Geplaatst Algemeen
De Universiteitskliniek voor Paarden levert specialistische zorg aan paarden, pony’s en ezels. Het is het enige dierenziekenhuis in Nederland dat hoog gekwalificeerde zorg biedt dankzij een unieke combinatie van specialisten, moderne faciliteiten en een omvangrijk programma voor klinisch-wetenschappelijk onderzoek. Dierenarts en docent Fred Smit vertelt over de manier waarop studenten worden betrokken bij de dagelijkse praktijk en dierenarts-specialist Robin van den Boom blikt vooruit op zijn nieuwe rol als hoofd van het grootste paardenziekenhuis van Nederland.
Het is maandagochtend, 7:45 uur. Het is nog donker bij de ingang van de Universiteitskliniek voor Paarden. De grote parkeerplaats, waar straks auto’s, busjes en paardentrailers staan, ligt er verlaten bij. In de lange, brede gangen zoemt in de verte een koffieautomaat. Het duurt niet lang, voordat deze gangen zijn gevuld met een wirwar aan paarden, eigenaren, dierenartsen en studenten.
Een groepje van zeven studenten en een docent nemen plaats in een kleine kantoorruimte. Stethoscopen en notitieboekjes liggen op tafel, terwijl dierenarts en docent Fred Smit aan de dagstart begint: om 9:00 uur vertrekken ze in volledig ingerichte praktijkauto’s naar patiënten bij paardenhouders in de regio. Smit spreekt de studenten toe en legt uit hoe ze zich het beste kunnen voorbereiden: dat ze zich goed inlezen in de casus en nadenken over mogelijke vragen van de eigenaar. Hij geeft ook tips: dat ze voor vertrek goed letten op hun kleding, en of ze wel de juiste schoenen en hun stethoscoop bij zich hebben. Terwijl hij het overleg afsluit en de busjes voorziet van medisch gereedschap, kijken de studenten nog snel in het systeem naar de gezondheidsklachten van de patiënten voordat ze in groepjes richting de busjes lopen en uitrijden.
Waardevol onderwijs
Alle studenten die binnen hun studie bezig zijn met de master nemen deel aan deze vorm van praktijkonderwijs. Ze richten zich onder begeleiding van een supervisor op allerlei vormen van eerstelijns zorg: bijvoorbeeld de behandeling van verwondingen, kreupelheden, vaccinaties of advies over voeding en huisvesting, maar ook spoedgevallen zoals koliek. De Ambulante Kliniek voor Paarden is 24/7 bereikbaar voor spoedgevallen in de regio. Smit legt uit: “Ik heb zelf 30 jaar lang een dierenartsenpraktijk gehad, rond 2021 ging ik dat combineren met mijn huidige rol als dierenarts en docent bij de Ambulante Kliniek voor Paarden. Dat onderdeel van de Universiteitskliniek levert zorg op locatie. Er valt in de praktijk zoveel te leren, ik vind het een heel waardevolle manier van onderwijs geven. Deze vorm van praktijkonderwijs binnen de Ambulante Kliniek voor Paarden valt goed bij studenten en is in deze vorm uniek in Europa.”
Smit vervolgt: “Als we met de auto’s op weg zijn naar patiënten, willen we studenten uitdagen om onderweg mee te doen aan het gesprek. Als we terugrijden naar de faculteit hebben ze veel meegemaakt: wat waren hun ervaringen en wat kunnen medestudenten daarvan leren? Je wilt ze ‘tools’ meegeven en begeleidt ze op basis van ‘real life’ scenario’s.”
Samen doen en samen leren
Deze praktische manier van ‘samen leren’ binnen het onderwijs komt overal terug binnen de Universiteitskliniek voor Paarden. Als je rondloopt bij Paard, snap je direct waar Smit op doelt: bij de stallen zijn twee studenten in gesprek met een eigenaar, om de klachten van een patiënt te noteren. Bij de castratie van een klophengst zijn studenten en specialisten in opleiding samen betrokken bij het onder narcose brengen van een paard, waarbij iedereen een concrete rol vervult. Even verderop regelen twee studenten extra medicatie voor een ziek paard dat toch wat meer pijnstilling nodig blijkt te hebben. Alles draait hier om het ‘samen doen en samen leren’, terwijl ze zorg leveren op hoog niveau.
