Geplaatst Algemeen
Foto: Marjan en Nynke
Als je ziek bent, of je voelt je eenzaam, dan beheerst dat je dagen. Als je ziek bent, krijg je te maken met artsen, onprettige onderzoeken en vervelende behandelingen. Sommige mensen, bijvoorbeeld in een verpleeghuis, voelen zich eenzaam en alleen, met andere mensen is er moeilijk contact te krijgen. In al deze gevallen kan een therapiepaardje helpen. Marjan Hartman van ‘Knuffel-Paard’ en Nynke Woerts van ‘Mens, Dier en Welzijn’ bezoeken met hun minipaardjes deze mensen en helpen ze zo om even de eenzaamheid of het ziek zijn te vergeten. JPitty van de Bokt Nieuwsredactie vond dit een prachtig initiatief, wilde er wel wat meer over weten en zocht contact met deze dames.
Kunnen jullie iets over jezelf en de paardjes vertellen?
Marjan: mijn naam is Marjan Hartman, 41 jaar, en ik ben samen met mijn man en dochter woonachtig in Zuidbroek. Onze paardjes zijn Binky en Sophie en vanaf augustus hebben we onze nieuwe aanwinst, veulen Cody. Binky is een 15-jarige ruin. Sophie is een 23-jarige merrie en Cody is een hengstje van nu bijna 3 maanden oud.
Nynke: ik ben Nynke Woerts, 33 jaar, tussen de paarden opgegroeid en zelf ben ik ook fanatiek geweest in de wedstrijdsport in diverse disciplines van B tot Z-niveau. Ik kom oorspronkelijk uit de Achterhoek en woon nu in Steenwijk. Ik ben de trotse eigenaresse van 6 mini-Appaloosa’s.
Wat doen jullie therapiepaardjes?
Er wordt vaak aan ons gevraagd “wat doen jullie therapiepaardjes?”. Ik geef bijna altijd aan: “wanneer wij op visite komen, geeft het een beetje ‘het Sinterklaasgevoel’ van vroeger”. Mensen zitten vol spanning te wachten op ons bezoek. Wanneer wij eenmaal binnen zijn, valt alle spanning weg, zijn mensen enorm blij en gebeuren er prachtige dingen. Naast dat het inzetten van de paardjes ook veel invloed heeft op het geestelijk en lichamelijk welzijn van de mens brengt het veel meer voordelen met zich mee. Te denken valt aan:
- Sociaal: het contact met de paardjes werkt goed omdat de paardjes op een unieke manier kunnen aanvoelen en reageren op de mensen. Contact met de paardjes kan ook als een ontlading werken omdat mensen hun emoties via het paard kwijt kunnen. Dat geeft een goed gevoel. De paardjes hebben, zo is gebleken uit onze bezoeken, een positief effect op de gezondheid, het lichamelijke, sociale en zelfs op het mentale welbevinden van de mens. Zij hebben een kalmerende werking op mensen. Mensen ontspannen zich volledig bij de paardjes en voelen zich op hun gemak.
- Fysiek: de paardjes stimuleren de zintuigen, zoals ruiken, zien en voelen. Dankzij het contact met de paardjes maken mensen gelukshormonen aan. Door de ontspanning kunnen verschillende lichamelijke klachten afnemen, bijvoorbeeld een hoge bloeddruk of hartslag. Mensen bij wie we op bezoek komen, krijgen ook de mogelijkheid om een stukje met de paardjes te wandelen. Zo brengt het mensen ook in beweging.
- Emotioneel: het aaien en knuffelen lijken zulke simpele dingen, maar vaak zie je dat er veel met mensen gebeurt wanneer ze contact hebben met de paardjes, bijvoorbeeld een herinnering van vroeger of een gevoel. Contact met de paardjes vergroot het zelfvertrouwen, bevordert de motivatie en levenslust. Uit onderzoek blijkt dat fysieke en mentale klachten kunnen afnemen bij contact met een therapiepaardje.
