Geplaatst Algemeen
Teken aan de onderkant van het hoofd van het paard. Foto: Screenshot Instagram Equitom
Equitom is een Belgische paardenkliniek. Zij zijn gespecialiseerd in paardenchirurgie en bieden een brede waaier aan medische diensten: chirurgie, inwendige ziekten, orthopedie, medische beeldvorming en revalidatie. Ze hebben verschillende diagnostische mogelijkheden, met inbegrip van radiografie, echografie, endoscopie (statisch en dynamisch), MRI, CT en scintigrafie. Zij delen regelmatig interessante cases op sociale media. Dit zijn veelal bijzondere situaties, die je normaal gesproken niet bij een normale dierenkliniek tegen zult komen. Wij zullen één keer per maand een case met jullie delen. Deze keer gaat het over teken en de ziekte van Lyme bij het paard.
Hoewel het weer niet zo aanvoelt, is de zomer weer aangebroken en daarmee ook het tekenseizoen. Deze kleine plaaggeesten zijn parasieten die voornamelijk leven in lang gras en struiken.
Bij paarden op de operatietafel vinden we geregeld teken in de liesstreek. In eerste instantie zijn ze slechts een paar millimeter in doorsnee en moeilijk te zien. Zodra ze voldoende bloed hebben gedronken, zijn ze een stuk groter, soms tot wel een centimeter groot.
Teken kunnen drie verschillende ziekten overdragen op paarden:
- ziekte van Lyme
- Anaplasmose
- Equine Piroplasmose
Controleer je paard regelmatig, zo kun je voorkomen dat het deze ziekten krijgt.
Feiten over Lyme
Paarden kunnen de ziekte van Lyme krijgen door de beet van een besmette teek. Teken kunnen drie verschillende ziekten overbrengen, waaronder Lyme. Deze ziekte komt niet vaak voor, maar is zeker niet ongevaarlijk en kan serieuze gevolgen hebben voor de gezondheid van je paard. De eerste symptomen openbaren zich pas enkele weken na de tekenbeet.
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia Burgdorferi. De ziekte van Lyme, ook wel Borreliosis genoemd, wordt gekenmerkt door symptomen als:
- koorts
- gewichtsverlies
- lusteloos zijn
- af en aan kreupel lopen
- spierpijn
Verspreiding
Paarden kunnen de ziekte van Lyme oplopen door de beet van een besmette teek, maar zijn zelf toevallige, eindgastheren. Dat betekent dat ze de ziekte zelf niet kunnen overdragen op andere paarden.
In Europa is de Castor Bean Tick (Ixodes ricinus), ook wel de schapenteek genoemd, de belangrijkste overbrenger van de ziekte van Lyme. In Oost-Europa, Azië, Rusland en China is dat de Taiga Tick (Ixodes Persulcatus). In het oostelijke en centrale deel van de Verenigde staten wordt de ziekte het vaakst verspreid door de black legged tick (ixodus scapularis) oftewel hertenteek.
Symptomen
De symptomen worden het vaakst gezien in lente, zomer en herfst, voornamelijk in juni en juli. Het percentage paarden dat symptomen ontwikkelt, is laag. De meeste paarden ontwikkelen antilichamen zonder dat ze symptomen hebben. Echter, als er symptomen ontstaan, kunnen ze verschillen in de ernst ervan.
Vaak voorkomende symptomen:
- chronisch gewichtsverlies
- af en aan kreupel zijn
- hoefbevangenheid
- lichte koorts
- opgezwollen spieren
- spierpijn
- anterior uveïtis (oogheelkundige problemen)
- ontsteking in de hersenen
- abortus
Zeldzame symptomen: neuroborreliose
- gedragsveranderingen
- overgevoeligheid voor pijn door verhoogde prikkelbaarheid van de gevoelszenuwen (hyperesthesie)
- overmatig heftig reageren op prikkels (hyperreactiviteit)
- abnormale gangen
- craniale zenuwuitval (zenuwuitval in de hersenen)
- stijve nek
- spieratrofie (dunner en minder krachtig worden van de spieren)
- spiertrekkingen of spiertrillingen
Diagnose
Bloedtesten hebben maar beperkte waarde: ELISA-, Western Blot- en PCR-tests moeten gezamenlijk worden bekeken om een kans te hebben om te bewijzen dat het paard ziek is geworden door een infectie met Borrelia. Gewrichtsvloeistof of ruggenmergvloeistof kan ook getest worden. De diagnose is waarschijnlijker als:
- andere ziekten met dezelfde symptomen zijn uitgesloten en het bloed positief test op minstens twee van de hierboven genoemde testen
- het paard in of door een regio met besmette teken heeft gereisd
- het paard klinische symptomen vertoont die overeen komen met de ziekte van Lyme
- er teken zijn gevonden op het paard.
Hou er rekening mee dat serologische testen (testen naar antigenen of antistoffen in het bloed-red.) geen antilichamen aangeven tot minimaal 3 weken of langer na de besmetting.
Behandeling
Het behandelen van paarden die geen klinische symptomen hebben, wordt niet aanbevolen. Voor paarden die wel klinische symptomen van de ziekte van Lyme vertonen, wordt een behandeling gegeven die antibiotica bevatten:
- oxytetracycline (intraveneus, in de spier), in de eerste week
- doxycycline (oraal, via de mond), drie tot vier weken daarna
Preventie
Op dit moment is er geen vaccinatie tegen de ziekte van Lyme voor paarden, deze is er wel voor honden en katten. Preventieve maatregelen die je kunt nemen, zijn:
- anti-tekenmiddelen: sprays en spot on-producten, deze kunnen variëren in effectiviteit en hoe lang ze werkzaam zijn
- snel verwijderen: regelmatige vachtverzorging en het verwijderen van teken zijn cruciaal, gezien de teek minimaal 24 uur op het paard moet zitten om de ziekte over te brengen. Teken zoeken voornamelijk plaatsen op waar de huid dun is, zoals de liesstreek, tussen de billen of de koker om te bijten.
- ‘tickscaping’: het verminderen van tekenpopulaties in de omgeving door het verwijderen van bladeren en houtachtig afval, maaien van het gras, en zorgen voor droge paddocks met veel lichtinval. Dit kan het risico op een tekenbeet verkleinen.