarmee geweest? *Belg*

Ik denk dat je kan stellen, 'een werkkamp was slecht, maar vernietigingskamp nog veel slechter' . Of 'een werkkamp was nog niet zo slecht ALS een vernietingskamp', in de zin van als je het ene al erg vindt, wacht maar tot je hoort wat er in het andere allemaal gebeurde. Volgens mij wordt dat ook zo bedoelt. Alleen staat het heel ongelukkig en lijkt het alsof er gezegd wordt dat mensen het er best wel naar hun zin hadden, met eten en voetbalpartijtjes ed...altans dat hoop ik toch, want zelfs indien ze bepaalde dingen effectief gehad hebben zoals huisdieren of een voetbal kan je absoluut niet stellen dat het over het algemeen wel meeviel, zo'n kamp. Het bleef een verschrikking.

**Geplaatst**: 19-01-12 10:09

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 10:09

Wat grappig dat er wordt aangenomen dat onderwijs niks met emotie te maken heeft. Je had de gezichten van mijn 2ejaars vmbo-ers eens moeten zien toen ik een les had gegeven over mijn Auschwitz-trip waar zij notabene zelf om hadden gevraagd... Onderwijs is mensenwerk, en juist in het vak geschiedenis is het mijn inziens noodzakelijk dat ook deze generatie het daadwerkelijke beeld van de oorlog meekrijgt, al is dat misschien vanuit mijn Hollandse, menselijke referentiekader en niet dat van een emotieloze wetenschapper.

Nogmaals, ik ben zelf in Auschwitz en Birkenau geweest en het was allemaal doffe ellende. En dan heb ik het niet alleen over dat wat Nederlanders daar is overkomen, maar ook Polen, Hongaren en Russen. Het viel niet mee, nooit niet. Zelfs niet vanuit een wetenschappelijk, emotieloos referentiekader.

**Geplaatst**: 19-01-12 10:42

Geplaatst: 19-01-12 10:42

mayniac_val schreef:
Ja want zo iemand die geschiedenis studeert, die weet er niks van Lees je voor de lol eens in de geschiedenis van Zwitserland in, die waren nog veel erger dan de nazi's wat betreft 'ethnic cleanising'. 'Duister Continent' van Mark Mazower is daar wel een goed en leesbaar werk voor

Gelukkig dat je geschiedenisstudent bent want je hebt duidelijk nog veel te leren

. Dat het ergens anders misschien nog erger is wil niet zeggen dat de kampen van Nazi's "wel mee vielen".
Westerbork is een doorgangskamp geweest, daar werd op zeer gezette tijden de keuze gemaakt of iemand (voorlopig) mocht blijven leven of dat deze die dag op transport naar de dood werd gezet. Leg mij eens uit hoe zo'n gegeven de kwalificatie "valt wel mee" kan krijgen?

mayniac_val schreef:
Wat ik in dit topic merk, is een compleet gebrek aan nuance. Prima dat jullie afgaan op verhalen van een, twee personen, maar lees er ook eens een echt fatsoenlijk werk op na. Geschiedenis is niet zo zwart-wit als hier wordt aangenomen, de Tweede Wereldoorlog al helemaal niet.

Geschiedenis is mensenwerk geweest en is dus net zo gruwelijk als dat een mens zich kan bedenken. Bekijk martelfilms maar eens, er zal altijd een gek zijn die het zich veroorlooft (en zich zelfs geroepen voelen) om zulke zaken in een bepaalde tijd (en soms zelfs met een hoger doel voor ogen) tot uitvoer te brengen.
Nuancering ten aanzien van de structurele, goed geplande en berekende vernietiging die in de Nazi-kampen heeft plaatsgehad is niet op zijn plaats. Erkennen dat dit soort gruwelijkheden blijkbaar door mensen kunnen worden bedacht én uitgevoerd is een noodzaak om herhaling te voorkomen.

**Geplaatst**: 19-01-12 10:56

Geplaatst: 19-01-12 10:56

irmaz schreef:
Westerbork is een doorgangskamp geweest, daar werd op zeer gezette tijden de keuze gemaakt of iemand (voorlopig) mocht blijven leven of dat deze die dag op transport naar de dood werd gezet. Leg mij eens uit hoe zo'n gegeven de kwalificatie "valt wel mee" kan krijgen?

