Bokt.nl

**Geplaatst**: 12-12-09 14:57

Geplaatst: 12-12-09 14:57

Jeddah schreef:
Waarom denken we toch allemaal dat het hooi zo arm is? Wie zegt dat?
Mijn hooiboer laat regelmatig zijn hooi analyseren en heeft me daar ooit de resultaten van gestuurd. Het was echt hoog in V(r)EP en er werdt zelfs gezegd dat ik niet te veel krachtvoer er naast moest voeren

Maar dat zegt alleen wat over de energiewaarde. Niet over de gehaltes van diverse vitaminen, mineralen en sporenelementen (Amber, ik ga er van uit dat de rest het net als ik over alle drie heeft als we't over vit/min. hebben. 't Is alleen zo'n end typen als je iedere keer alles op moet noemen. Maar we hebben het - neem ik aan - allemaal over 'alle nutrienten die een paard nodig heeft').
Je kunt heel veel suiker aan voer toevoegen (da's dus wat de meeste fabrikanten ook doen) en daardoor een hoge energetische waarde aan je voer toekennen, maar dan nog kan er bijna niks aan voedingsstoffen in zitten. En als ik het over 'arm' hooi heb, heb ik het dus over 'eenzijdig koeienhooi' wat inderdaad hoog in energetische waarde is (bevat veel suikers en eiwitten, dat heeft die koe nl. nodig om melk te produceren), maar door z'n eenzijdigheid wel arm aan overige voedingsstoffen kan zijn.
Hooi laten analyseren heeft dus ook alleen zin als je alles laat analyseren, niet alleen de energetische waarde.

**Geplaatst**: 12-12-09 15:12

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 12-12-09 15:12

tsja en ook dan heeft het weer alleen zin als je zeker weet dat al je balen hooi van hetzelfde kavel afkomstig is en onder de zelfde omstandigheden gehooid is. Dat is dus eigenlijk bijna niet te doen of je moet vrij regelmatig je hooi laten analyseren. Je zou natuurlijk ook de bloedwaardes van je páárd kunnen analyseren, maar om dat nou een paar keer per jaar te doen wordt ook weer een beetje ene duur grapje

Amber, ik ga er net als francis vanuit dat we het dan idd over alle 3 hebben

maar francis, ik had het niet zozeer over de energetische waarde in hooi, maar meer over of een paard niet ook uit nederlands hooi alle vit/min zelf aan kan maken. Even los van het feit dat bepaald evit/min in oud hooi teruglopen en je dat dan misschien bij zou moeten voeren. Ik ben dus heel benieuwd naar dat onderzoek van jeddah ( ga ik vanmiddag naar kijken

)

**Geplaatst**: 12-12-09 15:19

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 12-12-09 15:19

Dat bedoelde ik dus ook SS. Ze kunnen er alleen uit halen wat er in zit, of alleen benutten wat er in zit om iets anders te maken.
Als het niet zou uit maken zou je ook overjarig hooi kunnen voeren en dan zou je paard het daar net zo goed op moeten doen. Dat is - volgens mij - echt niet zo dus het maakt wel degelijk uit wat er in zit lijkt me.

**Geplaatst**: 12-12-09 16:44

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 12-12-09 16:44

Ja dat is ook wel weer zo idd.. Ik ga dat onderzoek straks wel even lezen voordat ik verder wat zeg

( overigens ben ik inmiddels heel nieuwsgierig wat jij nou toch hebt over x nachtjes slapen

)

**Geplaatst**: 12-12-09 17:17

Geplaatst: 12-12-09 17:17

SuperSmurf schreef:
( overigens ben ik inmiddels heel nieuwsgierig wat jij nou toch hebt over x nachtjes slapen )

Ik ook SuperSmurf!! Ik weet het nl. zelf ook niet. Heb opdracht gekregen van een vriendin dat ik de 20e vrij moet houden en moet zorgen dat m'n kind bij z'n pa is en meer weet ik ook niet. Alleen dat ik als hint 'Falderalderiere' heb gekregen, maar daar kan ik dan weer niks mee... hoor 'alle eendjes zwemmen in het water' en ben bang da'k een badpak moet gaan kopen, heb gesmeekt of het alsjeblieft géén saunabezoek is omdat ze me daar echt geen plezier mee doen maar ik weet het dus niet...

