Geplaatst Bokt Community
De naam Daantje Bos begint steeds bekender te worden in de paardensport en wat ze doet roept ook best wat vragen op. Daarom heb ik haar benaderd voor een artikel en ze wilde graag meewerken.
Hoe ben je de paarden ingerold?
Ik ben geboren in een paardengezin. Iedereen in het gezin reed paard en er werd ook in de paarden gewerkt. Ik ben als baby'tje altijd al meegenomen naar de paarden door m’n moeder en samen met de paarden opgegroeid.
Kan je vertellen over je eerste paard/pony?
Mijn eerste eigen pony was Atje, een witte welsh a pony. Atje was 3jaar en net zadelmak toen hij kwam, ik was pas 6 jaar. We hebben dus alles samen moeten leren. Dat ging zeker niet altijd van een leien dakje, maar dat heeft me juist wel heel veel geleerd. Na Atje, ben ik Methar gaan rijden. Methar was een anglo arabier, we waren even oud. Hij kwam als 4-jarige hengst bij ons, toen natuurlijk nog niet voor mij. Hij is het lastigste paard die we ooit op stal hebben gehad. Door zijn verleden was hij agressief geworden naar alles wat bewoog, met de jaren en heel veel training sleet dat gelukkig wel. Met 10 jaar was hij gecastreerd en daarna ben ik steeds meer met hem gaan doen, tot hij en ik echt een team waren. Met Methar ben ik tweevoudig Nederlands kampioen neckrope dressuur.
Welke paarden heb je nu?
Op dit moment heb ik samen met m’n moeder, Kristien Rutten, 4 paarden. 2 Lusitano’s, Leote en Obrigada, en 2 Amerikaanse minipaardjes, Bandito en Chico.
Leote, ruin van nu 10-jaar, is een kleine 4 jaar geleden op ons pad gekomen via via. Hij had verschillende fysieke problemen en zijn toekomst was zeer onzeker. Zijn vorige eigenaresse hoopte iemand voor hem te vinden die hem een tweede kans wilde geven zonder verwachtingen dat hij iets zou kunnen. Zo hebben wij hem voor het symbolische bedrag van €1,- gekocht. Fysiek zal hij altijd kwetsbaar blijven, maar hij is inmiddels een blij en sterk paard.
Obrigada, merrie van nu 7-jaar, is één jaar geleden pas bij mij gekomen. We kennen haar fokker persoonlijk, evenals Obrigada haar moeder als oudere (half)zus. Toen de fokster een berichtje naar mijn moeder stuurde dat ze voor dit paard opzoek moest naar een nieuw huisje zag m’n moeder meteen mij in paardvorm. Ze heeft nog even nagedacht voordat ze iets naar mij doorspeelde. Een vierde paard erbij was immers niet de bedoeling. Maar soms moeten dingen zo zijn, en dat is met Obrigada zeker zo. Zij hoort echt bij mij, precies zoals m’n moeder direct zag. Ze was nog onervaren voor haar leeftijd en had haar hele leven bij haar moeder en oudere (half)zus gewoond, dus ze had zichzelf eigenlijk niet ontwikkeld daardoor. Na de verhuizing is ze enorm ontwikkeld, een eigen mening en stem gevormd en is ze echt aan het ontdekken wie ze is en wat ze wel en niet leuk vind.
Bandito, ruin van nu 8 jaar, kwam bij ons als maatje voor Atje. Atje woonde in onze achtertuin midden in het dorp en we wilde dat hij niet (meer) alleen zou zijn. Helaas hebben ze maar 5 weken samen mogen zijn. Atje overleed aan een enorm lekker aortaklep en hartfalen. Bandito had het heel zwaar toen hij alleen achterbleef en als maatje voor hem kwam Chico. Chico is tot voorkort hengst geweest en pas gecastreerd op 4-jarige leeftijd. Beide mini’s doen veel wandelen, vrijheidsdressuur, liberty en Chico loopt ook met veel plezier bitloos voor de sulky.
