Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Moderators: Coby, balance, Dyonne, Sica, C_arola, Neonlight, Firelight

Toevoegen aan eigen berichten
 
 
SARINO

Berichten: 511
Geregistreerd: 06-07-12
Woonplaats: Zaanstreek

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 04-12-18 20:47

Maar alles wordt duurder,biertje in de kroeg ,bij AlbertHeijn en de Lidl betaald iedereen zonder te zeuren de laatste tijd veel meer per product,zelfs de kapper en de pedicure rekenen iets meer.
Even stallingsgericht:
Btw op energie is verhoogd het afgelopen jaar ,loonkosten /loonbedrijf per uur zijn gestegen,brandstof is duur geweest ,stro en hooi duurder ,btw regeling is verhoogd voor loonwerk/landbouw .Zand is duurder en transportkosten daarvan.Dat is wat ik afgelopen jaar heb gemerkt aan alle rekeningen.

Shaggy09

Berichten: 8105
Geregistreerd: 24-08-10

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 04-12-18 20:50

Alles word ook duurder maar het is wellicht opmerkelijk dat het bij TS in zo'n korte tijd zoveel omhoog is gegaan.

En prijzen zijn gewoon niet te vergelijken. Randstad en grotere steden zijn nou eenmaal prijziger. Dat geld ook voor huizen.

Utixo

Berichten: 6727
Geregistreerd: 19-10-05
Woonplaats: Monster

Link naar dit bericht Geplaatst: 04-12-18 21:28

candalisa schreef:
Wij betalen €110 kale box huur dus voor de pension eigenaar is dit gewoon al winst...

Paarden zelf ook aan huis gehad en kwam niet boven de €75 aan kosten dit was hooi,brok en bodembedekking en zelfs water en stroom dus het hoeft niet zo duur te zijn ... dat de hooiprijzem gestegen zijn is puur omdat iedereen paniek heeft gezaaid dat het hooi op was en er massaal overal hooi vandaan moeten komen... mijn leverancier zei zelfs dat hij niks minder heeft gehad als voorgaande jaren want het voorjaar was een mooie oogst en de laatste oogst was ook heel mooi dat trekt de zomer alweer recht.


Dat is echt wel heel simpel gedacht. Of staan ze 24/7 op een kale wei zonder omheining?

Anders:
Huur/hypotheek
Gas
Water
Licht
Verzekeringen
Mestafvoer
Onderhoud
Tijd

A3a1
Berichten: 2761
Geregistreerd: 07-04-16
Woonplaats: Sleewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 04-12-18 21:33

Bij ons is het hooi niet duurder maar wel veel slechter.
Maar dat ligt ook weer aan waar je staat, er zijn ook plekken waar wel goed hooi is en de prijzen niet gestegen zijn.

Wel zullen ze op veel plekken minder op het gras hebben gestaan en daardoor de wintervoorraad aan hebben gesproken.

joyce B

Berichten: 16506
Geregistreerd: 06-08-01
Woonplaats: Net buiten een gehuchtje bij het bos ;)

Link naar dit bericht Geplaatst: 04-12-18 22:03

Precies...

Mijn hypotheeklasten voor stal (nieuwbouw voor 6 paarden) en grond (3ha agrarische grond) zijn al vergelijkbaar met een 2 onder 1 kap woning in Noord NL of tussenwoning in het midden van het land.

Dan gaat het alleen om hypotheekrente al om honderden euro's per maand (en mijn 2 eigen paarden kosten dat dus ook als ik er geen huurders bij zou nemen). En dan is er nog niets afgeschreven van alle investeringen (2x omheining 2006 en 2017, bak/paddock/draineren,aanleg PP zandpaden, bestrating/bakverlichting, mestbak ,mestkar, etc. het gaat om vele duizenden euro's) geen water en stroom, geen aflossing hypotheek, enz.

