Geplaatst Algemeen, Fokkerij
Equitom is een Belgische paardenkliniek. Zij zijn gespecialiseerd in paardenchirurgie en bieden een brede waaier aan medische diensten: chirurgie, inwendige ziekten, orthopedie, medische beeldvorming en revalidatie. Ze hebben verschillende diagnostische mogelijkheden, met inbegrip van radiografie, echografie, endoscopie (statisch en dynamisch), MRI, CT en scintigrafie. Zij delen regelmatig interessante cases op sociale media. Dit zijn veelal bijzondere situaties, die je normaal gesproken niet bij een normale dierenkliniek tegen zult komen. Wij zullen één keer per maand een case met jullie delen. Deze keer gaat het over het verloop van de geboorte van een veulen.
Bij de geboorte van een veulen zijn een aantal belangrijke fases. Dit zijn de drie fases van de bevalling, voor merrie en veulen:
- fase 1: positioneren van het veulen
- fase 2: geboorte van het veulen
- fase 3: afkomen van de placenta
De geboorte van het veulen zelf duurt tussen de 5 en 20 minuten. Het is verstandig om je behandelend dierenarts in te lichten als de bevalling van je merrie begint.
Het is belangrijk om elke fase in de bevalling van je merrie te herkennen. Zo kun je meteen handelen als je merrie hulp nodig heeft. 90% van alle geboortes verloopt normaal, maar een vroege herkenning dat het niet volgens plan verloopt, kan levensreddend zijn.
Fase 1: positioneren van het veulen (30 minuten–4 uur)
Het grootste deel van de veulens wordt ’s nachts geboren. Een merrie kan de geboorte voor enkele uren ophouden, dit gebeurt meestal als de merrie last heeft van stress. Observeer de merrie in alle rust, bij voorkeur met een camera in de stal, om haar niet te storen. Het veulen zal zelf op de goede manier gaan liggen. Het zal eerst draaien, zodat het op de rug komt te liggen. Dan strekt het diertje de hals en voorbenen in het geboortekanaal.
De merrie kan hierdoor wat onrustig zijn. Als de weeën krachtiger worden, wordt de merrie zichtbaar onrustig en kan heen en weer gaan lopen, bijvoorbeeld langs het hek. Ze kan gaan zweten en naar haar flanken kijken. Ze kan ook naar haar buik gaan schoppen en met haar hoef over de grond schrapen. Dit zijn allemaal signalen die je ook kunt zien bij een paard met koliek. Tijdens deze fase zal de merrie ook herhaaldelijk gaan staan en liggen, dit helpt bij het goed gaan liggen van het veulen.
Deze fase wordt afgesloten met het scheuren van de waterblaas, door de voorbenen van het veulen. Dit resulteert in het plotseling vrijkomen van een behoorlijke hoeveelheid vocht (het vruchtwater breekt).
Fase 2: geboorte van het veulen (5-20 minuten)
De merrie zal normaal gesproken op haar zij gaan liggen en heeft krachtige weeën. Ze kan wat omhoog komen en weer gaan liggen om het veulen te helpen goed te gaan liggen. Bij een normale geboorte zie je eerst de pootjesblaas, een wit-blauwachtig vlies dat om het veulen heen zit. Het veulen wordt geboren in een houding alsof het op de wereld wil duiken. De gestrekte voorbenen verschijnen eerst, één beetje ligt iets voor het andere. Dan volg het hoofd. Zodra de schouders uit het geboortekanaal zijn, zal de merrie even een korte pauze nemen, voor ze de rest van het veulen eruit perst.
De vliezen zullen normaal gesproken uit zichzelf scheuren als het veulen ter wereld komt, maar als het niet meteen scheurt na de geboorte van het veulen, moet je dit zo snel mogelijk doen. Zo maak je de neus vrij en voorkom je dat het veulen stikt.
Zodra de heupen van het veulen het bekken van de merrie voorbij zijn, zal ze opnieuw even rust pakken. De achterbeentjes blijven na de geboorte nog enkele minuten in vulva van de merrie liggen. In deze tijd stroomt het laatste, essentiële bloed via de placenta en de navelstreng naar het veulen. Knip nooit zelf de navelstreng door, zoals bij een menselijke bevalling gebeurt. Dit kan zorgen voor overmatig bloedverlies. De navelstreng zal vanzelf breken als de merrie opstaat.
Fase 3: afkomen van de placenta (30 minuten–3 uur)
Het afkomen van de placenta moet binnen 3 uur na de geboorte van het veulen gebeuren. Dit gebeurt door het samentrekken van de baarmoeder, het gewicht van de placenta helpt mee om dit te bespoedigen. Deze wordt daarom dan ook opgeknoopt, maar ook om te voorkomen dat de merrie erop gaat staan. Als er stukjes van de placenta achterblijven, kan de merrie hier heel ziek van worden. Daarom is het heel belangrijk dat de placenta wordt gecontroleerd of deze volledig compleet is, zodra deze is afgekomen. Als je hierover twijfelt, kun je de placenta even in een emmer met deksel doen. Zo kan de veearts hem later controleren.