Methar. Foto: Dyonne Bos
Waarom ben je begonnen met neckrope rijden?
Ik was 7 jaar toen ik begon met het rijden zonder hoofdstel. M’n moeder had toentertijd een PRE ruin Ficus waarmee ze bitloos, hoofdstelloos en met barebackpad reed. Als haar dochter wilde ik dat dus ook dolgraag. In eerste instantie voor de lol in de bak, maar met de tijd steeds meer. Springen, buitenrijden en uiteindelijk zelfs mennen zonder hoofdstel. Ik leerde echt lezen en schrijven met Atje.
Met de overstap naar Methar ging het rijden zonder hoofdstel op een lager pitje, Methar was bitloos al amper te rijden (dachten we toen). Het ging toch steeds meer kriebelen dat ik het anders wilde, juist ook met een moeilijk paard zoals Methar. Het kostte, letterlijk, bloed, zweet en een heleboel tranen. Maar uiteindelijk leerde ik hoe ik goed bitloos en hoofdstelloos kon rijden. Methar kon soms volledig ontploffen, met mij in het zand tot gevolg als ik te lang zonder hoofdstel reed. Daardoor heb ik geleerd dat kleine stapjes heel belangrijk zijn, blijven voelen en communiceren en stoppen voordat het te veel wordt. Dankzij hem geloof ik er nu wel in dat ieder paard zonder hoofdstel kan, als ze wil van de ruiter maar groot genoeg is.
Hoe houdt en train jij je paarden?
Ik hou mijn paarden met z’n vieren in kuddeverband, het liefste 24/7 buiten met schuilmogelijkheden. Ik train mijn paarden met positieve bekrachtiging en een bepaalde vorm van pressure en release. Bij het laatste is het vooral belangrijk dat ik geen gebruik maak van escalating pressure, oftewel, als m’n paard niet of verkeerd reageert op een hulp wordt deze niet alsmaar groter. In zo’n situatie ga ik opzoek naar een andere manier om m’n paard uit te leggen wat ik bedoel of waarom het paard wellicht niet kan reageren zoals ik vraag. In mijn trainingen staan wederzijdse communicatie, vertrouwen en connectie bovenaan. Ik train veel vanaf de grond en in liberty, met rijden train ik mijn eigen paarden enkel hoofdstelloos. Trainingspaarden rijd ik natuurlijk wel gewoon met hoofdstel, voornamelijk bitloos.
Je was al eerder Nederlands kampioen, hoe was het om die overwinning op je naam te schrijven?
In 2019 won ik voor het eerst het NK, dat was dus met Methar, mijn anglo arabier. Ik had meegedaan zonder enkele verwachtingen aan de selectie. Die waren online en konden we dus thuis rijden. Het winnen van de selectie was al heel onverwachts. De finale vond plaats tijdens Equiday, toen in Nijkerk. Om daar met Methar te rijden was wel erg spannend. We waren inmiddels best goed op elkaar ingespeeld, maar op een evenement rijden was toch weer wat anders. Ik had wel een heel goed gevoel in m’n proef toen, maar winnen was wel al heel erg gaaf! In 2020 hebben we het NK opnieuw gewonnen. In 2021 werd Methar helaas ziek en was meedoen geen optie meer, daarna zijn de wedstrijden helaas niet meer georganiseerd.
Tijdens het WK, Obrigada. Foto: Wiktor Rzeżuchowski of MBliznik
Heb je je training aangepast toen je wist dat je naar het WK mocht?
De trainingen van mijn paarden bestaan uit maximaal 4 keer per week rijden, meestal maar 3 keer, waarvan minimaal 1x een buitenrit is. De andere 2 of 3 keer rijden is dan in de bak. Vaak dressuurmatig, maar we wisselen dat ook af met soms balkjes, boogschieten te paard (alleen met Obrigada) of andere leuke dingen. Voor het WK is de focus de laatste paar maanden wel meer op de dressuur gegaan. Maar de grootste focus blijft op het welzijn van de paarden. De buitenritten bleven minimaal 1x per week en we gingen 1x per week rijden in een 20x60 baan in de proef en kür te kunnen trainen. Verder probeer je het management en de training niet te veel te veranderen, de paarden deden het goed op hoe het was en het blijft het belangrijkste dat ze zowel fysiek als mentaal zo gezond mogelijk zijn en blijven.