**Geplaatst**: 12-12-09 18:52

Geplaatst: 12-12-09 18:52

amber18 schreef:
Ook mineralen en spoorelementen moet een paard voldoende binnenkrijgen en deze worden allemaal níet door het lichaam zelf aangemaakt! Juist hierin is Nederlands ruwvoer vaak arm.

In dat licht, een vraagje. Ik heb al vaker gekeken naar dit product:
http://www.4source.com/index2.shtml
Het staat wat warrig op de site ... maar zou dat de tekorten waar jij het over hebt kunnen aanvullen?

**Geplaatst**: 12-12-09 20:12

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 12-12-09 20:12

nou ik heb het onderzoek waar jeddah het over had voor me liggen hoor. Het is geschreven door Marielle de Vries, natuursgeneeskundige voor paarden. maar eigenlijk zegt zij niets anders dan wat hier ook wordt beweerd. Paarden kunnen prima op hooi( Bij hoger niveau slechts aangevuld met een zoutblok.) MITS dit hooi 'rijk' genoeg is. Zij heeft het dan over hooi van een matig biologisch bemeste wei, natuur hooi, ( duits ) kruidenhooi of gedorst hooi. maar ook als je gedorst hooi voert moet je weer aanvullen. Het hooi moet lang en structuurrijk zijn en laat gemaaid, maar wel van de eerste snede.
Ze zegt er duidelijk bij dat het niet goed is als er kunstmest, koeien- varkensmest en/of pesticiden gebruikt wordt. Nu zijn die laatste twee natuurlijk duidelijk, maar ik dekn dat veel weilanden toch met kunstmest worden bemest.

Francis, wat spannend

We horen het over 8 nachtjes

Ik had laatst voor mijn vriend als verrassing een hotel geboekt. nou meneer kwam er halverwege achter omdat iemand zijn mond voorbij had gepraat en we hadden nog net geen ruzie. Hij was erg pissed dat ik het geregeld had 'want hij had allemaal afspraken dat weeken' ( die ik uiteraard allemaal al af had gezegd en het waren 'maar' vis afspraken, iets wta ie al wekelijks doet ) Dus.. dat doe ik dus nóóit meer!

**Geplaatst**: 12-12-09 20:23

Geplaatst: 12-12-09 20:23

SuperSmurf schreef:
k zal binnenkort eens fotos maken van mijn ruin ( die in maart alweer 26 wordt! $*\o/*$ )

Zo dag ie er afgelopen zomer uit

Ook niet verkeerd dacht ik zo!

Afbeelding

**Geplaatst**: 13-12-09 13:49

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 13-12-09 13:49

Zou het niet voldoende kunnen zijn als je gewoon alleen hooi geeft en dagelijks een handje pavo vital??? Dit is erg makkelijk om te geven en daar zit toch ook alles in wat een paarden nodig heeft??

**Geplaatst**: 13-12-09 13:51

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 13-12-09 13:51

pavo is een aanvulling op een granen dieet en daarbij kopt de verhouding fosfor/calcium niet

**Geplaatst**: 13-12-09 14:01

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 13-12-09 14:01

Oké, da's jammer. Want ik ben voor mijn ijslander op zoek naar iets simpels. Voer op het moment echt alleen maar hooi. Het is niet zo dat ie er niet goed uitziet of niet voldoende ernergie heeft. Maar als je dan zo al de verhalen leest over dat paarden niet genoeg binnen krijgen als je alleen hooi voert begin ik weer te twijfelen of ik niet toch nog wat moet bij geven. Wat bij mijn ijslander nl zeer opvallend is in als je hem vergelijkt met zomers en winters is zijn chagerijnige gedrag. Vanaf november heeft ie meestal een humeur om op te schieten,geen zin om wat te doen, en hij wil altijd omkeren en weer naar huis. Zomers juist helemaal niet [begint vanaf maart altijd weer wat beter te worden]. Vraag me dus af of dit te maken kan hebben met een tekort aan één of ander iets of dat hij een type paard is wat last heeft van winter depressies.

