Dit is een deel
Ethoxyquin: een (on)gevaarlijk oxidant?
De afgelopen decennia is de discussie met betrekking tot het gebruik van Ethoxyquin diverse malen gevoerd. Dit was meestal naar aanleiding van publicaties in tijdschriften voor dierenliefhebbers. Hieronder wordt een kort ingegaan op wat ethoxyquin is, of het gebruik van ethoxyquin gebonden is aan wetgeving en of het met de huidige kennis waarschijnlijk is dat de dosis gebruikt in krachtvoeders voor paarden zou resulteren in negatieve gevolgen voor de gezondheid van het dier.
Ethoxyquin is een synthetisch antioxidant dat al meer dan 30 jaar gebruikt wordt om het ranzig worden van vet en de oxidatie van caroteen, vitamine A en D te voorkomen. Daardoor wordt een langere houdbaarheid van een “gezond” product mogelijk gemaakt. Het algemene gebruik van ethoxyquin in de paardenvoeding is beschreven door Lewis (1995). Lewis merkte wel op dat ethoxyquin niet in de gehele vitamine E behoefte van dieren kan voorzien maar dit is geen probleem omdat Vitamine E toegevoegd wordt aan krachtvoeders voor paarden. Voor alle duidelijkheid: vitamine E is ook een antioxydant!
Het gebruik van ethoxyquin in diervoeders dient te voldoen aan de Europese wetgeving. In de U.SA. staat het gebruik onder toezicht van de U.S. Food and Drugs Administration (FDA). Beide instanties geven aan dat het ethoxyquin gehalte van een volledig (dus de dieren krijgen alleen dit voer!) diervoeder maximaal 150 mg/kg voer –vergelijkbaar met 0,015% van het eindproduct – mag zijn, alhoewel de FDA voor honden tegenwoordig bedrijven op vrijwillige basis een lagere veiligheidswaarde adviseert (75 mg/kg in volledig voer). Bij paarden bestaat een groot deel van het rantsoen vaak uit een ruwvoer. Dit betekent dat er ook nog eens een verdunningseffect op treedt. Bij een DS opname van 10 kg DS zou een paard maximaal 1500 mg ethoxyquin mogen opnemen om binnen de veiligheidsmarges van de EU-wetgeving te blijven. Dit zal echter in de praktijk veel lager liggen omdat rantsoenen voor paarden vaak uit minstens 50% ruwvoer en 50% krachtvoer bestaan. Hierdoor treedt een verdunningseffect op waardoor ongeveer een vergelijkbare veiligheidsmarge als bij honden ontstaat.
De discussie m.b.t. tot de veiligheid van ethoxyquin laaide de afgelopen decennia regelmatig op. In 1982 en 1989 heeft de FDA literatuuronderzoek uitgevoerd en geen aanwijzingen gevonden dat het gehanteerde maximum veiligheidsniveau van 150 mg/kg voer schadelijk zou zijn. In een 5 jaar durende studie bij honden werden geen pathologische veranderingen gevonden veroorzaakt door ethoxyquin. In 1989 werd wel een studie gerapporteerd waarin gesuggereerd werd dat ethoxyquin kankerverwekkende eigenschappen zou hebben bij een dosering van 5000 mg! Dit is ver boven de bovengrens die gehanteerd mag worden in diervoeders. Voor alle duidelijkheid: de juiste dosis maakt het onderscheid tussen een nuttig voederadditief en een gif. (denk bijvoorbeeld ook aan het gebruik van Selenium in paardenvoeding dat ook een relatief laag maximum veiligheidsniveau heeft). De continue blootstelling aan de ethoxyquin lager dan het z.g.n. “No Observed Adverse Effects Level (NOAEL)” heeft geen chronische effecten tot gevolg en is dus “veilig”. Recentelijk, is weer commotie ontstaan door een hoofdstuk in het boek van Dr. J. Dodds waarin ook gesuggereerd werd dat het gebruik van ethoxyquin kankerverwekkend zou zijn. Daarnaast werden andere niet-gefundeerde uitspraken gedaan in dit hoofdstuk. Vanuit de “Task Force For Veterinay Science” heeft Dr. R. Dalefield gereageerd op de onjuiste en ongenuanceerde (speculatieve) uitspraken van Dodds (zie de link in de referenties; red.). Een van de referenties genoemd door Dodds, die aan zouden tonen dat ethoxyquin kankerverwekkend zou zijn, pleit zelfs in het voordeel van ethoxyquin aldus Dalefield. Dieren zouden meer beschermt zijn tegen de carcinogene potentie van aflatoxinen (een door schimmels geproduceerde stof) wanneer ethoxyquin verstrekt werd. Alhoewel het onderzoek naar ethoxyquin nog steeds plaats vindt, is er vooralsnog geen aanleiding om de gehanteerde bovengrens voor ethoxyquin te verlagen of bezorgd te zijn voor negatieve effecten wanneer aan de gestelde veiligheidsmarge wordt voldaan.
Referenties en Links
Dalefield, R. unknown, A Critique of Dr. Jean Dodds’ Chapter 5;Pet Food Preservatives and Other Additives. http://www.vet-task-force.com/SW5Dal.htm
FDA statements: http://www.fda.gov/bbs/topics/ANSWERS/ANS00119.html
FDA Veterinarian Newsletter, September/October 1997, Volume XII, No. V: FDA requests that ethoxyquin levels be reduced in dog FOODS. http://www.fda.gov/cvm/september97.htm#2728
Lewis L.D. 1995. Equine Clinical Nutrition: Feeding and care of the horse. Williams & Wilkins