Welke paarden had je mee? Is er dan een reserve?
Ik had dit jaar Leote en Obrigada allebei mee. Leote was eerder in 2023 al mee, toen wonnen we zilver. Voor Obrigada was het de eerste keer. Er was dus niet echt sprake van een reserve, Leote zijn niveau ligt logischerwijs ook een stuk hoger dan die van Obrigada. Net Leote hoopte ik onze verbeteringen te kunnen laten zien en samen vooral opnieuw veel plezier te hebben. Met Obrigada vond ik het het belangrijkste dat ze een goede ervaring zou hebben. Ze is niet zoveel gewend, dus zo’n grote entourage was best spannend voor haar.
Wat heb je qua voorbereidingen moeten doen? Kan je vertellen hoe je dit WK hebt ervaren?
Qua voorbereidingen moest er veel gedaan worden voor de reis. Alle papieren moeten kloppen, zowel van de paarden als van ons en de honden die ook meegingen. Het is ongeveer 1000km rijden, dus dat verdeelde we over 2 dagen. Dan was het alsnog ongeveer 7uur per dag autorijden, tussendoor zorgde we voor een pauze waarbij de paarden ook van de trailer af konden. Halverwege de route hadden we een overnachting in Duitsland, die moest natuurlijk ook geregeld worden.
Het scheelde enorm dat het de tweede keer was dat we naar het WK gingen. We wisten nu veel meer wat ons te wachten stond en dat scheelde al veel spanning. Tijdens het rijden heb ik echt kunnen genieten met de paarden. Ook is het heel leuk om bekende van de vorige keer weer te zien en om nieuwe contacten te leggen.
Bandito en Chico. Foto: Privé foto Daantje Bos
Hoe gaat het WK in zijn werk? Wat moet je daar allemaal doen, hoe wordt het beoordeeld enzovoorts?
Bij het WK heb je een halve finale en een finale. In de halve finale wordt er een vaste proef gereden, iedereen rijdt die dag dezelfde proef. Dat wordt eigenlijk hetzelfde beoordeeld als de gewone dressuur. De finale bestaat uit een kür op muziek. De kür is behoorlijk vrij bij hoofdstelloos dressuur, zo kan iedereen echt zijn of haar niveau laten zien. Zelfs oefeningen zoals Spaanse pas of steigeren zijn toegestaan. Die worden weliswaar niet beoordeeld op het uitvoering zelf, maar het wordt wel meegenomen in de moeilijkheidsgraad en choreografie. In de dressuur is het niveau wat verdeeld, er is een kopgroep van hoog niveau en een groep die op lager niveau leuk meedoet. De kopgroep rijden de kür op muziek op subtop niveaus zoals Prix St Georges en Intermediair.
Wat maakt deze wedstrijd het WK hoofdstelloos rijden?
Deze wedstrijd is begonnen als Pools kampioenschap hoofdstelloos rijden. Ze hebben 3 disciplines; dressuur, springen en working equitation. Sinds 2017 is het bekend geworden als het Wereldkampioenschap en Internationaal kampioenschap. Beide benamingen worden gebruikt, alle winnaars worden Wereldkampioen genoemd. De eerste die het WK won was Ania Zenl, zij was tweevoudig wereldkampioen en vice wereldkampioen hoofdstelloos dressuur. Tot nu toe ben ik de eerste Nederlandse die meedoet. Al komt er steeds meer belangstelling, ook vanuit België en Engeland.
Atje, Welsh. Foto: Privé foto Daantje Bos
Had je verwacht dat je kampioen zou worden en hoe was je eerste reactie na het winnen van de titel?
