Geplaatst Sport
De Deense hippische wereld is in opstand. De afgelopen paar dagen is het speelveld totaal veranderd naar aanleiding van een open brief van Kimi Nielsen, voormalig chef topsport en teamcaptain bij de Deense Hippische Federatie (DRF). Zij trok publiekelijk de ethische en morele standaarden van de Deense hippische federatie (DRF) in twijfel. Dit met betrekking tot de selectie van Andreas Helgstrand in het team voor de Europese kampioenschappen, tegenover de documentaire Operation X over paardenmishandeling in zijn stallen.
Icarus en de wet van Jante
In Denemarken en de Scandinavische landen bestaat er een sociale houding van afkeur, de zogeheten Wet van Jante, ten opzichte van het uiten van individueel en persoonlijk succes. Dit vertegenwoordigt het karakter van de noordelijke landen als het aankomt op gelijkwaardigheid. Denemarken keurt persoonlijke welvaart en succes niet af, maar als het aankomt op dierenmishandeling, slaat de maatschappij hard terug.
Gedurende vijftien jaar is de Deense teamruiter en ondernemer Andreas Helgstrand miljardair geworden met de handel in paarden, en ondernemingen. Hij begon in 2008 als zelfstandige en heeft de helft van zijn bedrijf voor een miljoenenbedrag verkocht aan de Nederlandse private investeringsgroep Waterland. Sinds die tijd kocht hij, en werd hij mede-nvesteerder in, tientallen bedrijven als Kingsland, Zibrasport, The Chronicle of the Horse, Patrik Kittel, enzovoorts. Hij ging samenwerken met Ludger Beerbaum in de Global Equestrian Group, kocht de terreinen van Wellington Showjumping en een aangrenzende boerderij voor 17 miljoen euro.
Net als in het verhaal van Icarus vloog hij omhoog, maar de was begon te smelten toen de Deense krant Nordjyske meerdere, naar verluid, frauduleuze praktijken binnen zijn paardenhandel aan het licht bracht. Hierin werden eigenaar en fokkers blijkbaar opgelicht. Nordjyske postte wekelijks zaak na zaak, en prominente personen bleken gedupeerd te zijn in de deals: WBFSH-voorzitter Jan Pedersen, de Noorse miljardair en hengstenhouder Kirstin Andresen, de Canadese investeerder Vicky Lavoie en zijn Deense teamgenoot Daniel Bachmann Andersen. Nordjyske moest toegeven dat één getuige haar verklaring had ingetrokken en ze boden hun excuses aan.
In juni 2022 huurde Waterland een advocatenkantoor in om een intern onderzoek te doen naar contracten en rekeningen. Op 22 juni 2023 kwam er een persbericht naar buiten dat ze zich in toekomst zouden inzetten voor meer transparantie en betere contracten.
In Augustus 2023 diende Kasper Kristieansen, het Deense hoofd van de Waterland Private Equity Group en de CEO, zijn ontslag in, na zes jaar daar gewerkt te hebben. Hij was ook degene die in 2018 het contract met Helgstrand tekende.
Operation X
Terwijl de onderzoeksartikelen van Nordjyske afnamen, kreeg Helgstrand een hele kluif aan Operation X.
Op 20 juni 2023 kwam er een persbericht van Helgstand naar buiten, waaruit bleek dat een groom undercover in zijn stal heeft gewerkt voor Operation X, de documentaire van de zender TV2. Hij heeft met een verborgen camera opnamen gemaakt bij Helgstrand. Helgstrand veroordeelde deze manier van werken en twijfelde eraan of dit wel legaal was. Operation X werd gemaakt door de Deense Morten Spiegelhauer voor de Deense televisiezender TV2. Helgstrand deed aangifte bij de politie en wilde een gerechtelijk bevel tegen het uitzenden van de documentaire. In de rechtbank werd duidelijk dat er ook beelden waren opgenomen van paardenmishandeling. Op 4 september wees de rechter het verzoek van Helgstrand, voor een gerechtelijk bevel, af. Hij ging onmiddellijk in beroep tegen dit besluit.