Mensen wisten dit niet, die vreesden nergens voor, ze dachten juist dat ze het goed kregen (dit werd beloofd).
Als gezinnen op die manier al uit elkaar werden getrokken, dan had niemand (behalve de kampleiding) in de gaten dat ze elkaar nooit meer zouden zien.
In het geval dat het hele gezin (of man en vrouw samen) op transport ging en in het vernietigingskamp werden gescheiden, ja... dan hadden ze toch vrij rap door dat het foute boel was. Hoewel nog niet eens iedereen!

Ik kan de gedachten van mayniac_val heel goed begrijpen.
Ik zal nooit zeggen dat de werkkampen een feestje waren (grammofoonplaatje draaien??), maar in tegenstelling tot de vernietigingskampen? Nee...
Ik denk dat veel mensen Westerbork als 'horror' op hun netvlies hebben, maar ik denk dat díe mensen zich weinig hebben ingelezen/-gevoeld/-geleefd in de vernietigingskampen.

Je had de mensen die er nog een week 'mochten' werken en na die week werden 'opgeruimd', na de nieuwe lichting.
De mensen bij het Sonderkommando hadden helemaal JACKPOT; die mochten de lijken uit de gaskamers slepen (wist je dat huid los liet door het gebruikte gas en dat het 'gesmolten' lichaamsvet werd gebruikt om de verbrandingskuilen goed te laten branden?). De ovens was nog in het beste geval, maar dat voldeed ook snel niet meer (nee, wat wil je met 12.000 lijken per dag).

Westerbork is 'horror' dichtbij huis. Westerbork was geen vakantiepark nee, verre van, maar je had nog kans om er weg te komen, die kans was vrijwel verkeken als je naar een vernietigingskamp ging.
Mijn Opa was begin 20 toen WO II uitbrak en hij was Joods. Hij is als enige overlevende door de oorlog gekomen, zijn hele familie is omgekomen in Auschwitz en Sobibor en mijn moeder (1947) is vernoemd naar zijn jongste zusje, die op 18 jarige leefijd is vergast.
Zijn vader is na het graven van een massagraf bedolven onder ongebluste kalk (verteert de lijken sneller), hetzelfde geldt voor een broer en de overige familieleden zijn -voor zover wij weten- vergast.

Ik denk dat veel mensen nog wat kunnen leren van mayniac_val.

**Geplaatst**: 19-01-12 11:05

Geplaatst: 19-01-12 11:05

Kwanyin schreef:
Elin_ schreef:
Ik lees mee, vind het interessant.

Maar ben wel benieuwd hoe jullie over het feit denken dat nederland zo onbeschoft en onrespectvol was om westerbork na de oorlog weer te gebruiken?

Wat is daarmee geweest? *Belg*

Ik denk dat je kan stellen, 'een werkkamp was slecht, maar vernietigingskamp nog veel slechter' . Of 'een werkkamp was nog niet zo slecht ALS een vernietingskamp', in de zin van als je het ene al erg vindt, wacht maar tot je hoort wat er in het andere allemaal gebeurde. Volgens mij wordt dat ook zo bedoelt. Alleen staat het heel ongelukkig en lijkt het alsof er gezegd wordt dat mensen het er best wel naar hun zin hadden, met eten en voetbalpartijtjes ed...altans dat hoop ik toch, want zelfs indien ze bepaalde dingen effectief gehad hebben zoals huisdieren of een voetbal kan je absoluut niet stellen dat het over het algemeen wel meeviel, zo'n kamp. Het bleef een verschrikking.

Vlak na de Tweede Wereldoorlog is het voormalig werk en doorvoerkamp Westerbork gebruikt om Molukkers op te vangen die vanuit voormalig Nederlands Indie naar Nederland kwamen.
Zij hebben daar een tijd lang gewoond.

Maar zoals ik al eerder zei, de herdenkingscultuur zoals wij die nu kennen met 4 en 5 mei is pas veel later ontstaan. De meeste monumenten zijn ook pas veel later geplaatst.