Per paard kost de dagelijkse verzorging ons een half uur per paard per dag bij 2/3 voer en mestbeurten. Volpension met loon 10,-per uur zou dus al uitkomen op ongeveer 150,- per paard. Zeg 100 euro vaste lasten per paard (exclusief aflossing lening en afschrijving) en dan nog 40,- per maand aan ruwvoer en sporadisch een keer strooisel. Dan zit ik al op €290,- per paard... Daar vind ik niemand voor.dat betaal je naast de grote stad op luxe stal met binnenbak/dure buiten bodems/overdekte stapmolen/longeercirkel, mooie ruitervoorzieningen (en weinig buiten) de rest met alleen buitenbak zit daar minimaal 100,- per maand onder.

Dus wordt dat uurloon niet gerekend en betaalt ieder naar gelang hoeveel keer per week ze meehelpen een beetje meer of minder "onkostenvergoeding".

En rekenen we de vaste lasten van hypotheek en aflossing, water en stroom niet en sparen dat op voor onderhoud van terrein/gebouwen, onheining, gereedschap en nieuwe investeringen en hopelijk straks ook een stuk afschrijving van alles.

Die 110,- kale huur die genoemd wordt is dus geen "pure winst" Daar zit hoogstwaarschijnlijk een heel deel kosten in.

Blazy
Berichten: 1527
Geregistreerd: 10-08-18

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 07:50

Gini schreef:
Maar op zich gaat het in dit topic ook niet over een opsomming van wie waar hoeveel betaalt (toch niet helemaal). Het ging over de stijging van stallingsprijzen naar al dan niet belachelijke hoogtes. Een TS die op twee jaar tijd 2 prijsverhogingen te slikken krijgt, en zo na amper 2 jaar dus al 40 euro meer moet betalen dan dat oorspronkelijk contractueel overeengekomen was.

Klopt maar dan wordt er af gedwaald en gaat men wel vergelijken

Mijn mening over het eigenlijke onderwerp is dat hooi/stro dit jaar schaars zijn door aanhoudende droogte. Billijk is dan dat prijzen omhoog gaan bij de pensions. Billijk is dan ook dat dit afhankelijk van het weer een tijdelijke maatregel is

snoopydogy

Berichten: 2230
Geregistreerd: 20-11-11

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 08:06

de eigenaar van de 2 welshjes die ik doe betallen voor een groote stal die normaal voor merrie en veulen is bedoelt want de 2 welshjes staan samen 1 stal snacht 125 kalle box huur hier komt nog wel je eigen hooi en boddembedeking bij hier in kun je ook zo duur maken als je wil heb ik al gezien ik vind dit nie verkeerd

Siesjuh
Berichten: 1690
Geregistreerd: 06-07-11

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 10:13

Maar om weer even terug te komen op die verhoging van het stalgeld...Mag een pension/stalhouder 'zomaar' de huur verhogen? En ook onbeperkt? Want als je een huis huurt (en ik weet dat dat eigenlijk geen vergelijk is, maar het gaat even om het idee), dan mag er ook jaarlijks maar met zoveel procent verhoogd worden. Hoe zit dat dan bij het huren van een box en bijkomende dingen?

Mizora

Berichten: 18459
Geregistreerd: 08-02-05
Woonplaats: Oudenhoorn

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 10:30

Zover ik weet mag het inderdaad onbeperkt. In tegenstelling tot een huis is er namelijk een wederzijds maandelijks opzegtermijn. een huurder uit je huis krijgen is heel erg lastig, bij een paard geef je gewoon aan dat hij per de zoveelste niet meer welkom is.

Wat je bij een huurverhoging eigenlijk doet is zeggen: het contract beëindigd per x (minimaal 1 maand verder of langer bij een langer opzegtermijn), maar je mag wel een ander contract starten per die datum, waarbij de stalprijs hoger is.

Utixo

Berichten: 6727
Geregistreerd: 19-10-05
Woonplaats: Monster

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 10:43

Het mag, zolang je maar de maand opzegtermijn in acht neemt. Je kunt dus niet op 15 juli zeggen dat je per 1 augustus omhoog gaat, je moet mensen de kans geven om op te zeggen, en hierbij de kalendermaand opzegtermijn in acht nemen. Dus dan kun je per 1 augustus omhoog.
Daarbuiten kun je ook nog eventueel gebruik maken van het recht om per januari omhoog te gaan, de inflatie.

