Citaat:
Ik heb het mijn tinker wel geleerd wetend dat hij het zou kunnen gebruiken te pas en te onpas maar ik ken hem ook en weet ook wel wannneer hij het ten onpas zou gebruiken. Ja, hij steigerd ook wannneer het hem niet gevraagd wordt. Ik hou daar rekening mee.
(...)
Ik heb het hem geleerd door met lange lijnen een volledige ophouding te geven een paar keer kneden in de mond en voorwaarts drijven door te tikken met de zweep op zijn kont en samen met het woordje "hop hop".
(...)
Hij steigerd dus ook te onpas op wandeling, in groep, aan de rode lichten, als hij ongeduldig wordt en voor de koets ging hij voordien ook al omhoog zeker bij het vertrekken. Maar toch blijft het binnen de perken van "gevaarlijk", altans voor mij.
Als ik dit lees, dan lopen de rillingen over mijn rug.
Je hebt een paard aangeleerd om op een combinatie van druk op het bit en aansporen te leren steigeren, hij steigert nu bij stoplichten, onder het zadel, tijdens het wandelen en wanneer je het hem niet vraagt. En in je volgende post schrijf je dat elk paard dat leert steigeren dat ook ongevraagd zal doen en dat degenen die zeggen dat dat bij hen niet gebeurt liegen.
Dat jouw paard steigert als hij ongeduldig is en tegen het bit oploopt omdat jij hem in wilt houden, is een direct gevolg van de methode die je gebruikt hebt om het hem aan te leren. Alleen als je verschrikkelijk goed en consequent bent als trainer en je paard na het aanleren van het steigeren direct weer geleerd hebt om nooit op deze hulpen zonder stemhulp omhoog te gaan, is deze methode veilig. De kans dat je dat lukt om uit het systeem van je paard te krijgen is minimaal.
Ten tweede vind ik het heel erg om te lezen dat je paard dan wel illegaal steigert aan de hand en onder het zadel, maar dat je dit niet erg vindt en omdat je weet in welke situaties hij dit doet (bij ongeduld, stress, lang stilstaan, wandelen en rijden). Nu steek jij morgen de straat over, kom je onder een auto, overlijdt en je paard wordt verkocht. Welke ruiter vindt het in hemelsnaam grappig om een Tinker te hebben die uit zichzelf steigert bij stress en ongeduld? Ik vind het levensgevaarlijk, niet alleen voor de ruiter maar vooral voor je paard. Die heeft namelijk een extreem grote kans om via enkele andere ruiters uiteindelijk bij de slacht te eindigen vanwege onaanvaardbaar en gevaarlijk steigeren. De gevaarlijkste steigeraars zijn juist niet de paarden die het uit zichzelf uit dominantie doen, maar de paarden die ooit geleerd hebben dat steigeren ooit beloond werd. Aanleren van gedrag is een eitje, afleren is de grootste uitdaging voor elke trainer, omdat eenmaal aangeleerd gedrag vastgeroest zit in het systeem en in situaties van stress vaak weer de kop op steekt omdat het paard herinnert 'steigeren werd vroeger beloond met voer'. Iedereen die een beetje verstand heeft van vrijheidsdressuur en de kracht van voedselbeloningen, weet dit.
Als trainer ben je verantwoordelijk voor het welzijn van je paard. Niet alleen verantwoordelijk voor het geven van water, voer en beschutting, maar ook voor datgene wat je hem aanleert. Als je je paard leert dat hij op versterkte teugeldruk gecombineerd met aansporen moet steigeren en dat illegaal steigeren geen doodzonde is, dan ben je absoluut onverantwoord bezig omdat je er direct voor zorgt dat zijn overlevingskansen na jou sterk verkleind zijn.
Dan jouw bewering dat elk paard dat geleerd heeft te steigeren dat ook ongevraagd doet, en dat degene die beweert dat dit niet zo is liegt: dat is niet zo. De enige periode waarin een paard dat op een correcte manier leert om te steigeren ongevraagd steigert, is de aanleerperiode als hij wel weet welk gedrag rendabel is, maar nog niet precies weet wanneer dit wel of niet mag. Dit geldt voor steigeren, apporteren, de buiging, changementen en alles wat je je paard leert. Bij het steigeren duurt dat stadium misschien 4 of 5 trainingen, waarbij je als trainer je aandacht volledig focust op het op commando zetten van de oefening en niet op hoogte en duur van het steigeren. Jouw paard is dat aanleerstadium al lang voorbij en vertoont nog steeds deze beginnersfout. Ookal steigerde je paard vroeger ook al eens voor de wagen, juist het op commando zetten is een erg sterk wapen tegen het ongewenst steigeren, omdat je het nu een plaats en tijd geeft waarop het wel en niet mag gebeuren. Dat je paard het en op commando doet, en wanneer hij wil geeft voor mij heel duidelijk aan dat er in dat aanleerstadium een aantal zaken redelijk de mist in zijn gegaan.