Gediskwalificeerd op het Deens kampioenschap
Intussen reed Adreas met zijn hengst Jovian mee tijdens de Deense kampioenschappen dressuur 2023, van 2 tot en met 4 juni. Deze kampioenschappen waren de eerste mogelijkheid om geselecteerd te worden voor het team voor de Europese kampioenschappen, het CDIO in Aken was de tweede. Andreas werd geselecteerd voor team en zij wonnen teambrons tijdens de Europese kampioenschappen in Riesenbeck. Deze werden georganiseerd op het wedstrijdterrein van de Global Equestrian Group en gesponsord door diverse bedrijven van Helgstrand. Op 19 september 2023 besloot de beroepscommissie van de Deense Hippische Federatie (DRF) dat Andreas Helgstrand regel 23 van het algemeen regelement had overtreden. Op 3 juni, tijdens de Deense kampioenschappen, werd Jovian door dierenarts Jonas Rasmussen behandeld voor een lichte koliek. Dit gebeurde zonder goedkeuring van een veterinair consulent van de DRF. Het paard werd via een sonde behandeld met Traumeel en Duphalyte. De kolieksymptomen verdwenen snel, Jovian werd op zondag gewoon uitgebracht en won brons. Andreas werd, naar eigen zeggen, pas op dinsdag op de hoogte gebracht van de behandeling.
Helgstrand werd gediskwalificeerd van de Kür op Muziek op zondag 4 juni tijdens het Deense kampioenschap 2023. De ruiter moest de gewonnen prijzen weer inleveren en een boete betalen van 5000 Deense Kronen.
Mishandeling en verwaarlozing bij stoeterij Viegaard
Tegelijkertijd speelde zich, op de achtergrond van deze ontwikkelingen in de Deense dressuurwereld, een van de grootse schandalen van Denemarken af. Deze staat ook volledig los van de situatie rondom Helgstrand. Dit had diepe impact op de huidige sfeer, en het heeft de emoties aangescherpt met betrekking tot het imago van het houden van dieren.
Bij de ooit beroemde en gerespecteerde Deense Warmbloed-hengstenhouderij, dressuur- en handelsstal Viegaard Stutteri in Skals werd het ergste geval van paardenverwaarlozing en -mishandeling ooit blootgelegd. Al meer dan tien jaar werden er meldingen gedaan van mishandeling op dit bedrijf, maar de Deense autoriteiten (politie, DRF, Deens Warmbloed-stamboek, Deense dierenbescherming) deden niets om eigenaar John Byrialsen te stoppen.
Na grote ophef op de sociale media en protesten in de straten ondernamen de Deense autoriteiten eindelijk actie. Op 23 augustus 2023 werd er een inval gedaan op het bedrijf en de kadavers van 50 paarden, die illegaal daar begraven waren, werden opgegraven.
27 September – Kimi Nielsen: “Trekken Helgstrand en de Deense paardensportfederatie het fundament onder de paardensport vandaan?”
Op 27 september 2023 publiceerde de Deense website Ridehesten een open brief van Kimi Nielsen. Hierin plaatst zij vraagtekens bij de ethiek van de Deense hippische federatie (DRF). “Het is tijd voor een nieuwe manier van denken binnen de paardensport als dit een gerespecteerde sport moet blijven in ons land en als het moet voldoen aan de ethische idealen voor paardenwelzijn, zoals omschreven door de Deense hippische federatie (DRF) zelf”, schreef Nielsen.
In 2023 bracht de Danish Animal Ethics Council een statement uit over het gebruik van paarden in de sport. Hierin is te lezen over het gebrek aan vertrouwen in het vermogen van de sport om de ethische richtlijnen voor dieren na te leven, vooral als het aankomt op topsport. Daar liggen de sportambities erg hoog en er gaat veel geld in om. Het statement besluit met de conclusie: “sommige aanbevelingen van de raad geven al langer aan dat wetgevende initiatieven nodig zijn. In andere aanbevelingen geeft de raad aan dat de industrie dit zelf oppakt, maar dit moet dan wel onmiddellijk gebeuren. Als hier niet zo snel mogelijk, uiterlijk binnen een jaar, vervolg aan wordt gegeven, moet er volgens de raad een specifieke wetgeving komen voor het gebruik van paarden in de sport.”
