Wordt het Gelders paard met uitsterven bedreigd of worstelt het regionaal paardenwereldje alleen maar met emoties en een historisch misverstand? De Tweede Kamer wil het nu ook weten.
Het ultieme Gelders paard staat in Varsseveld, in brons gegoten. Amor, overleden in 1990, was met zijn 3500 dekkingen weliswaar een legendarische superhengst, maar met zijn Duitse en Franse voorouders even Gelders als een Fries ros. Toch staat Amor te boek als een prominent vertegenwoordiger van een bijzonder ras, of anders gezegd: type.
Want daar zit ‘m de kneep. Als het om het Gelders paard gaat, zegt de één dat het een uniek ras is dat met uitsterven wordt bedreigd, terwijl de ander meent dat het slechts een type paard is waar niet alleen de regionale stallen vol mee staan.
‘Een groot misverstand’, zegt Dirk Willem Rosie van het Koninklijk Warmbloed Paardenstamboek Nederland. ‘Het is natuurlijk geen ras. ?Gelders paard“ is een functionele beschrijving waarmee je een soort paard aanduidt. De leden van het stamboek hebben dat ooit zo afgesproken.’
De kenmerken van het type zijn overal bekend: werkwillig, rustig, veelzijdig met een rijke voorhand en vierkante gangen. Voor de leek: een elegant paard.
‘En een ras’, meent paardenfokker Anton van Lijssel. ‘Want om het Gelders paard zo te houden, is het juist van belang dat het Gelders bloed erin blijft en dat de genenbron niet verwatert’, aldus de fanatieke strijder voor behoud van het Gelders ras.
Dat de emoties onder veel Gelderse paardenliefhebbers bij regelmaat hoog oplopen, heeft, zeggen de kenners, te maken met onvoorwaardelijke liefde voor de edele viervoeter én ‘een stuk historisch besef‘. Het Gelders paard kent immers een lange traditie, eerst als boerderijpaard, later als rij- en menpaard in het leger en zeer gewild als politiepaard. Prins Bernhard werd door zes Geldersen naar zijn laatste rustplaats getrokken, ‘maar het kost’, zegt Van Lijssel, ‘de Koninklijke Stallen de grootste moeite om echte Gelderse paarden te vinden.’
Te grabbel
Nogal wat fokkers vinden dat ‘de heren van het stamboek’ het Gelders paard te grabbel gooien door toe te staan dat veulens zonder één druppel Gelders bloed toch als Gelders in de boeken gaan. De keurmeesters zeggen juist te letten op de praktische kenmerken ‘die veel belangrijker zijn voor behoud van de bijzondere paardensoort’, aldus Rosie. Wordt deze strijd al jarenlang vooral binnen de stallen en maneges uitgevochten, nu het Gelders paard mogelijk ten onrechte een Europese subsidie krijgt, heeft de controverse ten langen leste de Tweede Kamer bereikt.
Subsidie
Gehoord van de uiteenlopende opvattingen over het Gelders paard vroeg D66‘er Van der Ham onlangs aan de minister van landbouw of het waar is dat Gelderse paarden die niet zo mogen heten, Europees subsidiegeld krijgen dat uitsluitend bedoeld is voor de instandhouding van zeldzame landbouwhuisdierrassen. De minister denkt nog na over het antwoord, maar in de paardenwereld weten ze het al: misbruik van subsidie is inderdaad aan de orde. ‘Maar het gaat slechts om een paar duizend euro’, wordt er haastig aan toegevoegd.
Sizz
Berichten: 7838
Geregistreerd: 02-11-04
Geplaatst: 06-01-05 10:35
Ja, wat moet je er van denken??? Dat het Gelderse ook ander bloed heeft komt in bijna elk stamboek wel voor. Maar dat er steeds minder Gelderse komen, ja, men wil af en toe ook wat anders.
Anoniem
Geplaatst: 06-01-05 11:15
MissSisa schreef:
Ja, wat moet je er van denken??? Dat het Gelderse ook ander bloed heeft komt in bijna elk stamboek wel voor. Maar dat er steeds minder Gelderse komen, ja, men wil af en toe ook wat anders.
En wederom een goed doordacht commentaar van MissSisa
lisa_pluisje
Berichten: 1354
Geregistreerd: 14-06-04
Woonplaats: gelderland
Geplaatst: 06-01-05 11:58
Hoe het alleen gebruiken van een ras met een kleine groep vertegenwoordigers gaat, dat kun je vragen aan de mensen die het friese ras door inteelt een defectje in hun rode bloedcellen hebben bezorgd. Dat vertellen ze niet bij een promotiestand hoor, neem dat maar van mij aan
SophievdV
Berichten: 14853
Geregistreerd: 22-07-04
Woonplaats: met een prachtig uitzicht!