Ik heb meegewerkt aan een onderzoek naar de herdenkingscultuur in Oekraine naar aanleiding van de holocaust by bullets. Want daar is er bijna geen enkel monument te vinden terwijl er daar duizenden joden zijn vermoord doormiddel van de kogel. Dit was voor de grote vernietigingskampen gebouwd waren en was eigenlijk een voorloper daarvan.
De joden moesten zelf het massagraf graven en werden dan omstebeurt dood geschoten, ieder met 1 kogel. En zo trokken ze van dorp naar dorp.

Hier is bijna niets over bekend, er word niet over gesproken en het word niet herdacht. En waarom niet? Omdat het niet in de cultuur zit. Je kan daar dus niet over oordelen.

Dan over het feit of je emoties in de les boven feiten stelt is je eigen keuze. Ik ben een groot voorstander om les te geven waarbij je de emoties van de leerlingen betrekt.
Want alleen op die manier kan je tot de leerlingen doordringen.

**Geplaatst**: 19-01-12 11:13

Geplaatst: 19-01-12 11:13

martina1 schreef:
Ik heb meegewerkt aan een onderzoek naar de herdenkingscultuur in Oekraine naar aanleiding van de holocaust by bullets. Want daar is er bijna geen enkel monument te vinden terwijl er daar duizenden joden zijn vermoord doormiddel van de kogel. Dit was voor de grote vernietigingskampen gebouwd waren en was eigenlijk een voorloper daarvan.
De joden moesten zelf het massagraf graven en werden dan omstebeurt dood geschoten, ieder met 1 kogel. En zo trokken ze van dorp naar dorp.

Dat werd in Duitsland, Polen etc. ook gedaan in begin maar dat vonden 'ze' op een gegeven moment zonde van de kogels en daarbij een te zware belasting voor de Duitse soldaten. Toen gingen ze efficientere manieren bedenken. Onder andere de vrachtwagen volgepakt met mensen en een slang uit de uitlaat naar binnen. Dan waren ze dood als ze aankwamen en konden ze meteen de verbrandingsovens in.

**Geplaatst**: 19-01-12 11:17

Geplaatst: 19-01-12 11:17

martina1, daar heb je inderdaad een punt.
Mijn Oma komt uit de Oekraïne en is op haar 18e op transport gezet naar een werkkamp (volgens mij in Noord Frankrijk, maar zou ik na kunnen vragen) en daar heeft ze mijn Opa leren kennen.
Zij heeft het nooit meer gehad over de oorlog, ook is ze nooit meer naar huis gegaan en heeft ze nooit meer contact gehad met haar familie.
Ik heb mijn Oma niet gekend (ze is in 1972 overleden, zichzelf letterlijk dood gedronken, darmkanker, etc.) en ik probeer tot op de dag van vandaag te achterhalen wie familie is, aangezien ik toch ook 25% Russisch bloed 'bezit'. Maar het is moeilijk dingen natrekken als niemand wil praten!

**Geplaatst**: 19-01-12 11:22

Geplaatst: 19-01-12 11:22

Ik vraag me wel af hoe de wereldoorlogen in de Duitse scholen worden verteld? Hoe ouder ik werd hoe evenrediger de schuld van beide kanten werd (al duurde het tot ik zo'n jaar of 20(!) was op mijn tweede bacheloropleiding en na tig keer reeds docenten die over wo bezig waren totdat er daadwerkelijk gezegd werd hoe hitler aan de macht kwam en dat de geallieerden ook niet volledig blaamvrij zijn). Maar op de basisschool was het verhaaltje eigenlijk standaard: De Duitsers waren de slechte, wij waren de goede en de goede hebben gewonnnen van de slechte. Maar ik kan me zo slecht voorstellen dat ze in Duitsland de kinderen hetzelfde verhaaltje vertellen.

**Geplaatst**: 19-01-12 13:24

Geplaatst: 19-01-12 13:24

chevax schreef:
Westerbork was een doorgangs-kamp, het was belangrijk dat het daar relatief rustig bleef. Dus niet te vergelijken met Auschwitz en andere vernietigingskampen.

