Geplaatst Algemeen
Afbeelding ter illustratie. Dit is niet Vicky Fowler. Foto: Banjer
Onderstaande tekst is geschreven door paardentandarts Vicky Fowler.
Ik denk er al een tijdje over na om deze tekst te schrijven, maar ik stel het steeds uit omdat het een onderwerp is dat veel meningen oproept, van veel verschillende mensen. Dierenartsen en Equine Dental Technicians (EDT's, gebitsverzorgers) lijken moeite te hebben om op één lijn te komen. Daarom wil ik graag uitleggen hoe ik erover denk.
Voordat ik aan de slag ga, eerst even wat huishoudelijke zaken. Ik ben gevestigd in Groot-Brittannië, ik kan niet voor andere landen spreken. In Groot-Brittannië mogen alleen dierenartsen sederen, maar iedereen mag een paard behandelen. We hebben wel een erkende kwalificatie/examen van de BVDA/BEVA, maar het is geen wettelijke vereiste om tandheelkunde te mogen uitvoeren. Als ik het over EDT's heb, is het duidelijk dat ik het heb over degenen die de kwalificatie bezitten. Ik heb mijn standpunt al heel duidelijk gemaakt: ik vind niet dat stagiaires of mensen zonder kwalificatie zonder toezicht met paarden mogen werken... helemaal niet.
Verdoofd - niet verdoofd
Ok, terug naar het onderwerp. Ik ben dan wel dierenarts, maar mijn mening hierover zal je misschien verbazen. Ik ben ook gediplomeerd tandarts en sta het grootste deel van de tijd met een voet in elk kamp. Persoonlijk sta ik er niet op dat de paarden waar ik mee werk, verdoofd worden. Ik doe waarschijnlijk 50:50 verdoofd versus onverdoofd. Ik denk echter niet dat dit representatief is voor de hele populatie, omdat veel mensen mij gebruiken omdat ik kan sederen en ook een tandheelkundige kwalificatie heb. Veel van mijn BAEDT-collega's werken met 95% onverdoofde paarden, wat waarschijnlijk ook niet representatief is voor de algemene populatie. Het aantal paarden dat verdoofd moet worden ligt daar waarschijnlijk ergens tussenin.
Ik hoor twee meningen die worden gegeven alsof het feiten zijn, waar ik het absoluut niet mee eens ben. De eerste is dat je niet bij de achterkant van de paardenmond kunt komen zonder sedatie, en de tweede is dat je de paardenmond niet grondig kunt onderzoeken zonder sedatie. Als ik dit hoor, denk ik vaak dat de persoon die deze mening geeft het misschien niet kan, maar het is nogal arrogant om aan te nemen dat niemand anders deze vaardigheid heeft. Persoonlijk heb ik deze vaardigheid wel. En de andere leden op de BAEDT-ledenlijst hebben deze vaardigheid ook.
Vaardigheid
Werken met een onverdoofd paard is een vaardigheid, die los staat van het werken met een verdoofd paard. Alleen dat je kunt werken op een verdoofd paard, betekent niet automatisch dat je ook kunt werken op een onverdoofd paard. Het is een aparte set vaardigheden. Het kost vele jaren en vele duizenden paarden om die aan te scherpen. Om met een onverdoofd paard te werken, moet je absoluut precies zijn. Je kunt niet afdwalen van waar je moet zijn, je kunt niet wegkomen met het aanraken van het tandvlees, de tong, of de wang omdat het paard duidelijk zal reageren. Als het verdoofd was, zou het daar niet op reageren. Je moet ook tweehandig zijn. Je doet de helft van de mond met je rechterhand en de andere helft met je linkerhand. Het maakt niet uit of je links- of rechtshandig bent, ze moeten een perfect spiegelbeeld van elkaar zijn. Dit is waarschijnlijk de meest beperkende vaardigheid, één die vaak ontbreekt bij mensen die niet 100% van hun tijd bezig zijn met tandheelkunde. Je moet het hoofd met de ene hand vasthouden en de apparatuur met de andere hand. Hier is veel kracht, multitasking en behendigheid voor nodig.