Babootje

Berichten: 28583
Geregistreerd: 25-06-05

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 10:51

Utixo schreef:
Daarbuiten kun je ook nog eventueel gebruik maken van het recht om per januari omhoog te gaan, de inflatie.


Dan moet je wel inflatievolgend verhogen

joyce B

Berichten: 16506
Geregistreerd: 06-08-01
Woonplaats: Net buiten een gehuchtje bij het bos ;)

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 11:18

Of een vast percentage in je contract hebben staan.

Dee_Es

Berichten: 3879
Geregistreerd: 05-11-05
Woonplaats: Twente

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 11:57

Bij ons gaat het stalgeld eigenlijk ieder jaar met €10 omhoog. Pecentueel gezien wordt de prijssteiging dus minder. Ik kan me voorstellen dat wanneer er erg grote veranderingen zijn de prijssteiging hoger uit kan vallen dan normaal (bouw van een nieuwe binnenbak bv). Maar ik ga er toch vanuit dat een slecht hooi-jaar wel ingecalculeerd is. Mijn stalhouder heeft vorig jaar grote hooiruiven gekocht voor op de wei, dat heeft zo'n 6000/7000 euro gekost, ook is de bakbodem laatst volledig vervangen maar dit zijn investeringen die maar eens in de x-jaar voorkomen dus daarvoor hoeft niet de stalprijs ineens flink te stijgen.

superpony
Berichten: 26714
Geregistreerd: 25-02-05

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 12:09

_Dreamer, Het gaat niet om jouw situatie, maar het algemeen. ( en een paard dat 100kg afvalt bij 24/7 buiten staat op de verkeerde plek, ligt niet aan 24/7 buiten staan. Maar dat is andere discussie )

Als een stal zichzelf een luxe stal wil noemen, luxe stallen met gouden knoppen neemt, zoals ik als vb gaf, dan willen ze vaak de prijs ook wat hoger hebben. Het is de uitstraling en investering, maar ook wat je als doelgroep wil. Vaak wordt er ook veel aandacht besteed aan netjes, opgeruimd en schoon.

Aandacht, hoeft natuurlijk geen aandacht van de eigenaar te zijn. Het gaat erom hoeveel een paard in handen komt, wat ie nodig heeft etc. Op een stal; buiten en binnen zetten. In molen zetten. Dekens wisselen etc.
Wat iemand zelf met zn paard doet staat compleet los van de prijs.
( en op elke vorm van paarden houden, komen mensen weinig of niet naar hun paard, worden ze verwaarloosd etc )

Als je het niet eens bent met een prijsstijging, kan je ook vragen waar de stijging vandaan komt. Als een stal alles netjes opgeeft, is het eigenlijk ook mogelijk om een gespecificeerde rekening te vragen.

Als een stal door de hooi stijging en btw veranderingen zoveel in 1 keer moet stijgen, heeft de stal het misschien al een tijdje financieel wat zwaar. Je hoort al jaren ook dat stallen op veel meer bezuinigen. Dus mensen aanspreken op water verbruik, minder hooi/kuil geven. Mensen zelf hardvoer zijn gaan neerzetten zonder het in mindering te brengen etc etc.

Maar veel komt door mensen zelf. Wij stonden ergens waar je stro en hooi mocht pakken en zelf moest uitmesten ( of het was 50 euro pm )
De mensen gooide echt bergen schoon stro op de mesthoop. Wasplaats was een ellende hoeveel water er weg liep en hoe vies mensen het achter lieten.
Dan is de stalhouder ook nog eens schoonmaker en moest naast een baan ook nog schoonmaken, naast het buiten/binnen zetten, hooi en voer geven, onderhoud, bak slepen etc.
Als mensen zo met je omgaan, mag je ook wel wat meer rekenen. Ik kom iig niet voor 10 euro iemands zooi opruimen.