Breendonk was ook een doorganskamp maar "nog zo slecht niet" is dan toch wel voor interpretatie vatbaar

**Geplaatst**: 19-01-12 13:51

Geplaatst: 19-01-12 13:51

Pletje123 schreef:
In Frankrijk zijn relatief gezien veel minder Joden op de trein gezet, want daar gaven ze de informatie niet zomaar vrij en ze maakten het de Duitsers veel moeilijker.

Vergis je niet in Frankrijk, misschien is hier veel minder informatie over te vinden maar de fransen hebben wel degelijk meegeholpen aan het deporteren van vele Joden. (Fransen zwijgen, zelfs nu nog, het is een zwarte pagina die niemand wil erkennen)

**Geplaatst**: 19-01-12 14:25

Geplaatst: 19-01-12 14:25

CenD schreef:
Vergis je niet in Frankrijk, misschien is hier veel minder informatie over te vinden maar de fransen hebben wel degelijk meegeholpen aan het deporteren van vele Joden. (Fransen zwijgen, zelfs nu nog, het is een zwarte pagina die niemand wil erkennen)

'Haar naam is Sarah' vertelt het verhaal heel goed.

**Geplaatst**: 19-01-12 15:53

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 15:53

Ik denk dat er in ieder land wel mensen hielpen om de joden te deporteren. Al was het maar om hun eigen leven en dat van hun kennissen, vrieden of families te verzekeren. De mensen waren zo bang van de SS dat ze vaak dingen deden die ze liever niet deden. volgens mij deden veel soldaten gewoon wat hen werd opgedragen uit angst voor hun eigen leven. Zelfs officieren gaven bevelen die hen gruwelijk voorkwamen maar deden het toch uit angst voor het leven van hun familie of dat van hunzelf. Daarbij was er altijd wel ergens de kans dat ze aangedragen werden als ze te vriendelijk waren voor de plaatselijke bevolking of voor de gevangenen.

Ik denk dat niet alles uit Hitler zijn hoofd komt. Helaas werd hij omringd door een paar sadisten die zichzelf wilden verrijken op de kap van de gewone bevolking, soldaten etc. Hitler was gewoon hun instrument. Ik moet toch eens de film valkyrie nog bekijken. Dat gaat over een stel duitse officieren die Hitler uit de weg wilden ruimen. (schijnt geen fabeltje te zijn maar echt gebeurt).

Ik spreek de geallieerden niet goed met wat ze in Dresden of Hiroshima deden maar in tijden van oorlog gebeuren aan beide kanten dingen die niet door de beugel kunnen. je hebt geen nette oorlogen. Zelfs nu nog vallen er burger slachtoffers met precisiebombardementen die ze nu kunnen uitvoeren.

**Geplaatst**: 19-01-12 15:54

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 15:54

Hoe zit dat nou met hitler die geinteresseerd raakte in de joden om het maar zo te zeggen. Dat was toch pas in zwitserland?

**Geplaatst**: 19-01-12 19:46

Geplaatst: 19-01-12 19:46

martina1 schreef:
Ik denk niet dat we moeten oordelen over het feit dat Westerbork is hergebruikt.

Vlak na de oorlog heerste er een heel andere cultuur in Nederland.
We wilden doorgaan en niet bij alle verschrikkelijke dingen stilstaan.
De gehele herdenkingscultuur is pas later gekomen. En dus was het na de oorlog niet raar dat ook Westerbork weer werd hergebruikt.
Dodenherdenking en alle monumenten zijn ook allemaal pas later gekomen, en men is er vaak ook pas later over gaan praten.

Hoe kun je dat nou goedpraten?!
Je verschuilt het maar achter excuses.
Doorgaan en niet stilstaan? Oftwel niets van leren.
Zo werkt het niet. Daarom komen er steeds nieuwe oorlogen.

Na de 1ste wereldoorlog: ''nee hoor! zo'n oorlog mag er nooit meer komen!'' @ verdrag van versailles.
Nog geen paar jaar later was het alweer zover.

http://historiek.net/overig/molukkers-i ... 3/pagina-2
Mischien is dit (kort samengevat) leerzaam voor mensen die zwart op wit denken.

