Algemeen
Een enkel gebroken bit. Foto: Showjumper/Bokt Wiki
Vroeger werden alle paarden getraind met een enkel gebroken watertrens, maar tegenwoordig is er een heel scala aan bitten en hoofdstellen ontwikkeld, waardoor we verschillende bitten kunnen kiezen voor de verschillende behoeften van onze paarden. Op deze manier past een bit misschien beter in de paardenmond, of wordt een bepaald probleem dat de ruiter of het paard heeft, opgelost. De ontwikkeling in bitten en hoofdstellen heeft trainen voor de paarden comfortabeler gemaakt, net zoals de ontwikkeling in sportkleding het sporten comfortabeler heeft gemaakt voor mensen.
Tegenwoordig is het enkel gebroken bit nog steeds een vaak gebruikt mondstuk, maar ook het dubbel gebroken trensje wordt vaak gebruikt. Dankzij bitfitters zijn er tegenwoordig veel mogelijkheden beschikbaar, dus het is veel gemakkelijker om de juiste oplossing voor jou en je paard te vinden.
Hieronder kijken we naar de verschillen tussen enkel en dubbel gebroken mondstukken en we beoordelen wat de beste keuze is voor jouw paard.
Enkel gebroken
Een gebroken bit heeft heeft één of meerdere breuken in het mondstuk, in tegenstelling tot een ongebroken mondstuk. Een enkel gebroken bit heeft maar één breuk in het mondstuk.
Het enkel gebroken bit staat ook wel bekend als het standaard bit.
Het is in wezen een mondstuk waarvan de twee delen in het midden met elkaar verbonden zijn door een scharnier. Dit bit kan in het midden dubbel worden gevouwen, waardoor een omgekeerde V ontstaat als je het vouwt door de twee bitringen naar elkaar toe te duwen.
Als het bit vouwt door de inwerking van de teugels op de bitringen, komt het omhoog komt in de mond. Het grote voordeel hiervan is dat er minder druk op het midden van de tong is dan bij een dubbel gebroken mondstuk.
Vanwege deze liftende werking denken sommige ruiters echter dat een enkel gebroken bit druk kan uitoefenen op het gehemelte. Bij de juiste maat mondstuk zal dit niet gebeuren.
Wanneer de teugels worden aangenomen, komt het scharnier in het midden van het mondstuk iets omhoog, en met dit effect oefent het enkel gebroken mondstuk vooral druk uit op de lagen en de zijkant van de tong.
Een andere optie, die nauw verwant is aan de enkel gebroken variant, is het dangerbit. Dit lijkt op een enkel gebroken bit, maar het kan niet zo ver gevouwen worden als een enkel gebroken bit. Wanneer er druk op de teugels wordt uitgeoefend, wordt het bit vergrendeld, waardoor het mondstuk recht wordt.
Het bit is hierdoor iets scherper dan een normaal enkel gebroken bit.
Het vergrendelde mondstuk is het meest geschikt voor paarden die bijvoorbeeld tegen de hand zijn, en daardoor erg sterk worden tijdens het rijden.
Een dubbel gebroken bit. Foto: Showjumper/Bokt Wiki
Dubbel gebroken
Een dubbel gebroken bit heeft, zoals de naam al zegt, een mondstuk van drie delen die met elkaar verbonden zijn met scharnieren.
Tot voor kort waren Franse schakels de meest voorkomende dubbel gebroken bitten. Veranderingen in de dressuurregels hebben er echter toe geleid dat een elliptische scharnier nu één van de populairste bitten onder de trensjes is.
Dubbel gebroken bitten zijn meer anatomisch gevormd, maar vergeet niet dat de tong van het paard een zeer gevoelig deel van de mond is en daarom zeer gevoelig voor druk. Het is een misverstand dat een dubbel gebroken bit het zachtst voor een paard is. Als een paard zijn tong omhoog doet, kan dit ongemak veroorzaken door de druk op de tong.
Een ander belangrijk punt is dat ze door het omhoog trekken van de tong een deel van hun luchtwegen blokkeren, wat leidt tot nog meer ongemak en stress. Een dubbel gebroken bit kan natuurlijk wel de juiste oplossing je paard zijn, dus aarzel nooit om de mening van een expert te vragen als je twijfelt.
De juiste keuze voor uw paard
Hoe weet je welk bit bij je paard past? Er zijn een paar dingen waar je rekening mee moet houden, waaronder de pasvorm van het bit, maar ook de inwerking.
Je kan ook een bitfitter vragen om met je mee te kijken naar wat de juiste keuze voor je paard is.
De juiste maat
De juiste maat bit is erg belangrijk, en dat zou je uitgangspunt moeten zijn. Een goed passend bit ligt mooi in de mondhoeken en het mondstuk steekt aan beide kanten een klein stukje uit. De meest gangbare maten liggen tussen de 12 en 13 centimeter, maar het moderne sportpaard gaat door invloeden op de fokkerij meer richting de 12 centimeter.
Bij een te klein bit kunnen de bitringen tegen de mond van het paard drukken, wat druk en zelfs wondjes kan veroorzaken. Een te groot bit kan veel schade aanrichten door de zijwaartse beweging, vooral als je één teugel wat meer gebruikt (bijvoorbeeld om naar binnen te buigen). Deze zijwaartse beweging en wrijving kunnen dan pijn en verwondingen veroorzaken in de paardenmond.
Natuurlijk is de maat van het bit niet het enige waar je rekening mee moet houden. Je paard kan ook voorkeur hebben voor een dikker bit, of juist een dunner bit, afhankelijk van de vorm van zijn mond. De moderne sportpaarden hebben vaak voorkeur voor een dunner bit, omdat hun mond te klein is voor een dikker bit.
Het juiste bit
Een perfect passend bit betekent helaas niet perse dat je paard er gek op zal zijn. Als je voelt hoe je paard op een bit reageert, kan dit je helpen om het juiste bit te vinden. Zoals eerder gezegd, kan een bitfitter je helpen het juiste bit voor je paard te kiezen.
Het is vaak het beste om je paard te laten aangeven wat hij het prettigst vindt. Je kan als ruiter natuurlijk wel inschatten wat je paard prettig vindt, maar door het uitproberen van verschillende bitten kan je het ook zelf ervaren. Zijn voorkeur kan je verrassen.
Waarom sweet iron?
Een sweet iron bit heeft een oxiderend oppervlakte. Het materiaal heeft een zoete smaak en het stimuleert de natuurlijke speekselproductie van een paard. Hierdoor gaat het paard meer schuimen, wat de acceptatie van het bit verbetert.