**Geplaatst**: 13-12-09 14:53

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 13-12-09 14:53

supplementen die hier worden genoemd zijn de NAF en de marstall Force waar goede resultaten mee worden geboekt

Even topic doorlezen, dan vind je een hoop info

**Geplaatst**: 13-12-09 15:17

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 13-12-09 15:17

Haukiboy, bij www.horsewellness.nl hebben ze ook IJslanders en zij zijn gespecialiseerd in het natuurlijk voeren. Misschien kunnen zij je helpen?
Dat sjagerijnige herken ik wel hoor! Dat heeft Bambi ook een beetje....

**Geplaatst**: 13-12-09 16:41

Geplaatst: 13-12-09 16:41

dat humeur zou ik niet weten, heb daar verder geen ervaring. Maar verder herken ik je 'angst' wel hoor haukiboy. Ik voer momenteel dus ook alleen hooi en ook al ziet ze er goed uit en merk ik niets van tekorten, toch ga je twijfelen

**Geplaatst door de TopicStarter** : 13-12-09 19:07

Geplaatst door de TopicStarter : 13-12-09 19:07

SuperSmurf schreef:
pavo is een aanvulling op een granen dieet en daarbij kopt de verhouding fosfor/calcium niet

Kun je me uitleggen wat het verschil is tussen de pavo vital en de marstall force? dacht dat het beide volledige supplementen waren?

**Geplaatst**: 14-12-09 13:07

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 14-12-09 13:07

oh jee.. daar ben ik denk ik niet echt de goede persoon voor

Ik weet allene dat calcium fosfor verhouding iegenlijk 2;1 zou moeten zijn ongeveer en dat is ie bij de pavo duidelijk niet. Ik wilde ze nog eens naast elkaar zetten en alles omrekenen, maar ze meten in zulke verschillende maten dat ik dat niet 1,2,3 kan

Maar misschien heeft vera of francis hier een beter antwoord op?

**Geplaatst**: 14-12-09 14:15

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 14-12-09 14:15

Pavo Vital en Marstall Force zijn redelijk met elkaar vergelijkbare supplementen. De Vital is bovendien zeker niet enkel bedoelt om te voeren naast een dieet met veel granen, ook naast gras/hooi is het een prima supplement. De calcium-fosfor verhouding is 3:1 en dat is prima! (calcium:fosfor moet tussen 3:1 tot 2:1 liggen) Als je werkelijk een magnesium-tekort vermoedt bij je paard dien je nog los magnesium bij te voeren, maar dat geldt voor alle vitaminen-mineralensupplementen. Naast redelijke kwaliteit hooi is Pavo Vital naar mijn mening een goed supplement (wel altijd kijken hoe een individueel paard het erop doet natuurlijk, dat blijft de doorslaggevende factor in het bepalen van het juiste supplement voor je paard!). Wanneer je paard echt arm hooi krijgt (van onbemest land of grond die enkel met kunstmest bemest is bijvoorbeeld) óf wanneer je paard permanent op rantsoen staat (dus niet onbeperkt ruwvoer kan eten, vaak het geval bij sobere rassen) kan het wel nuttig zijn Vital af te wisselen met een supplement dat net iets rijker is en ook beter opneembare sporenelementen bevat (zoals Pavo Totalsupply, of de supplementen van Subli/St. Hippolyt/D&H). In alle andere gevallen kan Pavo Vital zeker de moeite van het proberen waard zijn, zeker daar het een relatief goedkoop en gemakkelijk verkrijgbaar supplement is.

Mac, dat supplement wat jij noemt, Source, is volgens de website een mengsel van verschillende zeewieren dat met name gebruikt kan worden voor verhoging van de algehele vitaliteit en vachtconditie. Net als gewoon zeewier dus dat overal voor paarden verkrijgbaar is. Dit is géen vervanging van een compleet supplement omdat het enkel een hoog jodiumgehalte heeft en onvoldoende van de andere vitaminen/mineralen bevat.

