Geplaatst Bokt Community
eerst en vooral een laat gelukkig nieuwjaar…. May the best of your todays be the worst of your tomorrows! 
Ik hoop dat alle Bokkers het nieuwe jaar veilig gestart zijn met hun paarden.
Ik ben mijn nieuwe jaar gestart met een ontwrichte schouder. En omwille van die blessure heb ik een onderwerp gekozen dat ik al eens besproken heb, maar ik zou er dieper op in willen gaan omdat ik nu weer merk hoeveel verwarring er is rond dit onderwerp.
Ik wil het met jullie hebben over verlamming.
Ik weet dat ik al eerder enige uitleg gegeven heb, maar ik zou zoals ik al zei dieper willen in gaan op alle facetten van verlamming die ik ken. Daarmee wil ik duidelijk maken dat ik ongetwijfeld facetten mis, maar dit zijn de dingen waarvan ik vaak merk dat mensen moeite hebben met ze aan elkaar te knopen.
Ik heb een gediagnosticeerde hemiplegie. In mensentaal is dat simpel gesteld een halfzijdige verlamming. De symptomen die iedereen kent zijn krachtverlies, verlies in coördinatie, verlies van gevoel… Waar mensen een beetje onduidelijkheid beginnen te voelen, is dat hemiplegie een hele ruime diagnose is en verlamming veel meer is dan ‘niet meer kunnen bewegen’.
Een verlamming betekent niet altijd dat je het lichaamsdeel geheel niet kan gebruiken of voelt. Dat komt voor natuurlijk. Dát zijn de verlammingen waar de meesten zich op baseren…
Zo straight forward is het voor mij (en velen met mij) niet en díe onduidelijkheid maakt het vaak moeilijk, voor zowel mij zelf als mijn omgeving.
Het simpele deel is dat ik geen fijne motoriek heb. Ik kan dus geen dingen manipuleren met mijn vingers. Ik kan een vuist maken en zo dingen vast grijpen of mijn hand als soort tegengewicht gebruiken, maar dat is het ook.
Ik heb verlies van kracht en gevoel in mijn gehele linkerkant. Daardoor overbelast ik vaak mijn rechterbeen, bijvoorbeeld omdat ik onbewust zoveel mogelijk gewicht naar mijn rechterbeen verschuif bij staan en wandelen. Op het paard doe ik dat veel minder omdat ik mijn eigen gewicht minder direct moet dragen.
Een tattoo bewees dat mijn pijn sensatie links ook beduidend minder is dan rechts. Maar ook dat was dubbel. Soms voelde ik amper iets. Soms kwam het tien keer zo hard binnen. Datzelfde geldt voor blessures links. Het kan wisselen van minuut op minuut of ik kan door gaan met een blessure die normaal echt belemmerd of dat ik ineens verga van de pijn.
Handen hoog en bij elkaar = relatieve oprichting. Dit paard heeft enkel basis dus nog geen gedragen oprichting
Nog iets gecompliceerder is dat ik géén tastzintuig meer heb links. Ik voel in beperkte mate druk (al heb ik weinig controle over hoeveel druk ik zet, omdat ik wel weerstand voel maar niet altijd even goed. Het probleem van mijn verlamming is dat, zoals ik al aan haalde het letterlijk per vijf minuten kan wisselen hoeveel ik wel of niet voel. Gaat het bij het losrijden goed, kan ik halfweg de proef ineens dusdanig uitval krijgen dat ik nog amper mijn teugel kan vast houden. Het meeste last heb ik in mijn arm/hand, of tenminste: voor mij is dat het meest frustrerende.
Het simpele is dat het tastzintuig volledig is uitgeschakeld. Tegelijk nemen zoveel mensen dat ‘for granted’ dat ik ook daar vaak uitleg bij moet geven. Geef je mij links iets aan zonder me te waarschuwen, heb ik geen reflex om het vast te houden. Mijn man weet inmiddels dat hij moet zeggen ‘ik leg nu X in je hand’ en wacht ook tot ik druk geef voor hij het los laat. Doe je dat niet, eindigt het op de grond. Vrijwel altijd zal ik ook even omkijken, want ik kan mijn vingers niet meer echt besturen zonder me te concentreren erop. Dingen vasthouden of loslaten wordt ineens een stuk minder vanzelfsprekend zo. Denk maar eens even na hoe veel je doet, zelfs met je níet-dominante hand, zonder kijken. En zelfs als ik kijk zijn sommige dingen gewoon geen optie. Grijpen is eigenlijk voor 60% betrouwbaar. Al de rest is op goed geluk.
Als ik niet mag kijken of voelen met rechts, kan je me een voorwerp geven dat ik elke dag gebruik… toch registreren mijn hersenen niet wat het is.