Van te voren wist ik dat ik tot de kopgroep behoorde. In 2023 had ik geen idee wat het niveau van de wedstrijd zou zijn, nu wist ik een stuk beter waar ik stond. Maar het niveau lag erg hoog, dus ik durfde niet te hopen op het winnen van de titel. Leote en ik wisten de halve finale te winnen, maar de nummer 2 en 3 zaten nog geen hele procent onder ons. De finale zou dus bepalend zijn, het kon nog steeds alle kanten op. Leote en ik konden echt samensmelten in de kür, behalve hij, ik en de muziek bestond er niks meer. De connectie en emotie die we hadden was sterker dan we ooit voor publiek hadden gehad. Zelfs het publiek en de jury kon met ons meevoelen, sommige moesten zelfs een traantje wegpinken. Dankzij die kür wonnen we met ruim 5% boven de rest van de ruiters.
Binnen een kwartier na de proef staan de scores al online, dus eenmaal terug bij de stal kun je bijna direct de score zien. Dus ik zag meteen dat Leote en ik op 1 stonden, maar er moest nog één ruiter rijden. Zij had in 2023 gewonnen en stond in de halve finale 2e, dus het was wel nog even spannend tot haar score terugkwam. Ik kon het amper geloven toen ik zag dat Leote en ik echt de eerste plek vast hielden en daarmee het WK wonnen.
Tijdens het WK, Leote. Foto: Wiktor Rzeżuchowski of MBliznik
Wat is het verschil tussen het rijden met de gangbare optoming en neckrope?
Wanneer je je paard correct traint met hoofdstel, is het verschil met een hoofdstel en neckrope niet heel groot. Het grootste verschil zit vooral tussen onze eigen oren. Natuurlijk is het vinden van de correcte balans en gedragenheid zonder hoofdstel lastiger. Dat is vooral omdat je met een hoofdstel makkelijker je paard daarnaartoe kunt begeleiden, zonder hoofdstel moet een paard echt zelf die balans vinden. Wel merk ik nu ik al jaren met mijn eigen paarden enkel hoofdstelloos train, dat het verschil veel kleiner is dan het misschien lijkt. Ook met neckrope kun je dezelfde “ problemen” hebben als met hoofdstel, zoals een paard die te kort in de hals wordt en een valse knik in de hals. Het blijft ten alle tijden het meest belangrijk om je paard op een correcte manier door het lijf te trainen, met welke optoming dan ook.
Waar let de jury op? Is dat anders dan bij de “normale” dressuurwedstrijden?
In grote lijnen is dat hetzelfde als bij de “normale” dressuur. Lengtebuiging en gedragenheid zijn lastiger zonder hoofdstel, maar het wordt je ook bij het WK hoofdstelloos aangerekend als je dat niet voor elkaar hebt. De jury rekent in deze wedstrijd ontspanning en de samenwerking tussen paard en ruiter zwaarder dan we in de “normale” dressuur zien. Spanning en spektakel wordt niet gewaardeerd, maar een paard die met veel plezier door de baan loopt en zelf ook straalt zien ze heel graag.
Wat zijn je doelen in de toekomst?
Mijn grootste doel is om onze paarden een lang en gezond leven te geven. Hun welzijn zal altijd mijn grootste prioriteit zijn. Daarin hoop ik ook veel andere te mogen inspireren, zoals we ook doen tijdens onze demonstraties en shows op evenementen. Ik train de paarden voor hun eigen gezondheid en wederzijds plezier. Dat dat samen kan komen in de sport is natuurlijk prachtig, maar helaas is dat zeker niet altijd het geval. Ik hoop met wat wij doen te laten zien dat sport en paardenwelzijn wél samen door één deur kan. Dat gaat niet om de optoming waarmee ik rij, maar de manier waarop ik rij/train met de paarden. Dat ik dat zonder hoofdstel doe vloeit daaruit voort, ik hoop mensen aan het denken te zetten dat het ook anders kan.
Tijdens het WK, Obrigada. Foto: Wiktor Rzeżuchowski of MBliznik