Afbeelding ter illustratie. Foto: Banjer
Je moet ook een behoorlijk wat horsemanship hebben. Je moet de bewegingen van de paarden kunnen voorspellen, en je moet met de bewegingen van de paarden kunnen werken in plaats van er tegenin. Je moet in één ritme komen met het paard en hoe ze hun tong en wangen bewegen, zodat je ze gebruikt om je werk makkelijker te maken in plaats van er tegen te vechten. En tot slot, iets dat veel over het hoofd wordt gezien, is dat het training van het paard vereist. Je verwacht niet dat een jong paard dat je nog nooit gezien hebt zich meteen gedraagt voor de hoefsmid. En je kunt niet verwachten dat ze zich meteen gedragen voor de tandarts. Het vergt training van de eigenaar wat betreft omgang en manieren, en het vergt training van de tandarts om geduld te hebben en het paard de kans te geven om te begrijpen wat er van hem wordt gevraagd in wat een ontmoedigende procedure is. Een jong paard ziet de hoefsmid al van jongs af aan en veel vaker dan de tandarts. Meestal heeft de eigenaar het paard voorbereid op de hoefsmid en het overstelpt met lekkers om het rustig te houden. Toch wordt er vaak verwacht dat ze zich meteen gedragen voor de tandarts.
Is het makkelijker?
Dus dit alles bij elkaar, zou het niet makkelijker zijn om gewoon alles te verdoven? Ik heb die mogelijkheid, dus waarom zou ik het niet doen? Eerlijk gezegd, en vooral, omdat het meestal moeilijker is om met een verdoofd paard te werken dan met een braaf onverdoofd paard (voor mij). Ze worden niet nerveus van naalden, ze bewegen niet, ze helpen me vaak door hun tong opzij te houden of hun hoofd op een comfortabele hoogte te houden. Ik kan veilig spiegels, sondes en de vijl gebruiken om alle delen van de mond te bereiken zonder stress voor het paard, of moeilijkheden voor mezelf. Ik begrijp niemand die deze engeltjes van paarden wil verdoven.
Naast deze persoonlijke mening moeten we niet vergeten dat sedatie een veterinaire procedure is. Hoewel het heel veilig is, zijn er zeldzame risico's op reacties op de naalden en medicijnen. Ik ga ze niet opnoemen om mensen bang te maken. Over het algemeen is sedatie erg veilig, maar diergeneeskunde gaat over het afwegen van de risico's tegen de voordelen. Als ik het niet nodig vind om een paard te sederen voor een routinematige tandheelkundige ingreep, en het enige dat nodig is, is verdere vaardigheid van mijn kant, waarom zou ik dat dan wel doen?
Dat gezegd hebbende, voor diegenen die geen grote aantallen paarden doen en niet jaren van hun leven hebben gewijd aan het trainen in het werken met onverdoofde paarden, is het voordeel inderdaad groter dan het risico. In zo'n situatie is het essentieel dat deze dierenartsen verdoven om hun werk grondig te kunnen doen. Dit is helemaal geen schande, het enige dat telt is dat het paard grondig werk afgeleverd krijgt. Maar ga er ook niet van uit dat dit de enige manier is om grondig werk te leveren.
Wanneer verdoven?
Er zijn een paar redenen waarom ik sedeer. Ten eerste als het paard pijn heeft, of als iets ik ga doen dat waarschijnlijk pijn zal veroorzaken. Ten tweede als ik wil dat het paard absoluut niet beweegt en de andere reden is het gedrag van het paard.