En dan komt het gecompliceerde deel… een verlamming gaat vaak, niet altijd, maar vaak, samen met spasmes… de ‘default’ setting van onze hersenen is nl aangespannen spieren. (Baby’s die altijd vuistjes hebben bijvoorbeeld). Spieren strekken/vingers openen, is wat controle kost en die controle is er niet.
Een simpel voorbeeld is dat iets loslaten mij meer moeite kost dan iets vasthouden. (Wat meer zegt over het vasthouden dan het loslaten. Als het niet stuk mag, geef je het me best niet links aan. Dat gezegd zijnde: Links verkrampen mijn spieren regelmatig tot het pijnlijke aan toe.
Mijn ontwrichte schouder kwam bijvoorbeeld door een van die spasmes. Sam krijgt kalmeringspasta i.v.m. vuurwerk en hij reageerde onverwacht erg heftig. Hij steigerde en op dat moment besloot mijn hand die om het halster zat te verkrampen… tot Sam’s verbazing (en paniek.) en mijn ergernis kon ik met de beste wil van de wereld niet loslaten… zelfs niet toen ik mijn schouder voelde klikken…
Uiteindelijk had Sam door dat er iets mis was en zodra de externe spanning weg is, kan ik met mijn goede hand mijn vingers losmaken maar het kwaad was al geschied.
En nu komt het echte verwarrende deel.
Door de verlamming zijn mijn spieren links verzwakt waardoor die schouder vaker licht uit de kom gaat. Ik weet dus hoe ik hem terug moet zetten. Ik moet alleen wachten tot het moment van spasticiteit voorbij is… gelukkig had ik twee dagen later een afspraak bij mijn ‘vervang’ fysio die de schouder uiteindelijk volledig juist gezet heeft en toen bleek dat hij niet licht mis gegaan was door verzwakte spieren, maar volledig er uit geweest was en toen werd tape mijn beste vriend…
Mijn hersenen maken een boeltje van de signaaloverdracht, waardoor ik soms dus kan functioneren met blessures waarbij je hersenen er normaal de rem op moeten trekken. Wat handig kan zijn als je geen zin voor zelfbehoud hebt… tegelijk hersteld de schouder nu ook trager dan gemiddeld omdat ik meer schade heb dan op het eerste zicht leek (ik dacht dat ie slechts deels er uit gegaan was, niet volledig. Anders was ik wel naar spoed gegaan. Maar dat voel ik dus niet altijd correct.
)De verlamming maakt dat de spieren zich niet herstellen zoals normaal zou gebeuren. Tape en oefeningen zijn mijn vrienden de komende tijd, met de waarschuwing dat het waarschijnlijk nooit meer helemaal in orde komt. Tape om te voorkomen dat mijn schouder terug eruit schiet, terwijl ik hem versterk… een tegenstrijdige behandeling dus… en een fysio die dat puzzeltje mag oplossen. Op basis van hoe de schouder zonder tape reageert op de testen, bepaalt hij de oefeningen en terwijl een deel te zwak is moet ie delen er rond stretchen en los masseren i.v.m. de spasticiteit.
En dat is precies de reden waarom mijn paarden eigenlijk zonder contact gereden worden in ideale omstandigheden. En waarom mijn armbewegingen groter zijn dan ‘gewenst.’ Ik vervang mijn fijne motoriek door grove motoriek, maar met minder contact om hun mondjes te sparen. Ze reageren op waar ik mijn handen zet (hoog, laag. Smal of breed. Teugel tegen de hals of er af.) en op mijn zit… Met een hemiplegie die elke vijf minuten van gedachten kan veranderen in uiting, was dat de beste oplossing die ik en Chris konden bedenken. Naar mate ze beter op de hulpen zijn, valt het minder op tot je op een van mijn paarden stapt en met contact wil rijden.. een licht boogje is het doel. Natuurlijk komen we daar niet altijd.
handen laag en breed = zakken en verlengen. Ook verplaats ik mijn bovenlijf bewust om haar duidelijk te maken wat ik wil. Naarmate ze verder opgeleid is, is dat niet meer nodig. Opnieuw: dit paard liep haar eerste wedstrijden. Het leek mij boeiend om juist een paard te nemen dat nog aan het begin staat. Ik kan als ik tijd heb foto’s zoeken van Sam voor wie het interesseert.
Maar elke beweging die je maakt op mijn paarden krijgt een reactie. Ik leg bijvoorbeeld ook mijn benen eigenlijk niet tegen ze aan, tenzij ik iets wil. (Wat ook apart kan uit zien.) omdat ik weet dat ik vaak met mijn linkerbeen geen druk kan geven of niet kan bepalen hoeveel. Dus been ‘tegen’ de flank zonder druk is het maximum dat mijn paarden kennen.
Ik hoop dat dit een beetje meer inzicht geeft en natuurlijk sta ik zoals gewoonlijk open voor vragen.