Amalarab

Berichten: 7541
Geregistreerd: 24-11-07
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 12:10

A3a1 schreef:
Bij ons is het hooi niet duurder maar wel veel slechter.
Maar dat ligt ook weer aan waar je staat, er zijn ook plekken waar wel goed hooi is en de prijzen niet gestegen zijn.

Wel zullen ze op veel plekken minder op het gras hebben gestaan en daardoor de wintervoorraad aan hebben gesproken.

Ja daarentegen konden ze lang op het gras toen het weer begon te groeien. Ik ben nóg bezig met strookbegrazing(!) Dat spaart nu heel veel hooi uit. Fijne herfst!
Als het volgend jaar een perfect hooi-jaar wordt gaan de pensionprijzen niet weer dalen vrees ik.

Anoniem

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 12:23

superpony schreef:
_Dreamer, Het gaat niet om jouw situatie, maar het algemeen. ( en een paard dat 100kg afvalt bij 24/7 buiten staat op de verkeerde plek, ligt niet aan 24/7 buiten staan. Maar dat is andere discussie )

Als een stal zichzelf een luxe stal wil noemen, luxe stallen met gouden knoppen neemt, zoals ik als vb gaf, dan willen ze vaak de prijs ook wat hoger hebben. Het is de uitstraling en investering, maar ook wat je als doelgroep wil. Vaak wordt er ook veel aandacht besteed aan netjes, opgeruimd en schoon.

Aandacht, hoeft natuurlijk geen aandacht van de eigenaar te zijn. Het gaat erom hoeveel een paard in handen komt, wat ie nodig heeft etc. Op een stal; buiten en binnen zetten. In molen zetten. Dekens wisselen etc.
Wat iemand zelf met zn paard doet staat compleet los van de prijs.
( en op elke vorm van paarden houden, komen mensen weinig of niet naar hun paard, worden ze verwaarloosd etc )

Als je het niet eens bent met een prijsstijging, kan je ook vragen waar de stijging vandaan komt. Als een stal alles netjes opgeeft, is het eigenlijk ook mogelijk om een gespecificeerde rekening te vragen.

Als een stal door de hooi stijging en btw veranderingen zoveel in 1 keer moet stijgen, heeft de stal het misschien al een tijdje financieel wat zwaar. Je hoort al jaren ook dat stallen op veel meer bezuinigen. Dus mensen aanspreken op water verbruik, minder hooi/kuil geven. Mensen zelf hardvoer zijn gaan neerzetten zonder het in mindering te brengen etc etc.

Maar veel komt door mensen zelf. Wij stonden ergens waar je stro en hooi mocht pakken en zelf moest uitmesten ( of het was 50 euro pm )
De mensen gooide echt bergen schoon stro op de mesthoop. Wasplaats was een ellende hoeveel water er weg liep en hoe vies mensen het achter lieten.
Dan is de stalhouder ook nog eens schoonmaker en moest naast een baan ook nog schoonmaken, naast het buiten/binnen zetten, hooi en voer geven, onderhoud, bak slepen etc.
Als mensen zo met je omgaan, mag je ook wel wat meer rekenen. Ik kom iig niet voor 10 euro iemands zooi opruimen.


Mijn paard stond er prima, ze was de enige van het groepje waarbij dit gebeurde maar dat kan via PB als je wilt. Niet ieder paard kan het, klaar.
Ik doelde er trouwens meer op dat iet alle stallen die luxe hebben voor de ruiter, gelijk vreselijk zijn voor het paard ;)

Maar wanneer noemt een stal zichzelf ene luxe stal? Want een PP noemt zichzelf ook een luxe stal, net zoals de stallen waar de paarden inderdaad amper buiten komen maar het eruit ziet alsof het uit een magazine komt. Biede zijn waar, alleen de ene is luxe voor de ruiter en de ander voor het paard.
Voor beide is er ene prijs. Die PP waar ik ben wezen kijken was echt maar €35 goedkoper duur als de stal waar ik nu sta, en die had alleen een buitenbak :)

