Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter:** 27-06-24 22:15

In Eurazië werd eerder met paarden gefokt dan gedacht

Geplaatst door de TopicStarter: 27-06-24 22:15

Afbeelding ter illustratie. Foto: Marlies Trap Fotografie

Paarden zorgden voor een revolutie in de geschiedenis van de mens. Zo zorgden ze er onder andere voor dat mensen zich sneller konden verplaatsen. De dieren werden gebruikt voor reizen, jagen en gevechten. De domesticatie van het paard is misschien wel een van de belangrijkste prestaties van de vroege mens. Hoeveel tijd er echter precies zit tussen het domesticeren van paarden en het wereldwijd gebruiken als vervoermiddel, dat is nog steeds niet duidelijk. Dr. Ludovic Orlando van Centre d'Anthropobiologie et de Génomique de Toulouse en Dr. Pablo Liberado van het Institut de Biologia Evolutiva of Barcelona hebben samen met hun collega’s een onderzoek uitgevoerd om te bepalen in welke periode deze dieren in Eurazië voor het eerst werden gevormd door toedoen van de mens. Hiervoor verzamelden ze 475 oude genetische paardengenomen. Sommige hiervan waren van paarden die wel 50.000 jaar geleden leefden. Ook gebruikten ze 77 moderne, gedomesticeerde paarden van 40 verschillende rassen, inclusief het bedreigde Przewalskipaard. Door hun bevindingen te vergelijken met archeologisch bewijs en koolstofdatering, creëerden ze een herziene tijdlijn van de geschiedenis van paard en mens. Deze kan een completer verhaal van de paarden vertellen.

Er was al genetisch bewijs dat suggereert dat bewoners van de steppen in het westen van Eurazië, al rond 2200 v. Chr. paarden fokten. Dit betrof de zogeheten Pontisch-Kaspische steppe, die zich uitstrekt door het huidige Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland. Hieronder vallen ook de regio’s die rond 3000 v. Chr. werden bewoond door herders, de Yamnaya. Sommige theorieën suggereren dat deze Yamnaya al op paarden reden toen ze richting Europa trokken, onder andere een onderzoek van vorig jaar, van een ander team onderzoekers. Deze groep analyseerde menselijke skeletten, waarvan er vijf slijtagesporen op specifieke botten vertoonden. Deze wezen erop dat deze mensen waarschijnlijk paarden bereden. Maar volgens het nieuwe genetisch onderzoek begonnen paardengenen zich pas 800 jaar na de Yamnaya-migratie te verspreiden.

Ook is er een theorie waarin de paarden worden geassocieerd met de Botai-cultuur in Centraal Azië, rondom wat nu Kazachstan is, uit een periode van rond 3500 v. Chr. Om de mogelijke periode van domesticatie vast te stellen, is nu dit onderzoek uitgevoerd. Dr. Liberado vertelt aan SCI-news: “ongeveer tien jaar geleden begon ik te werken aan een paardenonderzoek. In die tijd hadden we slechts een handjevol eeuwenoude paardengenomen. Met dit nieuwe werk zijn we nu tot enkele honderden gekomen. Het was vooral belangrijk om meer duidelijkheid te krijgen over Centraal-Europa, de Karpaten en de Transsylvanische Bekkens. Dit gebied stond centraal in lopende discussies over paardrijden als drijvende kracht achter de massale migraties uit de steppen. Dit gebeurde zo’n 5000 jaar geleden, mogelijk zelfs nog eerder.”

De onderzoekers kwamen erachter dat er rond 2200 v. Chr. een duidelijke verandering plaatsvond rondom het fokken van paarden. Het onderzoeksteam suggereert dat de Sintashta-cultuur uit de bronstijd hiervoor verantwoordelijk was, en de dieren gebruikte om zich door heel Eurazië te verplaatsen en uit te breiden. Terwijl ze reisden, nam ook hun kennis van de paardenhouderij toe en door het fokken van de Sintashta ontstond op een gegeven moment een nieuwe bloedlijn bij de paarden. Dit leidde tot de vervanging van bijna alle paardenstammen door de moderne gedomesticeerde bloedlijnen.

Dr. Orlando gaat verder: “een vraag die me jarenlang heeft beziggehouden, heeft betrekking op de omvang van de fokkerij. Hoe kon er plotseling zo’n groot aantal paarden worden gefokt vanuit een relatief klein domesticatiegebied, om zo te voldoen aan de toenemende wereldwijde vraag rond de eeuwwisseling van het tweede millennium voor Christus? Nu hebben we een antwoord: de fokkers beheersten de voortplanting van de paarden zo goed, dat ze het tijdsinterval tussen twee generaties bijna wisten te halveren. Simpel gezegd: ze waren in staat om het fokproces te versnellen, waardoor hun productiesnelheid effectief werd verdubbeld.” Zo werd de generatietijd, dat is de leeftijd waarop paarden zich voortplanten, verkort van ongeveer zeven jaar naar vier jaar. Hierdoor werd het fokken van de nieuwe gedomesticeerde paarden een stuk makkelijker. Archeologen zagen ook bewijs van paringen tussen nauwverwante paarden. Generaties kunnen korter zijn geworden omdat paarden een hogere overlevingskans hadden onder menselijke zorg. Paarden plantten zich voort in veiligere, stabielere omgevingen. Dit in tegenstelling tot de open vlaktes, waar het baren van veulens gevaarlijker was en ze werden blootgesteld aan roofdieren. Waarschijnlijk moesten ze ook op jongere leeftijd gaan paren.

Mensen hadden al duizenden jaren eerder andere dieren gedomesticeerd, zoals schapen en geiten. Deze kennis pasten de Sintashta waarschijnlijk toe op paarden.

“Ons bewijs ondersteunt twee domesticaties bij paarden”, legt Dr. Orlando uit. “De eerste, die zo rond 5500 jaar geleden plaatsvond, was bedoeld om de afname van paardenpopulaties tegen te gaan en de populaties op de steppen van Centraal-Azië van voedsel te voorzien. De tweede vond ongeveer 4200 jaar geleden plaats. Daaruit ontstond het gedomesticeerde paard zoals wij die kennen. Deze veranderde de menselijke geschiedenis echt, door voor het eerst te zorgen voor de mogelijkheid om sneller te verplaatsen.”

Gebruikte bronnen:

Deel op Facebook Tweet Foutje gespot? Tip de redactie

Ik hunker naar vriendschap, wil graag geborgen zijn. Ik deel in jouw blijdschap en ook als er zorgen zijn. Maar vraag niet mijn leven, dat kan ik jou niet geven. Mijn leven is van mij! Van mij! Pia Douwes - Elisabeth - Mijn leven is van mij!
&if=1

Wie is er online