Tot slot wil ik nog wel even reageren op wat een paard nu wél en niet zelf aan kan maken uit hooi:
Vitamine b, c en d kan een paard zelf aanmaken, hiervoor is hij niet afhankelijk van bepaalde stoffen in het voer.
Vitamine a maakt een paard aan uit caroteen in gras/hooi; het hooi moet hiervoor dus voldoende caroteen bevatten. Met name wat minder groen en grofstengelig hooi heeft lagere caroteengehaltes. Bovendien loopt het caroteengehalte vrij snel terug bij opslag. Na een jaar bevat hooi amper caroteen meer.
Vitamine e én alle mineralen en sporenelementen moet het paard uit zijn voer halen. Vitamine e loopt net als caroteen terug naarmate het hooi ouder is, mineralen- en spoorelementengehaltes blijven gelijk.

Alles komt dus aan op de kwaliteit van het hooi: voor mineralen- en sporenelementen is dat afhankelijk van de bodem en bemesting, voor caroteen en vitamine e is dat afhankelijk van het soort hooi (fijner en groener hooi heeft hogere caroteen- en vitamine e gehaltes, maar voor veel paarden is juist wat groffer hooi wenselijker omdat daar langer op gekauwd moet worden) én de leeftijd van het hooi.
Met mijn vorige bericht reageerde ik vooral op dat stukje wat geciteerd werd uit het boek van Paardnatuurlijk; hierin heeft men het heel eenzijdig over vitamines (gesteld wordt dat een paard de meeste vitamines zelf aan kan maken) en worden mineralen en sporenelementen niet genoemd. Als je daarvan uitgaat kan je onterecht denken dat een paard áltijd voldoende heeft aan hooi.

Ik hoop dat dit iets toevoegd aan de discussie!

**Geplaatst door de TopicStarter** : 14-12-09 14:17

Geplaatst door de TopicStarter : 14-12-09 14:17

Ik heb even op beide verpakkingen gekeken en zal ze hieronder allebei neerzetten (die van Marstall is vertaald uit het Duits dus weet niet zeker of de vertaling helemaal klopt):

Pavo Vital l Marstall Force
Samenstelling
-------------------------------------------------------------
Luzerne 46% l -
Tarweachtermeel - l 20%
Maisglutenvoer - l 15%
Tarwezemelen - l 15%
Calciumcarbonaat 22% l 11%
Natriumchloride 1% l 13%
Monocalciumfosfaat 1% l 7%
Gerst 6% l -
Melasse 6% l 2%
Tarwe 5% l -
Magnesiumoxide 5% l 6%
Palmolie hoog linol 2% l -
Gist - l 5%
-------------------------------------------------------------
Totaal 94% l 94%

Gewaarborgde gehaltes
-------------------------------------------------------------
Ruw eiwit 8% l 9,5%
Ruw vet 3% l 2,7%
Ruwe celstof 13% l 3%
Ruw anorganische stof 37% l 42%
Calcium 10% l 6%
Fosfor 0,5% l 2%
Natrium 0,5% l 5,5%
Kalium 1,3% l 2%
Magnesium 3,5% l 3,5%
Chloor - l 5,5%
Lysine - l 0,4%
Methionine - l 0,1%
-------------------------------------------------------------
Totaal 76,8% l 82,2%

Toegevoegd per kg
-------------------------------------------------------------
Vitamine A 600.000 l 450.000 IE
Vitamine C - l 1.000 mg
Vitamine D3 80.000 l 20.000 IE
Vitamine E 5.000 l 5.500 mg
Vitamine K3 120 l 70 mg
Vitamine B1 150 l 300 mg
Vitamine B2 150 l 120 mg
Vitamine B6 100 l 150 mg
Vitamine B12 1.500 l 600 mcg
Pathoteenzuur 500 l - mg
Ca-pantothenaat - l 215 mg
Choline 1.000 l 4.100 mg
Foline 50 l - mg
Foliumzuur - l 100 mg
D-Biotine 20 l - mg
Biotine - l 12.100 mcg
Niacine 1.000 l - mg
Nicotinezuur - l 400 mg
Koper 500 l 450 mg
IJzer 2.000 l 2.800 mg
Zink 2.500 l 2.000 mg
Mangaan 1.300 l 2.000 mg
Kobalt 10 l 6 mg
Selenium 5 l 10 mg
Jodium 20 l 15 mg
---------------------------------------------------------------