Ondertussen luistert dierenarts-specialist Robin van den Boom voorzichtig met zijn stethoscoop naar de hartslag van een patiënt. Volgens een strakke planning komen er paarden in allerlei soorten en maten bij hem langs, allen met ziektes aan de interne organen. Ook hier wordt de anamnese gedaan door studenten: luisteren naar wat de eigenaar kan vertellen over de voorgeschiedenis, omstandigheden, of oorzaak van de ziekte of aandoening. Van den Boom: “We laten de studenten zelf de anamnese afnemen. Daar is wel altijd een supervisor bij aanwezig, die een bepaalde mate van afstand houdt. Soms iets meer, soms iets minder. Achteraf geeft de supervisor feedback op de studenten, wat goed en minder goed ging in het contact met de eigenaar.”
Diensten draaien en faciliteren
Van den Boom is per 1 november benoemd tot voorzitter van de afdeling Paard binnen het departement Clinical Sciences. Hij vindt het belangrijk om, naast zijn taken als afdelingsvoorzitter, te blijven meedraaien in het rooster. Van den Boom: “Het is een mooie afdeling, met een mooie groep mensen. Ik vind het belangrijk om de diensten te blijven draaien, ook in mijn functie als afdelingsvoorzitter. Alleen op die manier kan ik participeren in de zorg die we leveren, om concreet onderdeel te blijven vormen van het geheel. Ik wil niet van bovenaf leiding geven maar vooral samenwerken met andere collega’s - de disciplines binnen Paard hebben er baat bij dat ze zoveel mogelijk zelf worden bestuurd. Ik wil ze in mijn rol als afdelingsvoorzitter vooral faciliteren, zodat ze hun werk zo goed mogelijk kunnen uitvoeren.”
Uniek perspectief
Tussen september 2014 en februari 2017 gaf hij leiding aan het 'Department of Equine Health' van de Universiteit van Adelaide (Australië), waarna hij in maart 2017 terugkeerde bij de afdeling Inwendige Ziekten in Utrecht. De lessen die hij daar leerde wil hij hier in Nederland in praktijk brengen. Van den Boom: “De aandoeningen bij de paarden zijn hetzelfde, ook de manier van behandeling is in grote lijnen hetzelfde. Ik heb daar veel geleerd op het gebied van samenwerking: ik leerde daar dat er veel meer manieren zijn om iets goed, of zelfs beter, te doen. Ik werkte daar binnen een internationaal team, dus ik vroeg regelmatig: “Waarom doe je dit op die manier?” Iedereen brengt een ander perspectief mee, omdat iedereen anders en in verschillende landen is opgeleid. Daar leer je veel van.”
Kennis uitwisselen
Binnen de Universiteitskliniek voor Paarden is de discipline Voortplanting een voorbeeld van een internationaal team waarin men vanuit verschillende achtergronden, landen, talen en culturen elkaar weet te vinden en goed samenwerkt. Het team heeft ervaring opgedaan in Duitsland, Italië, Amerika, Australië - Van den Boom zou dit graag vaker terugzien bij andere afdelingen. Van den Boom: “We zijn natuurlijk een Nederlandse faculteit, maar we moeten ons niet tegen laten houden door bijvoorbeeld taal, als het gaat om internationale samenwerkingen. We wisselen jaarlijks zo’n tien tot twintig studenten uit met andere faculteiten. Naast de uitwisseling van studenten zie ik ook toekomst in de uitwisseling van docenten, daarmee zou ik meer willen doen.”
Van den Boom besluit: “Deze manier van denken kun je ook doorvoeren op het uitwisselen van onderwijs. Ik zou bij wijze van spreken nu een hoorcollege aan een universiteit in Engeland kunnen geven, zonder dat ik daar zelf heen hoef te vliegen. Andersom staan we daar ook voor open: hoorcolleges vanuit buitenlandse faculteiten. Ik denk dat de uitwisseling van kennis met andere landen heel waardevol kan zijn.
Klik op de link van de bron bovenaan de pagina voor foto's.