Geplaatst: 06-01-05 12:44
Wat is dat toch met het KWNP en het Gelders paard? Zij noemen het dan wel een type, maar ik vind het een heus ras hoor! Waarom zou er anders worden gewerkt met percentage aan Gelders bloed in zo'n Gelders paard? Als het een type was, dan was dat niet zo van belang... toch? Voor een ras wel. Ik krijg af en toe een beetje de indruk dat het KWPN de "echte" Gelderse paarden er een beetje uit wil selecteren en ja.. al die ministers die weten er natuurlijk niet heel veel van... beetje vervelend.
Ik ben voor het Gelders paard als een RAS en ik vind dat er dringend wat gedaan moet worden aan het dalende antaal zuivere Gelderse paarden!
Monster
Berichten: 9515
Geregistreerd: 04-01-04
Geplaatst: 06-01-05 14:16
Vind het zonde als die ras met uitsterfen bedreigd word
mustangscas
Berichten: 117
Geregistreerd: 25-07-04
Woonplaats: Piershil
Geplaatst: 06-01-05 19:23
Het KWPN is met een wanbeleid ten op zichte van het Gelders paard:
Door het originele Stamboek Gelders type (Sgldt) is in 1964 een minimum van 75% Sgldt-bloed verplicht gesteld voor registratie in dit stamboek. Het meest ideale is uiteraard 100% Sgldt. In 1990 is het minimum van 75% Sgldt-bloed door het KWPN verhoogd naar 87,5%. Het KWPN heeft in 1998 bepaald dat voor stamboek-inschrijving als Gelders paard helemaal geen Gelders bloed in de afstamming meer nodig is. Protesten bij het KWPN dat dit in strijd is met het fokdoel en ook een officieel verzoek van de algemene ledenvergadering van Gelderse fokkers om minimaal 75% Gelders bloed verplicht te stellen, hebben niets opgeleverd.
jantina
Berichten: 12359
Geregistreerd: 13-01-01
Geplaatst: 06-01-05 19:30
Volgens mij weet het KWPN zelf niet zo wat ze met het gelderse paard aan moeten Is toch jammer dat ze niet uit de kwestie kunnen (willen ) komen. Op deze manier wordt het er niet beter van
Marleen_
Berichten: 3576
Geregistreerd: 06-04-03
Woonplaats: Krimpen aan den IJssel
Geplaatst: 06-01-05 19:35
helemaal mee eens jantina!!!
pferden
Berichten: 101
Geregistreerd: 26-12-04
Woonplaats: nijkerk
Geplaatst: 06-01-05 20:24
zijn er dan bijna geen gelderse hengsten meer die goedgekeurd zijn en eigenlijk als ze al een papier hebben en je krijgt er een mooi veulen uit.... ik ken wel iemand met een gelderse vos merrie en die heeft in de zomer een veulen van JET SET D gehad dus die is jammergenoeg geen gelders veulen jammer.
Astaloca
Berichten: 8242
Geregistreerd: 25-01-04
Woonplaats: Winterswijk
Geplaatst: 06-01-05 21:49
Heey varsseveld daar woon ik .... jantina mee eens
Gracia
Berichten: 2441
Geregistreerd: 15-07-03
Woonplaats: Boskoop
Geplaatst: 06-01-05 22:32
Ik ben het ook met Janitina eens... ze weten me god niet wat ze met het geldpaard aan moeten....
ik , als trotse bezitter, van een gelders paard vind dat het ras zeker in stand gehouden moet worden.. of het type hoe men het ook wil noemen. het zijn wereldpaarden!!! echt super!!!
mrie
Berichten: 6443
Geregistreerd: 08-06-03
Geplaatst: 07-01-05 00:45
Het is enerzijds funest voor het gelders ras dat het meelift op de schouders van een stamboek met heel andere doelstellingen, anderzijds zou het ras zonder die steun er misschien nog slechter aan toe zijn. Het type (waar ik zo verliefd op ben) valt eigenlijk een beetje tussen wal en schip en is daardoor niet in staat een eigen stamboek te vormen. Zo'n subsidi is een druppel op de gloeiende plaat. Was er niet een proefbedrijf voorpaarden dat binnenkort een nieuwe bestemming voor gevonden moet worden?, Hmm ik weet er wel een...