Er was zelfs een kampbeheerder daar.
Ja na die verschrikkelijke oorlog waar joden in kampen zaten met kampbeheerders, durven ze (nederland) nog iemand na de oorlog als kampbeheerder aan te wijzen om alles te regelen!?

Laatst bijgewerkt door Elin_ op 19-01-12 19:49, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 19-01-12 19:47

Geplaatst: 19-01-12 19:47

Ik denk dat mensen zijn orders hebben opgevolgd, uit pure angst.

**Geplaatst**: 19-01-12 19:57

Geplaatst: 19-01-12 19:57

patatkraam schreef:
Hoe zit dat nou met hitler die geinteresseerd raakte in de joden om het maar zo te zeggen. Dat was toch pas in zwitserland?

Oostenrijk,
Hitler las het Volksblatt, dit blad had een antisemitische toon. In Wenen leerde Hitler, Karl Lueger kennen, deze man was van de christelijk sociale beweging en antisemiet. Volgens Hitler’ s zeggen was hij het niet altijd eens met Karl Lueger na een lange tweestrijd tussen verstand en gevoel had eerst het verstand gewonnen en later het gevoel. Uiteraard ging dit over gesprekken over het “Joodse vraagstuk”.

Volgens hem zat er in elk iets wat gemaakt of gedaan was een jood. Al vroeg was hij hier mee bezig. Overal zat een jood achter of had er de hand in gehad. Uiteindelijk riep de dienstplicht, hij vluchtte hiervoor weg. Toen dat niet meer kon had hij een aanvraag gedaan om te mogen dienen in het Duitse leger omdat hij zich meer Duitser voelde.

Joden hebben sinds het begin der dagen op vele plaatsen gewoond, maar steeds werden ze gedwongen te verhuizen. Of men mocht onder bepaalde voorwaarden ergens zich vestigen. Het trieste is dat er in bijvoorbeeld Polen nog steeds mensen wonen van Joodse afkomst maar zich niet openlijk durven uit te spreken hierover. Bang voor de eventuele consequenties.

Misschien dat iemand nog aanvullingen heeft. Ik blijf dit volgen.

Laatst bijgewerkt door CenD op 19-01-12 19:58, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 19-01-12 19:58

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 19:58

oja ik bedoelde oostenrijk, fail :')

**Geplaatst**: 19-01-12 19:59

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 19:59

bedankt voor je antwoord.

**Geplaatst**: 19-01-12 20:10

Geplaatst: 19-01-12 20:10

Suzanne F. schreef:
CenD schreef:
Vergis je niet in Frankrijk, misschien is hier veel minder informatie over te vinden maar de fransen hebben wel degelijk meegeholpen aan het deporteren van vele Joden. (Fransen zwijgen, zelfs nu nog, het is een zwarte pagina die niemand wil erkennen)

'Haar naam is Sarah' vertelt het verhaal heel goed.

Inderdaad, dit is ook een aanrader, zelfs voor de mensen die niet van lezen houden.

**Geplaatst**: 19-01-12 20:11

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 20:11

Of je kijkt de film :')

**Geplaatst**: 19-01-12 20:16

Geplaatst: 19-01-12 20:16

Bij ons thuis zeggen ze dat er door de crisis van nu ook een 'oorlog' zal volgen.
hoop maar dat ze 't niet bij 't rechte eind hebben.

**Geplaatst**: 19-01-12 20:24

Geplaatst: 19-01-12 20:24

Elin_ schreef:
martina1 schreef:
Ik denk niet dat we moeten oordelen over het feit dat Westerbork is hergebruikt.

Vlak na de oorlog heerste er een heel andere cultuur in Nederland.
We wilden doorgaan en niet bij alle verschrikkelijke dingen stilstaan.
De gehele herdenkingscultuur is pas later gekomen. En dus was het na de oorlog niet raar dat ook Westerbork weer werd hergebruikt.
Dodenherdenking en alle monumenten zijn ook allemaal pas later gekomen, en men is er vaak ook pas later over gaan praten.

