Geplaatst Bokt Community
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Een uitspraak die we allemaal kennen. Veelal gevolg door ‘gelukkig is de wereld rond…’
Paardenmensen werken dagelijks met dieren die het tienvoud wegen (oké ik ben een lichtgewicht dus das niet moeilijk. Een van onze Mechelse herders weegt even veel als ik) en die sterker en sneller zijn. Wij kunnen niet rekenen op de vorm van de wereld.
Om die reden leren we over het algemeen een aantal veiligheidsmaatregelen. Nooit het touw om je hand/pols draaien, handschoenen dragen bij longeren of leiden van paarden. Bij trailerladen wordt geadviseerd een cap te dragen, ook bij het voordraven op wedstrijden zien we begeleiders met cap.
We leren lichaamstaal, algemene dingen zoals niet onverwacht achter een paard op duiken maar even laten horen dat je er bent. Maar ook opletten met de voorkant. (Eentje die ik wellicht het meest moet herhalen met Joy, die heel goed weet wie hem in de gaten heeft en wie niet als ie even wil verkennen met de tandjes.
) 
Nooit jezelf in een hoek zetten waar je niet weg kan, blijven staan bij het hoeven uitkrabben voor het geval van… ik kan nog wel even doorgaan en laten we eerlijk zijn: hoe langer we met paarden bezig zijn hoe meer we zondigen…. Maar we leren ook om subjectievere waarschuwingen te herkennen dat het paard gedrag gaat tonen dat ons in gevaar kan brengen. Iets waar we veelal veel minder in zondigen omdat dit deel is van onze communicatie met onze edele wederhelften. Zo heeft puber Joy die zijn grenzen en het leiderschap wat aan het aftasten is bijvoorbeeld de weggever dat vlak voor hij iets gaat doen dan niet handig is, hij zijn hals van links naar rechts schudt. En als ie dat doet terwijl de neus omlaag gaat maakt hij zich helemaal klaar voor een privé feestje dat je best voor bent…
Als je echt gaat stil staan bij welke afwegingen we elke dag maken zonder ons daar helemaal bewust van te zijn, zijn paardenmensen meer dan gemiddeld bezig met risicoanalyses. We wegen eigenlijk constant alle factoren af omdat we ons bewust zijn van hoe makkelijk het mis kan gaan.
En tóch… ondanks dat alles, loopt het soms enorm mis. Het is makkelijk om alles veilig te doen zolang alles gaat zoals gepland. Maar we zijn geen machines en onze dieren ook niet. Onze ‘onbewuste berekeningen’ kloppen niet altijd (de wel bekende inschattingsfout) en onze dieren, hoe goed we ze ook kennen en lezen, reageren soms ineens heel anders dan normaal. (Doet-ie anders nooit! )
Er is voor alles een 1e keer immers…
Met hoe meer verschillende dieren je dagelijks werkt hoe groter natuurlijk de kans dat het anders gaat dan verwacht. Niet altijd in negatieve zin. In juli maakte ik bijvoorbeeld een PRE zadelmak, waarvan we allemaal verwacht hadden dat 'ie het niet zo makkelijk ging opnemen. We kennen hem van veulen af aan en hij toonde zich over het algemeen als vrij koppig en niet altijd even simpel in de omgang. En toch kon de eigenaar veilig los rijden met hem na de 4e keer onder het zadel. Hij pakt het bijzonder goed op en is bizar braaf. Zelfs de 1e rit na de verhuis liep hij aan een los teugeltje en stond op de poetsplaats alsof hij nooit anders gedaan had. Het dier ontwikkelt zich inmiddels tot een nuchter paard dat nergens van op kijkt en zijn baas uitdaging geeft, maar geen problemen. We zeggen nu regelmatig dat dat dier voor haar gemaakt is terwijl we daar allemaal voor vreesden toen hij twenter was.
Rêve, die vijf jaar lang ‘hoe maak ik iedereen rondom me gek’ als manier van leven beschouwde, was eveneens opstappen en weg rijden. Al snel bleek wel dat erbovenop de veiligste plek was. Mogelijk de enige veilige plek maar toch….
Nog steeds houd ik vol dat op haar rug veruit de veiligste plek is. Het probleem is dat je eerst langs haar moet staan voor je erop kan. Mijn Joy, die zich over de hele rit bereidwillig toonde, verraste ons op de minder aangename manier. Iets wat hij snel compenseerde zodra we hem terug konden bereiken. Inmiddels moeten we hem tegen zichzelf beschermen en hem temperen in zijn wil om te leren, maar dit zijn dan drie paarden die ik van veulen af aan dagelijks in de hand gehad heb en die me toch dwongen om heel snel mijn aanpak te veranderen.
Mijn Sammeke die nerveus is, maar liever zichzelf verongelukt dan een mens raken, raakte in paniek op de vrachtwagen en dat resulteerde in een ritje naar spoed begin mei, 8 draadjes in mijn vinger (30 jaar nooit meer medische hulp nodig gehad dan een fysiotherapeut door een paardgerelateerd ongeluk en achteraf was dat ook nog eens deels door algemeen falen van mijn lijf) en nu stuurde mijn braafste meest betrouwbare paard, waar ik na drie jaar niks doen gewoon zonder zadel of hoofstel op kan kruipen, me naar spoedeisende hulp…. Een wonde die door twijfelachtige zorg vier maanden later spontaan weer open ging overigens.
Ik heb Sam nu 14 jaar in eigendom. Heb hem gekend op zijn slechtst en nu… en toch slaagde hij er in een reactie te geven die ik nooit had durven voorspellen… niet eens in mijn worst, worst case scenario en ik heb Sam gekregen met een lijst aan waarschuwingen…. Daar zit je dan met je goede gedrag. 
