Algemeen
Garnaalvissers te paard in Oostduinkerken. Sinds kort is Bruno Mertens dus één van hen.
Foto: Wikimedia Commons
Op zaterdag 15 oktober legde de 55-jarige Bruno Mertens op het strand van het Belgische Oostduinkerke een bijzonder examen af, namelijk dat voor Garnaalvisser te paard. Het lukte, Bruno en zijn paard Udo doorliepen het examen succesvol. Bruno mag zich nu de vijftiende erkende paardenvisser in Oostduinkerke noemen.
Paardenvisser word je niet zomaar. Er is een borgingscomité, bestaande uit een vertegenwoordiging van het gemeentebestuur en garnaalvissers te paard, en zij waken over deze visserijtraditie. Deze traditie is al eeuwenoud en sinds 4 december 2013 door Unesco toegevoegd aan de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid, over de “oorspronkelijkheid naar vorm en inhoud van het fenomeen”. Zij hebben voor dit ambacht, welke een officiële opleiding vraagt en jaren van training en oefening, een procedure opgesteld.
Bruno Mertens heeft de procedure met succes doorlopen. Normaal is hij de eigenaar en zaakvoerder van een renovatiebedrijf, maar daar komt nu dus een andere baan bij. Het begon toen de hoefsmid bij zijn ezels kwam en ze er tijdens het bekappen over praatten. Zijn vrouw moedigde hem aan om het te gaan doen en zo kwam hij in 2020 bij zijn buurman Marius Dugardein terecht. Marius zit al langer in het garnaalvissen te paard en Bruno wilde daar wel meer over weten. Binnen een paar weken kwam ook het trekpaard Udo bij hem op stal en toen ging het echte werk van start.
Je moet eerst een tweejarige opleiding doen bij een paardenvisser die is erkend door de gemeente. Marius is erkend en nam zijn buurman onder zijn hoede tijdens de opleiding. Ook moet je de theorie kennen, net als de geschiedenis van het vissen op garnalen op het strand. Op 10 oktober 2022 legde Bruno hiervoor een bezoek af aan het NAVIGO-Nationaal Visserijmuseum in Oostduinkerke.
Het derde deel van de procedure is een praktijkproef, op het strand van Oostduinkerke. Bruno ging als klein ventje al met zijn vader mee. Aan Kokszijde.be vertelt Bruno voorafgaand aan het examen:
"Ik kom uit een echte vissersfamilie en ging als kleine jongen ook vaak mee op pad met mijn vader, die als strandvisser actief was. De liefde voor zee en strand heeft er dus altijd ingezeten. Via Marius Dugardein kreeg ik ook de microbe voor de garnaalvisserij te paard te pakken. De voorbije jaren heb ik me dan ook met groot enthousiasme toegelegd op mijn eigen opleiding, maar ook die van mijn paard Udo. Veel geduld en een groot vertrouwen in het paard, dat was zeker nodig tijdens deze tweejarige opleiding. Van Marius heb ik alle kneepjes van het vak geleerd. Ondertussen geniet ik volop van het vissen op garnaal, terwijl de zee mij ook een ongelooflijke rust brengt. Als ik op zee ben, heb ik zeeën van tijd. Ik kijk er enorm naar uit om deze erkenning te ontvangen. Dit is echt mijn passie.”
En dan is het tijd voor de praktijkproef. De eerste stap is uiteraard het optuigen van paard Udo, het dier voor de wagen spannen en alle spullen die nodig zijn in de wagen leggen. Dan volgt het afleggen van de route van zijn huis naar de zee. Hierbij kijkt het comité naar het mennen van het paard in het algemeen, maar ook of Bruno de verkeersregels kent en aandacht heeft voor het verkeer. Eenmaal aangekomen op het strand, bij de laagwaterlijn, volgt het uitspannen van het paard. Ook moest Bruno de korre (een soort sleepnet) klaarleggen, de manden op en de korre aan Udo bevestigen en daarna opstijgen. Dan pas volgt het eigenlijke vissen. Hij moet het paard door de golfslag naar de visstek rijden, na het vissen terugkeren naar het strand om het net te legen en de vangst in manden te doen. Daarna volgt de volgende sleep. Uiteraard moet alles met respect voor de andere vissers gebeuren.
Johan Casier, lid van het comité en de jury tijdens Bruno’s examen, is tevreden over de verrichtingen. “Hij vist heel goed, mooi recht”, geeft hij mee in gesprek met de site HLN. “Hij heeft niet de neiging om uit het water te komen, want het is een heel jong paard. Normaal hebben die de neiging om terug aan land te komen, maar hij doet het prachtig.”
Na het vissen wordt het paard weer voor de wagen gezet, de spullen moeten weer worden opgeladen en dan volgt de rit naar huis. Hier moest Bruno het paard verzorgen, de garnalen zeven, sorteren en koken. Een aantal toeristen, die toevallig getuige zijn van dit schouwspel, mag uiteraard ook van de garnalen proeven. Zij keuren ze goed en uiteindelijk is dat ook de beoordeling van het comité. Bruno is geslaagd en mag zich aansluiten bij de andere veertien garnaalvissers te paard die Oostduinkerke al kent: Eddy D’Hulster, Johan Casier, Gregory Debruyne, Chris Vermote, Stefaan Hancke, Yoshi Delancker, Dominique Vandendriessche, Xavier Vanbillemont, Thomas Vanmassenhove, Pieter De Dier, Nele Bekaert, Günter Vanbleu, Katrien Terryn en Bruno’s leermeester Marius Dugardein. Deze vissers geven ook af en toe demonstraties van het ambacht.
Gebruikte bronnen:
die imposante paarden zo ver de zee in. In het seizoen geven ze ook demonstraties. Het gaat met heel veel rust en precieze commando's. Heel interessant.