Hoe kun je dat nou goedpraten?!
Je verschuilt het maar achter excuses.
Doorgaan en niet stilstaan? Oftwel niets van leren.
Zo werkt het niet. Daarom komen er steeds nieuwe oorlogen.

Na de 1ste wereldoorlog: ''nee hoor! zo'n oorlog mag er nooit meer komen!'' @ verdrag van versailles.
Nog geen paar jaar later was het alweer zover.

http://historiek.net/overig/molukkers-i ... 3/pagina-2
Mischien is dit (kort samengevat) leerzaam voor mensen die zwart op wit denken.

Er was zelfs een kampbeheerder daar.
Ja na die verschrikkelijke oorlog waar joden in kampen zaten met kampbeheerders, durven ze (nederland) nog iemand na de oorlog als kampbeheerder aan te wijzen om alles te regelen!?

Ik denk je iets rustiger mag reageren. Ik ken de documentaire, en ik ben ook bekend met de achtergrond en de geschiedenis van de Molukkers.

Daarnaast noem ik feiten en praat ik niets goed. Ik heb onderzoeken gelezen over herdenkingsculturen en er zelf aan meegewerkt dus wat jij nu zegt mag iets genuanceerder. De manier waarop de Nederlandse regering uiteindelijk met de Molukkers is omgegaan is niet goed. Maar het feit dat ze kamp Westerbork hebben hergebruikt is gezien de omstandigheden van die tijd en de cultuur die er heerste niet raar en in mijn opinie ook niet te veroordelen.

**Geplaatst**: 19-01-12 20:29

Re: De 2de wereldoorlog

Geplaatst: 19-01-12 20:29

Ik reageer rustig? op 1 x een ?! achter mekaar verder niets toch?

Het is gewoon erg teleurstellend en Nederland handelt nu nog steeds zo oneerlijk.

**Geplaatst**: 20-01-12 00:11

Geplaatst: 20-01-12 00:11

vinos schreef:
Bij ons thuis zeggen ze dat er door de crisis van nu ook een 'oorlog' zal volgen.
hoop maar dat ze 't niet bij 't rechte eind hebben.

Als je naar de omstandigheden kijkt zijn er duidelijke overeenkomsten te vinden. Of de boel uiteindelijk ook ontploft hangt van meer factoren af. De tijdgeest is wel anders.
Ik vind het wel zorgwekkend dat bij de laatste verkiezingen een grote groep Nederlanders op een non-democratische partij heeft gestemd, die ook nog eens een bepaalde bevolkingsgroep de zondebok van onze samenleving probeert te maken. Als je dat koppelt aan het meeloop-gehalte zoals dat hier in het topic ook geconstateerd wordt vind ik dat je alert moet blijven. Begin jaren '30 vond men ongetwijfeld ook dat het allemaal wel mee zou vallen.

Maar ik denk eerder dat de chinezen ons gaan uitkopen als we failliet gaan, dan dat we in een oorlog met de taliban verwikkeld raken.

Naar aanleiding van dit topic ben ik nog wat meer in mijn eigen familiegeschiedenis gedoken.
Mijn oudoom heeft verzetswerk gedaan en is in september '43 opgepakt naar aanleiding van een transport van een neergehaalde geallieerde piloot. Na een gevangenschap in het "oranjehotel" (gevangenis Scheveningen) is hij overgebracht naar kamp Vught. Vanuit Vucht is hij in september '44 overgebracht naar Sachsenhausen waar hij in de Heinkelfabrieken heeft gewerkt. Vanuit dat kamp is hij getransporteerd naar Langenstein-Zwieberge, een onderdeel van kamp Buchenwald. Hier werkten de gedeporteerden 12 uur per dag aan het graven van tunnels ten behoeve van de ondergrondse oorlogswapenindustrie (Junker vliegtuigbouw)

Vanwege de onmenselijke omstandigheden bedroeg de gemiddelde leeftijd van een dwangarbeider 6 weken (bron: http://www.oorlogsmusea.nl)
Als je de tijdlijn volgt komt dat aardig overeen met het lot van mijn oudoom, die in januari '45, net na na zijn 25e verjaardag, is bezweken.