De prijs komt van zoveel meer af dan alleen hoe de paarden en staan, en ik ben op sommige stallen inderdaad wel is benieuwd hoe ze aan het bedrag komen. (al begreep ik bij deze prijs niet helemaal waar ze dat hoge bedrag vandaan haalde... Een PP zonder krachtvoer, zonder stallen en alleen een buitenbak voor €350 vind ik toch wel absurd veel en best benieuwd hoe ze aan dat bedrag kwamen?)
Laatst bijgewerkt door Anoniem op 05-12-18 12:29, in het totaal 1 keer bewerkt

Temeraire

Berichten: 3684
Geregistreerd: 27-06-04
Woonplaats: Gelderland

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 12:28

Ik heb een keer een prijsstijging meegemaakt van €50 in 1 keer, in te gaan in de volgende maand.
Bij navraag gaven ze aan dat er al 2 jaar geen prijsstijging was geweest dus dat ze er wel aan toe waren. Er was in die tijd niets veranderd aan de faciliteiten trouwens.

Tja. Ook toen gold toch wel het take it or leave it idee.

mirgino

Berichten: 15475
Geregistreerd: 02-02-04
Woonplaats: vlakbij de zee in Z-H

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 12:43

ik heb het ook bizar meegemaakt in 2001

ik stond vlakbij huis was naar deze stal gegaan omdat de de boer waar ik met veel plezier stond ging verhuizen

ben daar in 2000 gaan staan en half juni 2001 stond er op het bord dat per 1 juli de prijzen voor een paard boven 158cm de stalling met 100 gulden omhoog gingen

en laat mijn paard nou de enige zijn die 161cm was

ik had toegegeven niet een makkelijk paard in de omgang in de wei [ bleek klophengst te zijn ]
maar ipv dat hij gewoon naar me toe gekomen was deed hij het zo
ben gelijk naar hem toegegaan en zei dat hij hen nu gelijk moest opmeten!
nee, dat ging hij zaterdag doen....ik zei het gaat alleen om mijn paard en deze heb jij allang gemeten!

ben gelijk naar andere stal gaan kijken en gevonden, heb dat gemeld en toen zei hij ...ja ja misschien draai ik het wel terug ...je bent wel erg snel zeg!
ben ook eind van de maand vertrokken :j

Kinke

Berichten: 21204
Geregistreerd: 20-02-04
Woonplaats: Overijssel

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 13:00

Temeraire schreef:
Ik heb een keer een prijsstijging meegemaakt van €50 in 1 keer, in te gaan in de volgende maand.
Bij navraag gaven ze aan dat er al 2 jaar geen prijsstijging was geweest dus dat ze er wel aan toe waren. Er was in die tijd niets veranderd aan de faciliteiten trouwens.

Tja. Ook toen gold toch wel het take it or leave it idee.


Voer, onderhoud en loonwerker was ook niet duurder geworden? Dat zou wel uniek zijn.

Maflinger_S
Berichten: 12561
Geregistreerd: 01-07-08

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 13:21

Er zijn zoveel factoren die meetellen wanneer je het over stalprijs hebt, dat een vergelijkend warenonderzoek al lastig wordt. Hamvraag voor de paardeneigenaar is mijns inziens: vind ik de lokatie waar mijn paard nu staat, de stalprijs waard? Zo ja, niet zeuren en betalen. Zo nee, andere lokatie zoeken.
En daarbij de gaten houden dat het gras altijd groener lijkt aan de overkant.

oji

Berichten: 4796
Geregistreerd: 29-07-09

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 13:54

_Dreamer, ik herken waar jij staat. Superlocatie voor zowel paard als ruiter. Als ik ooit weg moet waar ik nu sta is dat mijn eerste keus!
Persoonlijk vind ik het pensiongeld dat daar gevraagd wordt, voor locatie, faciliteiten en diensten eigenlijk nog behoorlijk laag!