NatasjavE
Berichten: 30866
Geregistreerd: 21-04-04
Woonplaats: De Bilt
Geplaatst: 07-01-05 11:19
Ten eerste de Gelderse fokkerij is een type fokkerij. Het stamt af, net als de groninger, de oldenburger en de Holsteiner, van het Yorkshire Coach paard en nog wat oude engelse rassen. Rond 1900 zagen het groningse paard en het gelderse paard er precies het zelfde uit. (rond 1930 veranderde dat)Er werd in die tijd een elegant, solied gebouwd koetspaard met vierkante, hoge krachtige vooruitgrijpende gangen gefokt (bron stempelhengsten/ Domburg) De nederlandse stamboeken maakte dan ook gebruik van de eerder genoemde stamboeken. Het oorspronkelijke inlandse gelderse paard vertoonde overeenkomsten met het friese paard. De beroemdste "gelderse" hengst komt van de groningse klei; Domburg. (v Cicero III NSTg x Mentor DrPS) uit de Holsteinse lijn van Cicero die terug gaat op die engelse hengsten. de grote 3 van de gelderse fokkerij (Colonel, Nubert-Ebert en Domburg) zijn een samensmelting van Engels en Duits bloed. De fransoos L'invasion (die ook weer terug gaat op dat eerder genoemde egelse bloed) heeft ook heel veel gedaan voor de gelderse fokkerij. Commandant gaat in de vaderlijn op op hem terug. L'Ínvasion-Wachtmeester-Commandant) De Gelderse fokkerij heeft dus altijd "vreemd"bloed gebruikt om het "type" te verbeteren en tegen dat licht bezien kan Amor best het ideale gelderse type belichamen. een elegant, solied gebouwd koetspaard(tegenwoordig ook rijpaard) met vierkante, hoge krachtige vooruitgrijpende gangen. Het beeld van Amor staat daar overigens omdat hij word erkent als stamvader van het KWPN rijpaard en niet omdat hij het meest ideale Gelderse paard zou zijn. Hij heeft het grootste deel van zijn leven in Varsseveld gestaan. De heer van Lijssel heeft bovendien veelvuldig gebruik gemaakt van Amor en zijn zoon El Corona (Amor x Doruto X Adjudant)
Ten tweede een ras maakt geen gebruik van andere rassen/stamboeken. Nooit. Een ras heeft een gesloten stamboek. Het friese paard is een ras. De Ijslander is een ras. Het Trakhener verband is een semi gesloten stamboek. Wel Arabisch en Engelsvolbloed gebruiken maar ander stamboeken worden niet (meer) gebruikt. Rassen zijn ooit gevormd en daarna word er geen ander bloed meer geaccepteerd. Dat is in het geval van het Gelderse en Groningse paard nooit het geval geweest. (Ook het groninger stamboek maakt nu nog gebruik van het Olderburger type om de bloedbasis te verbreden) Als je van het Gelderse paard een ras wil maken dan moet je zorgen dat er eerst een bredere bloedbasis komt anders krijg je te veel inteelt probemen.
Er zullen hopenlijk altijd mensen blijven die dat fiere Gelderse type blijven fokken want ik ben in iedergeval een liefhebber van dat type paard. Ik denk, en hoop, dat er altijd wel mensen blijven die dit type paard blijven fokken ook zonder die subsidies. Het liefst een goudvos met een bles en vier witte benen.
ps de vaak genoemde precentages hebben vaak betrekking op Hackney en veredelingsbloed (volbloed en Arabier) dat mag er maar in een beperkete mate in zitten. Anders was Zep nooit goedgekeurd geweest en El Corona nooit erkend. Beide voeren nl heel veel Trakhener bloed.
NatasjavE
Berichten: 30866
Geregistreerd: 21-04-04
Woonplaats: De Bilt
Geplaatst: 07-01-05 11:23
Het moet natuurlijk zijn dat Amor een van de Stamvaders is en niet de Stamvader. Sorry
pferden
Berichten: 101
Geregistreerd: 26-12-04
Woonplaats: nijkerk
Geplaatst: 07-01-05 11:34
ik ben het overal mee eens laat het ras blijven!!!!
jantina
Berichten: 12359
Geregistreerd: 13-01-01
Geplaatst: 07-01-05 11:48
Of het nu een ras is of een type. Wat maakt het uit Zaak is, dat het gelderse (net als het groningse) langzaam onderuit gaan. Iedereen weet dat. En toch wordt er onderling (zowel gelders als gronings) gekibbeld. Hoe kun je nu een soort/type/ras/whatever paard behouden als je ruzie zit te maken en er niet eens een duidelijke standaard voor dat paard bestaat
pferden
Berichten: 101
Geregistreerd: 26-12-04
Woonplaats: nijkerk
Geplaatst: 07-01-05 13:34
het maakt mij niet uit hoor maar ik geloof dat een dier altijd een RAS is en type bedoelen ze meer mee vors of slanke bouw d8 ik hoor! maar het kan me niet schelen hoe het genoemd word het is gewon een beetje onzin om daar ruzie over te gaan maken!