Foto: Marjan en Nynke
Marjan: het idee voor Knuffel-Paard is jaren geleden als een klein zaadje geplant. Toen ik nog werkzaam was in de zorg, nam ik af en toe mijn hond mee. Bewoners van de afdeling waar ik toen werkte, vonden dit fantastisch. Het brak de dag, er gebeurde iets anders. Daarnaast had het ook een positief effect op de bewoners. Al snel ging ik in mijn eigen pauzes met mijn hond naar andere afdelingen toe. Bewoners gingen ernaar vragen wanneer ik mijn hond weer meenam. Ik ben hier verder over na gaan denken. Om dit breder toe te kunnen passen in de vorm van Knuffel-Paard. Door mijn ruime ervaring als zorgmedewerker voel ik goed aan wat zowel mens als dier nodig heeft.
Nynke: Van beroep ben ik verpleegkundige. Daarnaast heb ik verschillende mini-Appaloosa's, waarmee ik graag een veulentje fok en met plezier naar de stamboekkeuringen ga. Naast mijn hobby en het werk deed ik een paar jaar geleden een hbo-studie erbij. Voor dit eindonderzoek deed ik onderzoek naar het effect van 'dieren in de gezondheidszorg'. Hier werd ik ontzettend enthousiast van, en ik besloot hiermee verder te gaan en richtte ‘Mens, Dier & Welzijn op. Dit doe ik momenteel samen met mijn merries Gabriëlle, Isabella, Magaretha, Kiki en Fleurtje. Ze hebben een stokmaat tussen de 80 en 90 centimeter en zijn heel sociaal en mensgericht. Het zijn uniek gekleurde Appaloosa’s met unieke karakters. Thuis hebben we een vakantiepark en hierdoor groeien mijn paardjes op tussen de mensen en kinderen, waardoor ze hier heel jong al aan wennen.
Hoe bereiden jullie de minipaardjes hierop voor?
Onze paardjes zijn van nature erg mensgericht en sociaal. Wij vinden dit karakter erg belangrijk. Ook zijn ze erg leergierig en houden zelf ook van een uitdaging. Onze paardjes hebben ook mooie bijzondere kleuren, wat vaak ook mooie gespreksstof oplevert, bijvoorbeeld: ‘het paard van Pipi Langkous!’. Wanneer mensen normaal gesproken bang zijn voor paarden, stralen deze paardjes een soort ‘knuffelbaarheid’ uit waardoor mensen hun angsten overwinnen. Het liefst kiezen we ervoor om de paardjes vanaf jongs af aan zelf op te leiden, zodat dit ‘spelenderwijs’ gebeurt. En onderschat niet dat dit heel veel vertrouwen en tijd vergt voordat wij met de paardjes op pad gaan. We kunnen natuurlijk niet hebben dat een paardje waardevolle spullen van bewoners omgooit of mensen omver loopt, dit brengt veel risico’s met zich mee. Hiervoor zijn dus lang niet alle paardjes geschikt. Zoals de paardenkenners weten, spiegelt een paard. Maar ook in onvoorziene en/of onrustige situaties zorgen wij dat wij zelf de stabiele factor zijn voor onze paardjes en beschermen wij hen. Aangezien paarden kuddedieren zijn, kiezen wij ervoor om tijdens een bezoek twee minipaardjes mee te nemen, zodat ze ook steun aan elkaar hebben en elkaar aanvullen.