Anoniem

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 13:57

oji schreef:
_Dreamer, ik herken waar jij staat. Superlocatie voor zowel paard als ruiter. Als ik ooit weg moet waar ik nu sta is dat mijn eerste keus!
Persoonlijk vind ik het pensiongeld dat daar gevraagd wordt, voor locatie, faciliteiten en diensten eigenlijk nog behoorlijk laag!

Absoluut! Wat ik betaal voor wat ik krijg vind ik het echt dubbel en dwars waard!! Zelfs de 3 kwartier enkele reis :D

Popstra
Berichten: 15670
Geregistreerd: 21-06-08

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 14:06

Ik ga even van redelijke prijzen uit en een maand van 30 dagen. Een baaltje hooi van 4 euro x 15 of 16 per maand want ik ga er van uit je minstens een halve baal per dag voert. Ik zit dan al op 64 euro voor alleen dus hooi.
Dan komt je strooisel er bij, ik gebruik gehakseld koolzaad stro a 7 euro per pak. Ik gebruik er anderhalf a 2 per week ( de stal is dan al eerder eens gevuld met 4 of 5 balen..) zijn er dus ook 7 of 8 per maand zit ik op 49 euro.
Stro gebruik ik niet, wat kost een baaltje?? 5 euro? Hoeveel gebruik je er per week/maand?
Dan nog mijn Krachtvoer, dat zijn zakken van 25 kilo en kosten 13 euro ik voer na gelang ze werken dus een keer meer dan de andere maar ga zeker van anderhalve zak uit is dus 20 euro.... Zit dus al op 133 euro. Paarden staan nu overdag 9 uur buiten dus alleen de avond/nacht op stal. Ik voer zelf meer dan een halve baal hooi want ze krijgen echt onbeperkt.
En ik reken niet de extra die ze krijgen. Dus bijv gehakselde luzerne, Bietenpulp e.d
Ga uit van een gezond paard dus ook geen supplementen of andere zorg en dat hooi en stro bij een fourage handelaar of boer vandaan komt. Oftewel, ik red het zelf niet voor 133 euro...

Hoe kunnen sommige mensen dan voor 75 per maand een paard ervanuitgaand ze niet 24/7 jaarrond op de wei of paddock met schuilstalletje staan maar dus zoals bovenstaande situatie een paard netjes verzorgen?

Ik reken ook niet de uren werk zoals dagelijks uitmesten van de stallen, paddocks en 3x per week de weide plus het
Buiten en binnen zetten. Het stroom verbruik, warme water om af te douchen etc dus echt gewone behoeftes zonder te veel luxe en dus geen huur stal/accommedatie en geen mest afvoer

cobiie

Berichten: 7541
Geregistreerd: 26-02-03
Woonplaats: het mooie dorp Nieuwerkerk ad ijssel

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 14:11

Popstars, je rekent op basis van “klein” verbruik, dus kleine baaltjes, voer in zakken. De kosten voor voer wordt al iets anders wanneer je in grote balen (geleverd op basis van jaarcontracten) en biks uit bulk rekent.

Neemt niet weg dat ik het ook erg vreemd vind dat sommige mensen denken dat een staleigenaar bij dergelijke kosten “slapend rijk” wordt bij stallingskosten van minder dan 200 euro.

Paardenfann4
Berichten: 1684
Geregistreerd: 15-08-17

Re: Stallingsprijzen rijzen de pan uit

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-12-18 14:21

Nou inderdaad Popstra. Ik snap ook niet dat mensen zo goedkoop kunnen stallen. Daar moet dan echt geld bij. Als ik alles bereken ben ik minstens 150 euro per paard per maand kwijt. Wij gebruiken stro en snippers. Dus dat komt er nog bij. Dan heb ik verder niks gerekend over alle andere kosten. Dit is puur het eten en de bodembedekking. Als je dan 200 euro vraagt heb je 12,50 euro "winst" per week. Maar daar moet dan alle andere kosten ook nog van betaald zoals mest afvoer, water en energie. Ik begin er in ieder geval nooit aan.