Sport
Dit artikel is geschreven door Silke Rotterman. Haar interesse ligt bij de klassieke dressuur. Zij is bekend van haar gedetailleerde geschiedenisartikelen over de gouwe oudjes in de dressuursport en haar artikelen over klassieke dressuurtraining, die vaak diep op de materie in gaan. Zelf rijdt ze al sinds haar jeugd. Ze heeft enige tijd doorgebracht bij voormalig olympisch kampioene Christine Stückelberger en haar trainer Georg Wahl. Hun klassieke benadering heeft een beslissende invloed gehad op hoe Silke de sport nu ziet. Sinds 2010 werkte ze samen met kolonel Christian Carde, met wie ze ook enkele boeken heeft geschreven over de klassieke dressuur. Silke fotografeert ook en schrijft regelmatig artikelen voor internationale paardentijdschriften en -websites, zoals Eurodressage.
Het is bijna een maand geleden dat de paralympische vlam doofde. De warmte ervan lijkt nog na te gloeien als we terugdenken aan de fantastische dagen van de paradressuur in het park van Versailles. Daar beleefde deze sport zijn mooiste uren voor duizenden toeschouwers die zwaaiden in plaats van klapten, en toch een enthousiasme uitstraalden dat de prestaties en de uitmuntende rijkunst weerspiegelde, die in deze prachtig gelegen dressuurpiste werden getoond. Een maand eerder streden de valide ruiters op dezelfde locatie om de dressuurmedailles.
Koninklijk decor voor Para Dressuur
Meer dan 70 jaar geleden won de eerste vrouw met een beperkig een olympische medaille in de dressuursport: de Deense Lis Hartel, verlamd onder haar knieën na het overleven van polio, had geen andere keuze dan het op te nemen tegen de valide ruiters in Helsinki 1952 en Stockholm 1956, omdat paradressuur nog tientallen jaren ver weg was.
Haar naam dook herhaaldelijk op tijdens de paralympische dagen in Parijs om het nageslacht te herinneren aan de uitzonderlijke prestatie van Hartel en haar merrie Jubilee. Beiden beheersten de uitdagingen van een olympische Grand Prix met een speciaal soort begrip. De hippische wereld van haar tijd keek vol bewondering op naar haar succes en de enorme finesse van haar rijkunst die ons vandaag de dag bijna centaur-achtig voorkomt als we video's bekijken.
Dwang is geen optie
Sinds Atlanta 1996 maakt dressuur deel uit van de Paralympische Spelen, nu ingedeeld in vijf verschillende Grades afhankelijk van de beperking van de ruiter. En het zijn precies deze beperkingen die kunnen leiden tot een soort rijkunst die Hartel al vele manen geleden liet zien. In de paradressuur, en met name in de lagere klassen (hoe meer de ruiters beperkt zijn), is dwang geen optie en moet er gezocht worden naar een echte dialoog met het paard. Negatieve spanning en “hete” paarden zouden vooral averechts werken. Parapaarden moeten reageren op de meest verfijnde hulpen, moeten ontspannen, positief onderdanig en nuchter zijn.
In Parijs waren het de proeven in de parasport die ons vaak terugbrachten naar de oorsprong van de dressuur, waarbij ontspannen paarden met tevreden uitdrukkingen in een natuurlijk ritme bewogen.
Is de parasport mooier?
Bij wijze van contrast lijkt de dressuursport de laatste tijd van het ene schandaal in het andere af te glijden. De FEI spant zich meer in op social media, om dit negatieve beeld te corrigeren door middel van slogans en promoties voor de unieke band tussen mens en dier, waardoor het een eveneens unieke sport is. Maar met elk nieuw schandaal, elke nieuwe hoge resolutie foto op social media-kanalen die onprettige details laat zien, lijken de inspanningen van de FEI eerder een aanfluiting.
Terwijl de valide dressuur nog steeds in de vuurlinie van dierenbeschermingsgroepen ligt, lieten de meeste pararuiters in Versailles beelden van harmonie, en van buitengewone en vrijwillig meewerkende paarden zien. Dit werd vooral duidelijk in de lagere Grades, waarin paarden alle mogelijkheden hebben om deze medewerking te weigeren.
Het deed me denken aan een interview dat de Duitse pararuiter Noah Kuhlmann dit voorjaar gaf aan Eurodressage, waarin hij zei dat “het geluk van het paard een zeer essentieel criterium is in de paradressuur” en concludeerde dat “naar mijn eigen persoonlijke mening paradressuur op een betere weg is dan die van de reguliere dressuursport”.
Inderdaad: de paradressuur laat vaak beelden zien die op een positieve manier verschillen, en deed dat ook in Parijs.
Adembenemend
Degenen die de zwaargebouwde Letse warmbloedruin King of the Dance zijn rondjes zagen open in het zand van Versailles, met gespitste oren en ongelooflijke doelgerichtheid, misten de piaffe en passage niet in deze proef van Grade 1, die alleen in stap wordt gereden. Hij heeft een adembenemende band met zijn ruiter Rihards Snikus.
Is dat niet wat we zoeken als we naar dressuur kijken, veel meer dan spectaculaire bewegingen? Degenen die de slank ogende Amerikaanse Fiona Howard nummer één zagen worden met de krachtige Hannoveraner Diamond Dunes in Grade 2, waren net zo ontroerd en werden zich er weer van bewust dat paardrijden niets te maken heeft met fysieke kracht. Zij zijn slechts twee gouden medaillewinnaars van de velen die we in Parijs konden bewonderen, op en naast het podium.
Pure harmonie
De schoonheid van de paradressuur komt niet voort uit hoge school-oefeningen, of noodzakelijkerwijs adembenemende basisgangen, maar uit de zeer individuele partnerschappen die paard en ruiter vormen: de mate van harmonie, het wederzijdse begrip en de lichtheid die daaruit voortvloeit.
“Parasport is zo belangrijk omdat het je de mogelijkheid geeft om gelukkig te zijn”, vertelde de Italiaanse dubbele individuele medaillewinnares in de Grade I, Sara Morganti, aan de paralympische zender tijdens deze Spelen in Frankrijk.
Para-dressuurruiters en hun paarden: echt “een band als geen ander”.