Foto: Marjan en Nynke
Onze therapiepaardjes worden ingezet bij verschillende doelgroepen. Wij komen bij iedereen van 0 tot 99, bijvoorbeeld bij mensen in een verpleeghuis of andere zorginstelling zoals een woonvoorziening, kinderdagverblijven of speciaal onderwijs. Regelmatig mogen wij op bezoek komen bij het Beatrix Kinderziekenhuis UMCG, om daar de mensen en kinderen even het ‘ziek zijn’ te laten vergeten en een positieve ervaring te geven in het ziekenhuis. Ook verzorgen wij laatste wensen. Dit kan voor de mensen en hun familie een hele bijzondere, fijne ervaring zijn, waarin de paardjes troost, ontspanning en luisterend oor bieden. Vanuit onze zorgachtergrond zijn wij bekend met het inschatten van zorgsituaties. Dit is wel van belang om in te spelen op de wensen en behoeften van de bewoners. Deze inschattingen moet je kunnen maken in het belang van de bewoners, en in het belang van de paardjes.
Mensen vragen ons vaak of ze iets moeten regelen voor ons bezoek. Wij geven altijd aan “niks hoor”, de paardjes doen het zelf. Dat is de kracht van een paard. Ik kies er bewust voor om geen voer of iets anders door de mensen te laten geven. Wel neem ik altijd wat lekkers voor ze mee, wat ze na afloop krijgen als beloning. Onze paardjes dragen tijdens onze bezoeken een mestzak, of we dragen zelf een rugtas met de benodigde materialen. Eventuele mest valt in de mestzak, of we ruimen het op. En plassen hebben ze eigenlijk nog nooit gedaan. Dit doen ze meestal van tevoren.
Foto: Marjan en Nynke
Soms zijn er bewoners die vooraf aangeven bij de verpleging dat ze het spannend vinden dat de paardjes op bezoek komen, bij deze mensen maken we een inschatting wat betreft afstand tussen hen en de paardjes. Regelmatig worden hiermee angsten overwonnen van de bewoners of kinderen. Ook zien we regelmatig negatieve meningen en of uitingen van mensen door de positieve invloed van de paardjes 180 graden draaien en deze mensen zelfs super enthousiast worden.
Hebben jullie ook mooie herinneringen?
Marjan: ieder bezoek gebeurt wel iets magisch, regelmatig sta ik met kippenvel op mijn armen. Maar als ik echt één bezoek zou mogen uitlichten: we waren in een verpleeghuis bij een mevrouw die heel diep in haar dementie zat. Het duurde even voordat zij in ‘het hier en nu’ was. Binky legde zijn hoofd bij mevrouw op haar arm neer en bleef heel rustig staan. Mevrouw opende haar ogen, zag Binky staan en ze begon te huilen van blijdschap. Mevrouw heeft Binky zachtjes op zijn neus geaaid. De verpleging gaf toen aan dat het heel moeilijk was om contact te krijgen en zei dit nog nooit eerder hadden gezien. De verpleging was enorm ontroerd door ons bezoek.
Nynke: Ieder bezoek is uniek en ik vind het altijd mooi om te horen van de verpleging wat het écht met de mensen doet. Vaak praten ze er nog weken over na. Ik heb inmiddels zo veel mooie ervaringen mee gemaakt dat ik eigenlijk niet kan kiezen. Maar recentelijk kwam ik in Groningen bij het Beatrix Kinderziekenhuis. Daar kwam een jongetje van 3 jaar samen met zijn ouders voor een pittig bezoek aan het ziekenhuis (en helaas niet het eerste). Wij hebben met de paardjes deze pittige dag om kunnen zetten naar een leuk, positief en ontspannen moment. Hij heeft gedurende de wachttijd (dat hij anders in de wachtkamer zou zijn) heerlijk met de paardjes geknuffeld, geborsteld en gewandeld. Hij genoot hier zichtbaar van en kreeg er geen genoeg van. Tijdens de afspraak met de arts keek hij continu naar buiten of de paardjes er nog zouden zijn (aldus de ouders). Na de afspraak kwam hij ook direct weer terug. Onlangs ontving ik een prachtige foto van zijn moeder en ze vertelde dat hem dit zo ontzettend goed had gedaan, en dat hij er nog over praat. De volgende afspraak in het ziekenhuis gaan ze daarom plannen wanneer wij er ook weer zijn!