Kimi stelt in haar brief “we staan dus zowel onder druk als onder toezicht. We moeten de wereld laten zien dat we onze eigen ethische richtlijnen kunnen naleven. Welke signalen we uitzenden, zowel intern in de sport als naar de hele wereld om ons heen, is nog nooit zo belangrijk geweest als nu.”
Nielsen benadrukt dat in het bijzonder Helgstrand de sport een slecht imago bezorgt, met zowel Operation X als zijn recente diskwalificatie tijdens de Deense kampioenschappen. Het feit dat Helgstrand pas op dinsdag wist dat zijn paard koliekerig was geweest, is voor Nielsen voldoende bewijs van een “kille en ongevoelige relatie met het paard, dat is gereduceerd tot een sportartikel”. Ze schrijft: “tegen de achtergrond van deze situatie kan men zich afvragen waarom DRF Helgstrand heeft aangewezen om Denemarken te vertegenwoordigen tijdens de Europese kampioenschappen in september, terwijl ze wisten dat er videobeelden waren van Helgstrand Dressage, die door meerdere experts in de rechtbank omschreven zijn als dierenmishandeling en geweld tegen dieren. Net als dat de DRF als sinds de Deense kampioenschappen in juni wist van het dopinggebruik.”
Leden van het Deense dressuurteam en het team daaromheen moeten zich houden aan de gedragscode van de DRF, mogen hun paarden geen doping geven, moeten een rolmodel zijn voor andere sporters en ze moeten voldoen aan de principes voor eerlijke sport en regels voor dierenwelzijn in het algemeen. Nielsen vraagt zicht af: “ik zou graag aan de DRF willen vragen of ook maar een van de bovenstaande punten is opgemerkt door Andreas Helgstrand. Zou elke andere ruiter, neem bijvoorbeeld Little Lise, op de zelfde manier kunnen handelen als Helgstrand en dan nog steeds in het nationale team kunnen komen? Gaat het welzijn van de paarden voor op de belangen en wensen van de trainer, de ruiter en de eigenaar als je bij een dopingzaak je overtreding kunt afkopen? Geeft DRF hier wel de juiste signalen af rondom het belang van het welzijn van de paarden en is DRF nog wel geloofwaardig als het aankomt op zijn eigen ethische regels, normen en waarden?”
Ze vervolgt: “als we door willen gaan met het gebruik van paarden in de sport, is het cruciaal dat we ons allemaal netjes gedragen, en op zijn minst de DRF. Deze is opgezet om bijvoorbeeld regels en richtlijnen in te stellen, zich op een geloofwaardige manier te gedragen en uit te dragen dat de paarden in de sport zeer respectvol behandeld worden met verantwoordelijkheid voor het welzijn van de dieren. Dit moeten ze uitdragen naar zowel de mensen in de sport, als naar de velen die de sport vanaf de kant bekijken.”
Kimi besluit met de woorden “Ben ik de enige die ernstig bezorgd is voor de toekomst van de paardensport? Zal de DRF binnenkort weer tot zijn recht komen en op zijn minst beginnen met het naleven van zijn zelfgeschreven ethische richtlijnen? Is het bestuur van de DRF de weg kwijt, dat niet iedereen meer hetzelfde wordt behandeld?”
28 september: Sophus Bøgeskov Christensen neemt ontslag
Advocaat Sophus Bøgeskov Christensen is opgestapt uit de raad van bestuur van Hestens Værn. Deze Deense dierenbeschermingsorganisatie is opgericht in 1909 en is de oudste dierenbeschermingsorganisatie voor paarden ter wereld.