Prijs per 10 kg 21,50 euro l 19,95 euro

Hoeveelheid per dag
Pony 25-50 gr l 40-70 gr
Volwassen paard 50-100 gr l 70-120 gr
(afhankelijk van werkintensiteit)

POEH het is een heel verhaal. Ik hoop dat iemand hier iets mee kan.

sorry het is een beetje onduidelijk maar hij pakt de tabel niet. mocht je interesse hebben dan kan ik m mailen. Het eerste cijfer is de Vital en de tweede de Force

**Geplaatst door de TopicStarter** : 14-12-09 14:24

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst door de TopicStarter : 14-12-09 14:24

@ Amber hoe kom jij aan een calcium -fosfor verhouding van 3:1? Dit staat duidelijk niet op de verpakking van de Vital!

**Geplaatst**: 14-12-09 14:49

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 14-12-09 14:49

Kijk maar onder het kopje ´Gewaarborgde gehaltes´ in je eigen post: daar staat aangegeven (net als op de website van Pavo en de verpakking van Vital die ik heb) dat het calciumgehalte 10% is en het magnesiumgehalte 3,5%. Ik denk dat jij gekeken hebt bij Samenstelling; daar staat calciumcarbonaat 22% en magnesiumoxide 5%. Maar dat zijn dus de hele verbindingen waarin calcium en magnesium door het voer zitten en niet de elementen zelf, dat zijn die 10 en 3,5% die daaronder genoemd worden (bij de calciumcarbonaat-verbinding maakt het carbonaat het grootste deel uit terwijl dat bij de magnesiumoxide-verbinding de magnesium is, vandaar de andere verhouding). Maar wel degelijk een verhouding van calcium:fosfor van 3:1 dus!

**Geplaatst**: 14-12-09 15:02

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 14-12-09 15:02

ik kwam ook niet op die verhouding uit amber

Maar het wordt me nu wat meer duidelijk! ( dus ja het voegt zeker wat toe aan de discussie

) Ik keek bij de productspecificatie en daar staat dus idd 10% calcium en 0,5% Fosfor

Het staat trouwens op de sita van pavo dat het naast een granendieet gevoer moet worden ( maar dat staat ook bij de marstall

)

het is idd wel een goedkoop alternatief!

**Geplaatst**: 14-12-09 15:03

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 14-12-09 15:03

trouwens he, misschien wel volkomen onrelevant, maar.. een teveel aan calcium beperkt de opname van magnesium. Is er dan geen gevaar dat je met een supplement een tekort aan magnesium krijgt of zijn daar de gehaltes te laag voor?

**Geplaatst**: 14-12-09 15:05

Re: Natuurlijk voeren

Geplaatst: 14-12-09 15:05

@Amber, bedankt voor de toelichting!

Het stukje uit het PN boek had ik geschreven, en nee, ik heb niet de sporen en mineralen genoemd omdat ik al zoveel moest typen

In het boek staat het overigens wel hoor

Ik heb afgelopen jaar trouwens kunstmest van Pavo gebruikt op mijn wei. Daar zit extra magnesium in.

Wie weet wat verder eigenlijk in een mineraal liksteen zit?