[***] was toen we hem kregen een agressieve volwassen hengst die niet steigerde om zijn ongenoegen te tonen, maar direct om mensen te verwonden. Hij kwam dus steigerend op je af en hoewel het een shetlander van 1 meter is, betekent dat wel dat zijn hoeven op ooghoogte rondmaaien, en dat verwonden met steigeren is hem meerdere malen gelukt, tot twee ziekenhuisbezoeken toe. Het duurde een maand of vier voordat [***] begreep dat paarden niet mochten steigeren, bijten, schoppen, omvallen, omver duwen of meetrekken, en toen ging het langzaam beter. We hebben hem nu bijna 10 jaar, hij heeft 8 jaar lang niet gesteigerd, tot een paar maanden geleden. Ik ben namelijk nu pas - na 8 jaar lang vrijheidsdressuur trainen - begonnen met het leren steigeren. We zijn nog steeds in het leerproces, en [***] heeft welgeteld 2 keer op eigen initiatief gesteigerd: tijdens training 2 en 3, voordat ik mijn eigenlijke hulpen voor het steigeren gaf. Nu zijn we twee maanden verder, hij komt langzaam hoger en steigert nog steeds niet zonder commando.
Voor het vrijheidsdressuurboek hebben we bij 3 supergoede vrijheidsdressuurpaarden fotoshoots gehouden om de oefeningen te fotograferen, en alledrie de paarden konden steigeren op commando. Een Fjordenmerrie, een Haflingermerrie en een Andalusische ruin. De fotosessies duurden 2 tot 3 uur en bestond volledig uit vrijheidsdressuuroefeningen doen. Dat betekent niet alleen toch wat stress voor paard & trainer, maar ook een groot aantal keer herhalen van hetzelfde kunstje, wat het ongevraagd doen vaak uitlokt. Geen enkel paard heeft tijdens die sessies ook maar 1 keer ongevraagd gesteigerd.
[***] heb ik in het begin op een verkeerde manier de Spaanse pas geleerd, en op een verkeerde manier geleerd te buigen. Resultaat: [***] deed de oefeningen ook ongevraagd, wat ook bij de buiging erg irritant was. Toen ik een jaar later met de clicker opnieuw begon, heb ik hem deze oefeningen opnieuw aangeleerd op een goede manier en moeizaam de oude fouten hersteld. Resultaat: [***] buigt alleen nog op commando, en gaat alleen nog op commando in de Spaanse pas.
Vrijheidsdressuur aanleren betekent niet 'zorgen dat je paard kunstjes doet', maar 'paarden leren kunstjes uit te voeren op jouw commando, en alleen op dat commando'. Dat jouw paard geleerd heeft om te steigeren wanneer hij dat wil is gevaarlijk en erg jammer voor hem en zijn eventuele slachtoffers, maar erger vind ik nog dat je dit probeert te vergoeilijken met 'elk paard dat steigeren geleerd heeft doet dit ook ongevraagd'. Hiermee breng je namelijk ook anderen die geinteresseerd zijn in gevaar, omdat zij hierdoor denken dat het dus zo hoort, en geef je vrijheidsdressuur als trainingsmethode een slechte naam. Het meest gehoorde vooroordeel is namelijk dat je paarden dingen leert die hij vervolgens tegen je gaat gebruiken, zoals steigeren en apporteren dat in bijten verandert, en helaas klopt dat ook in jouw geval.
Ik wordt verschrikkelijk triest en gefrustreerd van wat je in je twee reacties hierboven geschreven hebt, vandaar ook dat deze reactie waarschijnlijk nogal hard overkomt, maar iets anders kan ik er ook niet van maken. Als je je verantwoordelijkheid voor je paard zou nemen, dan zou je nu naar stal gaan en beginnen met het trainen van het steigeren: op een nieuw, verantwoord commando, waarna je het oude commando afleert en vervolgens je paard leert dat zonder commando steigeren vanaf nu nooit meer toegestaan is. Vind je dat niet nodig omdat je het zo ook wel grappig vindt, doe mij en alle andere (toekomstige) vrijheidsdressuurtrainers dan een lol en kom er eerlijk voor uit tegenover anderen dat jouw paard op een verkeerde manier heeft leren steigeren en dat dat de enige reden is waardoor het nu een oncontroleerbaar gedrag is geworden, en schuif het niet op de vrijheidsdressuur zelf.