Christensen is ook de persoonlijke advocaat van Andreas Helgstrand en er lijkt een vermeende belangenverstrengeling te ontstaan. Op 22 september kondigde de organisatie in een persbericht op hun website aan dat Christensen ontslag heeft genomen. Dit nieuws werd echter pas op de 28e publiekelijk opgepakt.
“Deze zaak heeft nogal wat onrust veroorzaakt. Als gevolg daarvan hebben leden van de organisatie Hestens Værn verlaten of kritiek geuit op de prioriteiten ten aanzien van Sophus Bøgeskov Christensen, die Helgstrand Dressage vertegenwoordigde. Dit ondanks het feit dat de zaak niets te maken heeft met Hestens Værn.” Voorzitter Julie Fjeldborg benadrukt dat het belangrijk is om onderscheid te maken tussen het onderwerp van de zaak, namelijk de grenzen van het gebruik van mensen die undercover werken met verborgen camera’s door de media, en de focus van Hestens Værn op het welzijn van dieren. We willen het vertrouwen van onze leden behouden en de focus behouden op ons oorspronkelijke doel: het verbeteren van de leefomstandigheden voor paarden in Denemarken”,[/i] zegt Julie. Hestens Værn heeft een goede samenwerking met Sophus Bøgeskov Christensen. Sinds 2003 zit hij in de raad van bestuur, eerst als lid en individueel. Julie benadrukt dat er geen twijfel is over zijn waarden en toewijding.
29 September: Ulf Helgstrand stapt op
Op deze dag heeft Ulf Helgstrand (de vader van Adreas Helgstrand) met onmiddelijke ingang ontslag genomen als voorzitter van de DRF.
Helgstrand was voorzitter sinds 2003 en tijdens de bestuursvergadering van april 2023 werd hij nog herkozen voor een termijn van twee jaar. DRF laat weten: “sindsdien is gebleken dat hij bij de belangrijkste en zwaarste onderwerpen van het bestuur niet mee kon beslissen vanwege de familiebanden. Ulf Helgstrand heeft daarom een aanbod gehad om te stoppen als voorzitter. Maar na gesprekken met het bestuur heeft hij ervoor gekozen om zelf op te stappen als voorzitter van de DRF. Zo kan hij het bestuur rust geven bij belangrijke zaken. Jakob Blicher Ravnsbo, de huidige plaatsvervangend voorzitter, zal tijdelijk de voorzitterstaken overnemen.
29 September: Andreas Helgstrand reageert bij DR Sport
Andreas Helgstrand heeft voor het eerst publiekelijk gereageerd op zijn diskwalificatie bij de Deense kampioenschappen. Dit deed hij bij DR Sport, in een ingezonden brief:
Over de sonde die Jovian tijdens het weekend van de kampioenschappen kreeg van Rasmussen zei hij: “ik vind het echt jammer dat Jonas Rasmussen de sonde niet uit zijn neus heeft gelaten en in plaats daarvan de medicatie met een spuit in zijn mond heeft gegeven. Maar ik begrijp wel dat Jonas het geen overtreding van de regels vond om de medicatie via de sonde te geven toen hij zich in de situatie bevond: onder druk met de sonde in de neus van een 700 kilo wegende, niet verdoofde, hengst op een wedstrijdterrein.”
Op de vraag waarom hij pas op de dinsdag na het kampioenschap wist van de problemen, herhaalde hij dat hij een druk bezet man is, die “zijn zaken moet regelen en paardrijden”. Helgstrand stelde: “aangezien ik geen tijd heb om mijn paarden zelf naar de wei te brengen, de individuele behoeften van elk paard 24 uur per dag in de gaten te houden en ze eindeloze liefde te geven, heb ik mijn groom Mik (Mikkala Krog). Zij geeft mijn paarden alle liefde en zorg die ik ze niet kan geven. Ik weet dat veel mensen mij zullen veroordelen omdat ik niet alle paarden verzorg en knuffel, en alle andere dingen naast het rijden aan iemand anders overlaat, maar ik kan met een zuiver geweten zeggen dat mijn paarden iemand hebben die van ze houdt en 24 uur per dag naar ze omkijkt.”
