Wat meer bescherming voor de wolf is ook goed voor de mens[
Afbeelding ]
Zeven jaar na zijn terugkeer weet Nederland nog altijd niet goed hoe het om moet gaan met de wolf. Wat kunnen we leren van andere landen waar de wolf al veel langer voorkomt?
OnnoHavermans
Dit artikel is geschreven door
Onno Havermans
verslaggever natuur en landschap
Gepubliceerd op 3 augustus 2025, 22:00
Een lezeres vroeg zich afgelopen najaar in een brief aan de krant af of ze nog wel met haar verstandelijk beperkte dochter op de tandem over het Utrechtse landgoed Den Treek kon blijven fietsen. Waarom mocht de wolf die daar voor problemen zorgde niet worden afgeschoten?
Wolvenexperts hebben volgens haar te weinig oog voor de overlast die de wolf sinds zijn terugkeer in Nederland veroorzaakt, en de angst en ergernis die dit oproept. Ze denkt dat het draagvlak voor de wolf groter zou worden als mensen het gevoel hebben dat er iets aan probleemwolven wordt gedaan.
De briefschrijfster bleef haar tochtjes maken omdat haar dochter het liefst ‘naar het bos’ wil. Totdat in mei dezelfde Utrechtse wolf een wandelaar in haar been beet. Twee maanden later bepaalde de rechter dat dit dier mag worden doodgeschoten. Een rechter in Gelderland had in mei al hetzelfde oordeel geveld over een probleemwolf in Nationaal Park de Hoge Veluwe.
Wolfwerende hekken en paintballgeweren
Krijgt de briefschrijfster daarmee gelijk? Dat is nog maar de vraag. Goed, de beschermde status van de wolf in Europa is begin dit jaar afgezwakt. Demissionair staatssecretaris Jean Rummenie wil dat komend najaar vertalen in wetgeving die sneller optreden tegen probleemwolven mogelijk maakt. Dat sluit aan bij het gevoel van de lezeres.
Maar de EU-lidstaten moeten wel blijven zorgen voor een ‘gunstige staat van instandhouding’ van de wolf, die aan de top van het ecologisch systeem van groot belang is voor de ontwikkeling van de natuur. Die gunstige staat is nog lang niet bereikt in Nederland, waar de wolf in 2018 na 150 jaar terugkeerde. En dus moeten de provincies (die over het natuurbeleid gaan) een zorgvuldige afweging maken als ze een wolf ‘uit de populatie’ willen halen.
Daarbij gaat het ook om maatregelen om te voorkomen dat de wolf ontspoort. Dat kan gaan om wolfwerende hekken, het zenderen van wolven of afschrikmethodes zoals paintballgeweren, maar ook het aanwijzen van gebieden waarin de wolf beter wordt beschermd.
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat Nederlandse boeren weinig gebruikmaken van wolfwerende hekken, ondanks de subsidies die daarvoor bestaan. Nederland kijkt intussen naar het Vlaamse voorbeeld, waar de overheid een team heeft samengesteld om veeboeren hierin bij te staan.
De rechter hield het zenderen van de Utrechtse probleemwolf tegen
In Noorwegen, Zweden en Finland worden veel wolven gevangen en gezenderd, net zoals in de VS en Canada. Zo kan het gedrag worden gevolgd. Indien nodig kan een wolf worden ‘bijgestuurd’ door hem af te schrikken. Utrecht had dit willen doen met de probleemwolf op landgoed Den Treek, maar de rechter hield dat tegen op verzoek van twee dierenbeschermingsorganisaties. De provincie verwacht in het najaar alsnog te kunnen beginnen met het zenderen van de andere wolven uit dezelfde roedel.
In enkele Duitse deelstaten zijn leefgebieden van de wolf beschermd volgens Natura 2000, de Europese regeling waarin specifieke soorten bescherming genieten in het gebied waarin ze voorkomen. Wat dat betreft gaf de Haagse rechtbank Rummenie afgelopen vrijdag een tik op de vingers. De staatssecretaris moet de Veluwe aanwijzen als Natura 2000-gebied voor wolven, oordeelt de rechtbank.
De wolf is daarvan nu nog uitgesloten, omdat hij hier formeel pas is gevestigd sinds 2019, toen de eerste welpen werden geboren. Het ministerie houdt vast aan een periode van tien jaar voordat sprake is van definitieve vestiging. De rechtbank vindt dat onzin, omdat duidelijk is dat de wolf op de Veluwe leeft, inmiddels met zeven roedels, en er zal blijven.
Maatregelen om het leefgebied van de wolf te beschermen
Om dit leefgebied van de wolf te beschermen kan bijvoorbeeld de snelheid op doorgaande wegen worden aangepast en kunnen delen worden afgesloten als er welpen zijn geboren. Ook kunnen er voorwaarden worden gesteld aan recreatie: op de paden blijven, geen honden toelaten of alleen aangelijnd, gemotoriseerd verkeer of mountainbikes weren.
Misschien is dat niet wat de lezeres bedoelde in haar brief aan de krant. Zij wil met haar dochter blijven fietsen in het bos, en dat is begrijpelijk. Maar niet alles kan altijd overal. Op de Hoge Veluwe is diverse keren voedsel achtergelaten om een wolf te lokken om hem te kunnen fotograferen. In Den Treek liepen honden los in de nabijheid van een roedel met jonge welpen. Dat is vragen om moeilijkheden.
Nederland moet nog wennen aan natuur die niet maakbaar is. Maar de wolf is terug en gaat niet meer weg, ook niet als een paar probleemgevallen worden afgeschoten. Gerichte beschermingsmaatregelen helpen niet alleen de wolf, maar ook de mens.
Geplaatst: Vandaag, 08:55 
