Geplaatst Sport
Dit artikel is geschreven door Silke Rotterman voor Eurodressage. Haar interesse ligt bij de klassieke dressuur. Zij is bekend van haar gedetailleerde geschiedenisartikelen over de gouwe oudjes in de dressuursport en haar artikelen over klassieke dressuurtraining, die vaak diep op de materie in gaan. Zelf rijdt ze al sinds haar jeugd. Ze heeft enige tijd doorgebracht bij voormalig olympisch kampioene Christine Stückelberger en haar trainer Georg Wahl. Hun klassieke benadering heeft een beslissende invloed gehad op hoe Silke de sport nu ziet. Sinds 2010 werkte ze samen met kolonel Christian Carde, met wie ze ook enkele boeken heeft geschreven over de klassieke dressuur. Silke fotografeert ook en schrijft regelmatig artikelen voor internationale paardentijdschriften en -websites, zoals Eurodressage.com.
Dit artikel is het vervolg op een artikel dat we al eerder op VN plaatsten: [VN] Richard Wätjen, vergeten legende paardensport en klassieke dressuur. Dit fragment komt uit het boek “Still Horse Crazy After All These Years: If It Didn't Happen This Way, It Should Have”, uitgegeven in 2021 door Trafagar Square Books. Hierin deelt de intussen overleden olympisch ruiter en verhalenverteller Jim Wofford een leerzame ervaring die hij had met paardensportcoach Richard Wätjen. Hij vertelde Wofford alles wat hij moest weten over wat er nodig is om een goede ruiter te zijn.
Toen ik in 1965 voor het eerst naar Gladstone kwam, was Richard Wätjen de trainer van het dressuurteam. Ik volgde zijn lessen wanneer ik maar kon. Hij was Duits van geboorte, na de Eerste Wereldoorlog klassiek geschoold bij de Spaanse Rijschool in Wenen, en werd na de Tweede Wereldoorlog trainer. Hij was lang en fors, een legende in de dressuurwereld en hij moet ook een taaie, oude brombeer zijn geweest. In de winter van 1966-1967 was Nautical Hall, de binnenmanege in Gladstone, een van de koudste plekken op aarde. Maar hoe koud het ook was, Wätjen gaf les gekleed in een pantalon, alledaagse schoenen en een donkergroene overjas van loden (loden is een dichtgeweven, zwaardere wollen stof-red.). Hij was geen inspirerende instructeur, zijn commentaren waren kort en bondig. “More” was een van zijn favorieten, net als “again” en “no”. Ik heb nooit geweten of het lesgeven in een vreemde taal een probleem voor hem was, of dat het juist zijn stijl van lesgeven was, en ik was teveel onder de indruk om het te vragen.
Het was zijn toewijding om een correcte reactie van het paard te verkrijgen door het tot stand komen van een verbinding tussen het binnenbeen en de buitenteugel. Op een dag merkte een leerling van hem op dat hij wilde beginnen met het werken aan het appuyeren. Wätjen zei “no”, met zijn zware Duitse accent. Om er aan toe te voegen: “we zullen met hem twee jaar aan het schouder binnenwaarts werken en daarna zullen we hem in twee dagen het appuyement leren.” Zijn punt was dat als de basisreactie correct was bevestigd, het paard zijn krachten volledig aan de ruiter beschikbaar zou stellen. Op het gebied van mijn ontwikkeling als paardenman, had ik in die tijd net zoveel aan het volgen van zijn lessen, als aan het rijden zelf.
Toen Wätjen zijn werk met de teampaarden had beëindigd, gaf hij incidenteel in de open lucht nog les aan dressuurruiters. Een vrouw kwam voor een les met een heel mooi, recentelijk geïmporteerd paard, dat haar naar verluidt een vorstelijk bedrag had gekost. Gezien de bontjas en diamanten die ze droeg, denk ik niet dat ze ook maar iets van de kosten had gemerkt. Nadat zij een aantal ronden ongecontroleerd door de rijbaan had gesjeesd, was als duidelijk dat ze dit prachtige dier niet eens aan het bit kon rijden.
Toen kwam de magie. Hij vertelde deze onfortuinlijke dame om naar het midden te komen en zei “stijg af” tegen haar. Wätjen draaide zich naar de hoek van rijbaan, waar Rick Eckhart en ik stonden te kijken. Hij wees naar ons en zei: “jongens, kom hier”.
Voordat we het wisten, hielden we het paard vast terwijl Wätjen, gekleed in zijn dagelijkse schoenen en een nette pantalon, opsteeg. Hij was in die tijd al achterin de zeventig en zijn bierbuikje toonde dat hij niet veel sportte. Ik wist dat hij lang geleden een fantastische ruiter was geweest. Hij stapte weg, nam de teugels op maat en maakte een overgang naar arbeidsdraf. Op dat moment begon het paard het contact te accepteren en toonde een paar overgangen van arbeidsdraf naar verzamelde draf, gevolgd door uitgestrekte galop op elke diagonaal. Dit gebeurde zonder zichtbare hulpen en Wätjen zat kaarsrecht in het zadel. Er volgde wat werk in handgalop, inclusief enkele vliegende wissels die opmerkelijk waren doordat ze zo recht en vloeiend waren.
Dit duurde slechts enkele minuten, zonder voorbereiding of warming-up. In de tussentijd stond de dressuuramazone met een stomverbaasde blik op haar gezicht te kijken, ook zij was behoorlijk onder de indruk. Wätjen stapte terug naar de middellijn en gebaarde dat wij het paard vast moesten houden terwijl hij voorzichtig afstapte. Hij gaf het paard een klopje en zei “fijn paard”. De eigenaresse begon te mompelen over hoe dankbaar en onder de indruk ze was. “Hoe hebt u dat gedaan?”, informeerde ze.
Wätjen gebaarde met zijn hand naar haar schouder en zei: ‘wel, je moet rechtop zitten met een rechte lijn van je schouder naar je heup en naar je hiel”. Ze reageerde enthousiast: “ja, ja, dat doe ik al.”. Wätjen vervolgde: “… en dan moet je rijden met een rechte lijn van elleboog naar de mond van je paard”. De dame reageerde enthousiast op de uitleg: “ja ja, dat deed ik ook”. “Goed”, zet Wätjen. “Nu moet je dit 30 jaar oefenen”. Ik begon te grinniken, ik dacht dat het een meesterlijke zet van hem was, maar toen keek ik naar het gezicht van Wätjen. Hij was haar niet op haar plek aan het zetten, maakte geen grapje. Hij was serieus.
Gerelateerd artikel: [VN] Richard Wätjen, vergeten legende paardensport en klassieke dressuur