**Geplaatst**: 14-12-09 15:44

Geplaatst: 14-12-09 15:44

SuperSmurf, jij hebt het nu over de calcium:fosfor-verhouding (we hadden het hiervoor eigenlijk alleen over de calium:magnesium-verhouding), en dat klopt, die is inderdaad wel wat scheef (20:1, die 10% en 0,5% die jij aanhaalt)! Daardoor is het dus ook geschikt om naast een graan-dieet te voeren (zodat het het teveel aan fosfor in granen compenseert). Ik denk dat het geen probleem is om het in de aanbevolen doseringen aan een ruwvoer-rantsoen toe te voegen: de verhouding calcium:fosfor in het gehele rantsoen dient ongeveer 2:1 te zijn, maar lichte afwijkingen zijn geen probleem. Ruwvoer bevat vaak relatief gezien een wat ruimere hoeveelheid fosfor waardoor een supplement als Vital, met relatief heel weinig fosfor, niet direct voor problemen zal zorgen. Pavo beveelt het aan naast een graan-rantsoen óf een weiderantsoen. Daar leid ik uit af dat het ook goed geschikt is naast een hooi-dieet, dat is hoe veel mensen het ook toepassen.
Je vraag over een eventueel overschot aan calcium is zeker wél relevant! Je hebt gelijk dat ook hierop gelet moet worden wanneer je een supplement uitkiest. Wanneer een paard onbeperkt ruwvoer kan eten van een redelijke kwaliteit (wat een aanzienlijk deel van ons Nederlandse hooi níet is naar mijn idee) krijgt het vrijwel altijd voldoende calcium binnen. Toevoegen van extra calcium zoals bijvoorbeeld gebeurt bij het voeren van een supplement met veel calcium (zoals Pavo Vital) kan een magnesium-tekort in de hand werken (zoals goed staat uitgelegd op de website van Paardnatuurlijk). In dat geval verdient een ander supplement de voorkeur (wanneer het nodig is een supplement bij te voeren natuurlijk). Echter wanneer je hooi hebt van armere grond of je paard krijgt een beperkte portie ruwvoer ivm vervetten dan is wat extra calcium zeker wél nuttig. Veel Nederlandse weides zijn verzuurd wat wil zeggen dat ze kalk-arm zijn, vandaar dat Pavo de Vital ook specifiek aanraadt naast weidegang. Maar ja, veel hooi komt van diezelfde verzuurde weides, dus ook daarin zal calcium vaak tekort komen (tenzij men bijvoorbeeld regelmatig extra kalk strooit op de weide).

Jeddah, ik heb zelf de eerste versie van het boek van Paardnatuurlijk dus ik weet niet of het in latere versies is aangepast, maar in mijn boek staat toch echt alleen een uitleg over de vitamines! Van mineralen en spoorelementen wordt alleen gezegd dat een zout-mineralenliksteen voldoende is als aanvulling op hooi... Dat is wel erg beperkt en kort door de bocht.
In een zout-mineralenliksteen zit voornamelijk zout en slechts erg lage gehaltes aan mineralen en sporenelementen. Deze gehaltes zijn te laag om wat armer ruwvoer werkelijk goed aan te vullen, zeker als je paard weinig gebruik maakt van de liksteen (wat ook niet altijd goed te controleren is als je meerdere paarden bijelkaar hebt staan in een paddock oid). Een liksteen geeft je naar mijn mening voornamelijk voor het zout. Hoewel er enkele likstenen verkrijgbaar zijn die wél hogere gehaltes hebben aan mineralen en sporenelementen; bijvoorbeeld de Horselyx maar die is helaas op melasse-basis. Ik ben daar zelf geen voorstander van omdat paarden die veel aan een liksteen likken dan gemakkelijk teveel binnen kunnen krijgen en dat is schadelijk voor het lichaam. Best is gewoon een simpele zoutliksteen met niet al teveel toevoegingen en daarnaast wanneer nodig een compleet supplement.

Laatst bijgewerkt door amber18 op 14-12-09 15:50, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst door de TopicStarter** : 14-12-09 15:45

Geplaatst door de TopicStarter : 14-12-09 15:45

amber18 schreef:
Kijk maar onder het kopje ´Gewaarborgde gehaltes´ in je eigen post: daar staat aangegeven (net als op de website van Pavo en de verpakking van Vital die ik heb) dat het calciumgehalte 10% is en het magnesiumgehalte 3,5%. Ik denk dat jij gekeken hebt bij Samenstelling; daar staat calciumcarbonaat 22% en magnesiumoxide 5%. Maar dat zijn dus de hele verbindingen waarin calcium en magnesium door het voer zitten en niet de elementen zelf, dat zijn die 10 en 3,5% die daaronder genoemd worden (bij de calciumcarbonaat-verbinding maakt het carbonaat het grootste deel uit terwijl dat bij de magnesiumoxide-verbinding de magnesium is, vandaar de andere verhouding). Maar wel degelijk een verhouding van calcium:fosfor van 3:1 dus!

Ik lees daar toch echt serieus calcium 10% en fosfor 0,5%. Nu heb je het weer over magnesium niet over fosfor.