ART_UMA
Berichten: 2112
Geregistreerd: 20-09-03
Woonplaats: Delft
Geplaatst: 07-01-05 13:38
Mijn eerste paard was een Zep x Uriant. Echt een fijn paard bijna nergens bang van en ook nog beste gangen. Volgens het papier mocht je (als je wou schelden) ook nog tuigpaard zeggen. Natuurlijk was het een vos.
Als je naar zijn papier kijkt zit daar al behoorlijk veel buitenlands bloed in en ik noem het liever een basis paard dan een gelder of tuiger. Van dergelijke basis paarden is veel te maken en we lieten regelmatig "mode" nakomelingen achter ons. Niet alle hedendaagse sportpaarden zijn verbeteringen ten opzichte van die basispaarden, en ik denk dat daar ook met name de waarde van de gelderse paarden in zit: Massa met veel front en verschrikkelijk veel takt en regelmaat in de beweging.
Als ik bij het zoeken naar een nieuw paard er weer zo een zou tegenkomen zou ik hem weer kopen.
yarrah
Berichten: 2706
Geregistreerd: 10-08-04
Woonplaats: the city of the farting (groninger)horse!
Geplaatst: 07-01-05 15:27
jantina schreef:
Of het nu een ras is of een type. Wat maakt het uit Zaak is, dat het gelderse (net als het groningse) langzaam onderuit gaan. Iedereen weet dat.
Ik denk zelf dat het probleem bij het gelderse paard groter is. Bij het groninger paard zijn er nog hengsten die 100% gronings zijn. Dat heb je bij het gelderse paard veel minder. Ook kun je zo niet meer aan een gelder zien dat het om een gelder gaat zeker als je naar de moderne gelderse paarden kijkt. Bij het Groninger stamboek kun je nog wel degelijk zien dat het om een groninger gaat. Lang gelijnd, kort bening, goede hals en een grote pijpomvang. Het type/ras gelderse valt weg doordat de fokkers vaak overschakelen met KWPN-hengst of zelfs NRPS daardoor vervuil je het typische geldersebloed. Groninger fokkers gaan meestal terug naar het zwaar warmbloed paarden. Dan kan deens, duits of zelfs pools zijn. Vandaar dat je achter de meeste groningerpaarden geen volbloed/arabische paarden meer ziet. Ik denk persoonlijk dat dat de redding is van het groninger paard vandaar dat het ras nog steeds zo gezond is.
Sizz
Berichten: 7838
Geregistreerd: 02-11-04
Geplaatst: 07-01-05 16:39
Ilindra schreef:
En wederom een goed doordacht commentaar van MissSisa
Dit is mijn commentaar, jij geeft niet eens commentaar!!!
sarabande
Berichten: 23048
Geregistreerd: 26-08-02
Geplaatst: 07-01-05 20:24
Gezien de problemen die de fokkers van deze paarden hebben met de 2 deling binnen de sportpaardenfokkerij, zou men Gelderse paarden gewoon weer veelzijdigheidspaarden kunnen noemen en de totaal misplaatse subsidie afschaffen. Waarom moet een luxe hobby gesubsidieerd worden, terwijl de reden van subsidie, een zeldzaam dierenras in stand houden, niet meer aan de orde is. Iedereen moet de kans krijgen om zijn type paard te fokken en te kunnen registreren, maar waarom bij een organisatie waar men zich niet thuis zegt te voelen. Ik heb de indruk dat het meer de fokkers van "Gelderse" paarden zijn die problemen met het KWPN hebben dan andersom. Ik vraag me daarom ook vaak af waarom (de onderling ook nog nooit op een lijn zittende fokkers) er toch zo'n prijs op stellen om onder de KWPN vlag te blijven fokken .
vencedor
Berichten: 9353
Geregistreerd: 27-05-04
Geplaatst: 07-01-05 20:57
maar in elke KWPNer zit weer gelders bloed toch? want amor zit o.a bij mijne der 1..hmm lastige kwestie
sarabande
Berichten: 23048
Geregistreerd: 26-08-02
Geplaatst: 07-01-05 21:22
randie schreef:
maar in elke KWPNer zit weer gelders bloed toch? want amor zit o.a bij mijne der 1..hmm lastige kwestie
Waar zit de lastige kwestie. Fok je met dat paard???