Saai of boeiend, in de dressuur zijn de Grand Prix en de kür op muziek twee uitersten. Toch kan de eerste, klassieke proef in het wedstrijdprogramma niet leven zonder de tweede, innovatieve die als redding voor deze tak van de paardensport wordt beschouwd.
Amazone Imke Schellekens-Bartels, haar vader Joep als ontdekker van de kür en jurylid Wim Ernes lieten gisteren bij Indoor Brabant hun licht schijnen over verschillen en overeenkomsten tussen verplichte oefeningen en de meerwaarde van improvisatievermogen.
Vader Bartels was tot voor enkele jaren geleden directeur van het wereldbekercircuit, in 1985 bedacht hij de kür op muziek om de sport aantrekkelijker te maken. ,,De kür heeft zonder meer gezorgd voor popularisering van de dressuur. Als vader ervan vind ik niettemin de Grand Prix nog steeds belangrijk,'' zegt hij. ,,In Duitsland draait het meer om het klassieke accent. Maar ook daar wordt de kür nu als onmisbaar beschouwd.''
Dochter Imke zegt vanuit eigen expertise: ,,In de Grand Prix mag je geen millimeter van de voorgeschreven lijnen afwijken, dat ziet de jury meteen, het kost je punten. Iedereen moet hetzelfde doen. In de kür kun je je proef aanpassen, moeilijker maken, soms makkelijker ook. Je kunt je eigen gevoel volgen. Als je eens een halve pas uit het ritme loopt, valt dat niet zo snel op.''
De sterke onderdelen van het paard worden in de kür extra geaccentueerd en tegenzin gecamoufleerd. Anky van Grunsvens IPS Salinero houdt bijvoorbeeld niet van het onderdeel stap. ,,Dus doet ze de stap in haar kür maar één keer, liefst ver bij de juryleden vandaan,'' zegt Joep Bartels. De imposante piaffe wordt juist meermalen getoond. ,,Toch krijgen alle punten maar één beoordelingscijfer. Als er meer uitvoeringen zijn, wordt het gemiddelde genomen,'' aldus jurylid Ernes.
Bij de wereldbekerfinale in Den Bosch telde de Grand Prix van gisteravond niet mee in de eindscore, die morgen na de kür wordt opgemaakt. ,,Dit is een inloopproef,'' aldus Ernes. ,,Gelukkig kon het publiek er wel van genieten. De populariteit van de dressuur staat er garant voor dat ook de Grand Prix veel belangstelling trekt.''
De Grand Prix is traditiegetrouw de eerste oefening in een serie van drie, waarbij de Grand Prix Spécial op enkele details na van de ouverture verschilt. De laatste proef is voor de Olympische Spelen teruggebracht tot kwalificatiemoment. In Hongkong stromen van de beste 25 combinaties uit de Grand Prix er slechts 15 door naar de finale.
,,De eerste indruk, van de Grand Prix dus, is de beste,'' zegt Joep Bartels. ,,Als je slecht begint, komt het zelden goed. Een uitzondering was Anky, die in 2000 zwak begon aan de Spelen in Sydney, maar met wie het uiteindelijk gelukkig toch nog goed kwam.''
De basisgangen van de dressuur worden in de Grand Prix één voor één getoetst, het meest complete paard wint. Aan de top wordt echter meer gevraagd, in die behoefte voorziet de kür. ,,Het programma werkt over drie onderdelen toe naar een climax, naar de kür,'' zegt Ernes. Toch weet het publiek ook de vaste onderdelen steeds beter te waarderen.
Joep Bartels: ,,De deskundigheid groeit. De toeschouwers kunnen op het scorebord precies volgen hoe de jury erover denkt. Men kan zelf mee jureren, dat maakt de Grand Prix aantrekkelijker. Ik betrap mezelf erop dat ik nu ook meer proeven direct volg.''
De Grand Prix is een rekensom, de kür een vat vol emotie, zo accentueert het trio insiders.
Ernes: ,,In alle proeven zit de schoonheid van de dressuur. De Grand Prix is een keurslijf, de kür zorgt voor een hogere dimensie. Maar het is oneerbiedig om te stellen dat in de kwalificatie van de Grand Prix het kaf van het koren wordt gescheiden.''
Imke Schellekens-Bartels: ,,Om naar te kijken, ja, dan is de Grand Prix voor menigeen al snel saai. Om te doen, is het juist heel boeiend omdat je geen enkele fout kunt permitteren, dat valt meteen op.''
Inderdaad, helemaal mee eens! Dressuur is echt wel boeiend om naar te kijken dan spreek ik altans uit mezelf, ik vind het echt geweldig om te kijken hoe ruiter en paard op elkaar zijn afgestemt en hoe ze telkens hun prestaties verbeteren!