Niet elk paard verdraagt tandheelkundige ingrepen zonder sedatie. Net zoals sommige mensen erg gevoelige tanden hebben en niet tegen de trillingen van de ultrasone ontkalker bij de mondhygiënist kunnen, zo voelen sommige paarden zich ook zo. Het is oneerlijk om te proberen deze paarden te dwingen zonder sedatie te staan. Eerlijk gezegd is het onmogelijk om ze te dwingen, ze zijn dieren van een halve ton, vol adrenaline. Als het paard vecht met de professional, kan die zijn/haar werk niet grondig doen en loopt hij/zij het risico gewond te raken. Het is heel gevaarlijk om voor een agressief paard te staan. Het is een beetje anders als een nieuw paard gespannen of bang is. Vaak kun je dan de tijd nemen en ze voor je winnen. Soms begin ik met sedatie, en elke keer dat ik ze zie, verminder ik de hoeveelheid totdat ze het helemaal niet meer nodig hebben. Maar als een paard er een hekel aan heeft, zal het altijd gesedeerd moeten worden.
Afbeelding ter illustratie. Foto: Banjer
Van jongs af aan
Het helpt echt als je van jongs af aan met een paard begint. Laat je tandarts in hun mond kijken, nog voordat het nodig is. Leer ze hun lippen op te tillen om de snijtanden te zien, leer ze dat mensen hun tong mogen aanraken (uiteraard in de bitruimte, zorg dat ze niet gebeten worden!) en leer ze hun hoofd op te tillen en te bewegen. Al deze kleine dingen helpen echt. Houd ook je routinebezoeken bij. Als je de tandarts altijd te laat bij je laat komen, zodat het een grotere klus is of ze elke keer zweren hebben, zullen ze negatieve associaties krijgen met tandartsbezoeken en moeilijk worden. Zorg ervoor dat je je houdt aan de interval die je professional aanbeveelt, zodat het een positieve ervaring blijft.
Het lijkt voor de hand liggend om te zeggen verdoven als het paard pijn heeft, maar er zijn genoeg paarden die blijven staan en je toestaan om met ze te werken ondanks hun pijn. Dit is niet eerlijk en ethisch verkeerd. Je professional kan vragen om het paard te verdoven, ook al lijkt het zich heel goed te gedragen. Maar als het paard pijn heeft, moet het verdoofd worden totdat de pijn is verdwenen. Het kan zijn dat nadat de oorzaak van de pijn is weggenomen, het paard in de toekomst zonder sedatie kan worden gedaan. Als ik een wrak van een mond vind, zal ik altijd verdoven voordat ik überhaupt een poging onderneem. Het is niet eerlijk om van een paard te verwachten dat hij meer dan 1 uur met zijn mond wijd open staat terwijl hij behandeld wordt. Denk aan de kaakpijn die je krijgt als je naar de tandarts gaat en je zult begrijpen waarom. Nogmaals, we willen het paard geen negatieve associatie geven die zijn toekomstige gedrag zal beïnvloeden.
Bij sommige werkzaamheden mag het paard absoluut niet bewegen, bijvoorbeeld bij diastemaverbreding, het trekken van de wolfskies of infundibulaire vullingen, waarbij zelfs een paar millimeter beweging kan resulteren in potentieel gevaarlijk letsel voor het paard. Uiteraard is chemische fixatie in deze situaties een absolute must.
Zorgvuldig overwegen
Ik hoop dat degenen die mijn bericht tot het einde toe lezen, zorgvuldig overwegen of sedatie nodig is voor hun paard of niet. En onthoud dat een paard dat verdoving nodig heeft voor tandheelkunde geen mislukkeling of stout paard is maar gewoon gevoelig, en dat moet gerespecteerd worden.
Ook hoop ik dat de lezer begrijpt dat diegenen die in staat zijn om te werken aan onverdoofde paarden, extra respect verdienen en geen degradatie. Er is een plaats voor zowel EDT's als dierenartsen met een passie voor tandheelkunde in de paardenwereld. Beiden spelen een belangrijke rol en zouden geen ruzie moeten maken onder elkaar, maar juist moeten proberen het publiek voor te lichten.
En vergeet vooral niet dat tandheelkundige basiszorg is die essentieel is voor iedereen, het is geen luxe voor sommigen.
) worden de tanden hier onverdoofd gedaan door een paardentandarts. Vroeger handmatig, nu elektrisch. 