Met twee het scenario uitgedacht dat het veiligste was toen we merkten dat hij uit zijn doen was en alsnog ging het mis…. Ik kan nog steeds geen reden bedenken waarom hij zich ineens zo gedroeg en op die fractie van een seconde…. De braafste die ik heb, ik ken hem het beste en ik sukkel nog steeds met de vinger die toegetakeld raakte.
Sinds kort hebben we kleinschalig een pensionstal… wanneer mensen paarden brengen zijn die vrijwel altijd braaf.
Van alle klanten was er eentje die aangaf dat hij ‘nerveus kon zijn’, maar daar kom je moeilijk onder uit als ze kletsnat met grote ogen en gespreide neusgaten van de trailer komen. Achteraf gezien een van de braafste paarden overigens.Twee paarden zijn gepensioneerde internationale springpaarden. Je zou denken dat die het allemaal wel gezien hebben. En toch zijn deze twee degene met het meeste risico. Een eend die kwaakte tegen een andere eend (dit verzin ik serieus niet, zo grappig ben ik niet als ik probeer) deed een van de twee schrikken. Uitgerekend de tank van een merrie … mijn man moest loslaten (we zijn 14 jaar samen en ik heb hem al op zijn buik voorbij zien komen maar heb hem nog nooit weten loslaten dus dat registreerde ook simpelweg te laat bij mij) en ik ontdekte snel en pijnlijk hoe snel deze tut met ‘alleen maar stappen in het bos want artrose… ‘ 30 meter kon overbruggen met de juiste motivatie….
Plots werd de ruin half op me geduwd en voelde ik aan de andere kant ook een flinke duw. Toen de merrie tot stil stand kwam kon ik de ruin door geven aan één geschokkeerde stalgenote en mijn man negeren terwijl ik de trillende merrie ging op pikken die zich spontaan herinnerde dat ze artrose heeft en weer een stuk rustiger bewoog. Achteraf denk ik ‘ik had X of Y kunnen doen’, maar 1: zoveel tijd heb je niet om te reageren en 2: X en Y hadden ook risico’s.
Mijn man was overtuigd dat ik eronder lag. Door de ruin vast te houden, heb ik ‘slechts’ twee tikken tegen mijn onderrug gehad met een flink gekneusde spier en blauwe plekken tot gevolg. Gelukkig halen we deze twee als laatste binnen dus ik kon naar huis om warm te douchen.
Toen Joy opgroeide, hadden we kleinschalig hengstenopfok. Een groep van zes met verschillende leeftijden. Ze zijn allen braaf vertrokken en deze kudde hengsten kon je veilig met voer tussen lopen omdat ze de regels en volgorde kenden. Ik hield de rangorde ook in de gaten natuurlijk, maar heb ze altijd veilig kunnen voeren met voerzakken ‘voor het grijpen’ voor de wachtende heren als ze mij uitschakelden.
En waar liep het mis? Toen de braafste, meest luie, ‘ik volg Joy door de hel en terug’-hengst ineens (reden onbekend. Al drie jaar pakte ik ze op exact die manier mee) zo snel het touw door mijn handen trok dat ik pas door had dat mijn hand flink beschadigd was toen die niet meer naar behoren werkte.
Initieel dacht ik dat het meeviel, maar na het weekend bleek 1 wonde tot op de pees te gaan en sowieso was de oppervlakte enorm. Het is voor 99% in orde gekomen na drie maanden ongeveer. (Met het huidige weer voel ik ze wel. ). Helaas werden beide handen op relatief korte tijd toegetakeld dus toen ik met draadjes zat in mijn enige nuttige hand die nu nog steeds niet volledig nuttig is was ik het wel echt even spuugzat.. Daar staat tegenover dat ik mijn lieve Joy de dag nadat het gebeurd was voor het eerst heb laten springen en nog eens op locatie ook. Op dat moment ging ik nog uit van een oppervlakkige wonde (
) maar Joy profiteerde geen moment van mijn beperking. Zelfs niet toen hij even moest laten weten dat 'ie er was.En deze hele blog is een hele lange manier om te zeggen dat: ‘als je het nog nooit mee gemaakt hebt, ben je gewoon nog niet genoeg paarden tegen gekomen’. Zelfs mijn trainer die meer paarden gezien en getraind heeft dan ik ooit zal doen, vertelt nog wel eens situaties waarin de zin ‘dat had ik nog nooit gezien.’ voorkomt.
Dus ik maak me geen illusies dat ik het ooit allemaal gezien en gedaan zal hebben, al ben ik nog 100 jaar actief. Ik ben gewoon dankbaar voor elke keer dat een situatie goed afloopt en probeer te leren van elke fout. En ik besef elke dag… dat hoe goed we ook opletten… die fractie van een seconde dat je moet beslissen als het mis gaat, kan je soms gewoon geen beslissing maken die de situatie geheel veilig maakt… tegelijkertijd besef ik ook dat veel situaties veilig gedeëscaleerd worden omdat we ons bewust zijn van het risico, niet bang, wel bewust van onze sterfelijkheid als 500kg zelf niet weet wat het plan is.… Als het echt ineens mis gaat, heb je simpelweg ook een beetje geluk nodig…. Als het alleen afhing van ervaring zouden prof-ruiters geen ongelukken hebben immers.
)
het zijn idd altijd dat soort stomme dingen. Heb een hoefafdruk op mijn voet van de grootste goedzak omdat ie gewoon even dom was. Was alleen een groot, zwaar dier ondanks zijn leeftijd. Hij bleef ook nog heel suf staan omdat ie niet snapte waarom ik druk aan het doen was. 