Geplaatst Algemeen
De Romeinse cultuur heeft Europa gevormd, zoals weinig andere culturen dat gedaan hebben. Veel prestaties van de Romeinen zouden niet mogelijk zijn geweest zonder hun vierbenige metgezellen: hun paarden. Deze werden ingezet bij het vervoer van mensen en goederen, in oorlogen en in de toen populaire strijdwagenraces. Uit onderzoek blijkt nu dat de Romeinen rondom Wenen, Carnuntum en andere steunpunten langs de Donau op grotere paarden hebben gereden dan de Germanen. Zij importeerden de dieren uit het complete Romeinse Rijk, bijvoorbeeld uit Hispanië, Brittannië en Thracië over naar het Alpengebied. Dit deden ze omdat ze de lokale paarden van de Germanen te klein vonden. De Romeinen fokten hun rij- en lastdieren waarschijnlijk beter en voerden ze ook beter, want in het erfelijk materiaal is geen reden te vinden voor het verschil in lichaamsbouw, zo blijkt uit de studie.
Biologe Elmira Mohandesan, onderzoekster van het Konrad-Lorenz-Institut für Vergleichende Verhaltensforschung (KLIVV) van de Universiteit voor Diergeneeskunde in Wenen onderzocht samen met een internationaal team monsters van ongeveer 40 paarden uit de vroege ijzer- en Romeinse tijd uit de noordelijke Alpenvoorland morfologisch (het onderzoeken van alle mogelijke oplossingen voor een complex vraagstuk-red.). Daarnaast bestudeerde zij vondsten en gingen ze op zoek naar historische aanwijzingen. Ook voerden zij genetische analyses uit bij ‘Equiden’, dat zijn paarden en muilezels.
Kleine paarden van lokale stammen ongeschikt
“De Romeinse verovering van het noordelijke Alpenvoorland in het jaar 15 voor Christus, onder leiding van keizer Augustus, markeerde een keerpunt inde geschiedenis van de regio”, zo vertelt de onderzoekster in een persbericht. De Romeinse paarden waren namelijk gemiddeld aanzienlijk groter dan hun voorgangers uit de ijzertijd. “Historische bronnen vermelden dat de Romeinen de kleine paarden van de lokale Germaanse stammen niet geschikt vonden om in te zetten in de cavalerie en daarom importeerden zij grotere dieren. Wij konden echter geen genetische basis vinden voor de grotere maat van de Romeinse paarden”, legt ze uit. In plaats daarvan was dit volgens haar waarschijnlijk te danken aan verbeterde voeding, houding of doelgerichte fokkerij. De Romeinen brachten dus niet alleen dieren naar de Alpenregio, maar brachten ook hun kennis op het gebied van fokken en veehouderij mee.
Paarden uit het hele Romeinse Rijk geïmporteerd
Het genetisch onderzoek van Mohandesan en haar team toonde ook een toegenomen diversiteit onder de paardachtigen aan. Dit kwam doordat de Romeinen paarden uit hun hele rijk importeerden, volgens de onderzoekster. “Historische teksten en genetische bewijzen bevestigen ook een duidelijk onderscheid in het gebruik: mannelijke paarden werden in de eerste plaats voor militaire doeleinden ingezet, terwijl de vrouwelijke dieren civiele taken op zich namen, zoals transport”, vertelt ze.
Ook muildieren, dat zijn kruisingen tussen paarden en ezels, waren in de Romeinse logistiek onmisbaar. Zij zorgden voor transport van goederen en militaire voorraden, verklaart Elmira. Volgens onderzoeksgegevens werden deze echter niet lokaal gefokt, maar kwamen ze waarschijnlijk uit gespecialiseerde fokcentra in provincies als Gallia Belgica (tegenwoordig België en het noorden van Frankrijk) of Italië. Aangezien muildieren normaal gesproken onvruchtbaar zijn, moesten ze over langere afstanden naar het Alpengebied gebracht zijn. Volgens Mohandesan onderstreept dit de omvang en efficiëntie van het Romeinse handels- en logistieke netwerk. Deze strategieën hadden als gevolg dat de lokale landbouw en infrastructuur duurzaam veranderden. “De Romeinse tijd was een era van culturele en technologische uitwisseling, hierbij speelden dieren een belangrijke rol,” vertelt de onderzoekster.
Door de combinatie van moderne genetica met archeologie en de evaluatie van historische bronnen, wordt steeds duidelijker hoe mensen en dieren elkaar beïnvloedden.
Het volledige onderzoek is te lezen op Sciencedirect.com. Dit is in het Engels geschreven.
Gebruikte bronnen:
