Geplaatst Algemeen
Afbeelding ter illustratie. Foto: S. Feenstra
Iedere fokker ziet zijn of haar veulen graag in gezondheid opgroeien, maar dat is niet altijd vanzelfsprekend. Veulens kunnen ziek worden van een heel scala aan bacteriën, virussen en andere omstandigheden en soms ligt de uiteindelijke diagnose niet zo voor de hand. Zo zag dierenarts Ids de Boer een Fries hengstveulen, Tjitse, dat last had van flinke diarree: "De eigenaren van Tjitse zijn ervaren fokkers en dachten dat de diarree te maken had met de hengstigheid van zijn moeder, dat komt vaker voor. De diarree bleef echter aan houden, al wisselde de mest wel wat qua consistentie."
Goede conditie
De Boer onderzocht het veulen: "Tjitse was in goede conditie en er waren, naast de diarree, geen bijzonderheden. Ontworming was gedaan. Diarree kan er voor zorgen dat de conditie van een veulen snel achteruit gaat, dus het was belangrijk om dat eerst aan te pakken. Tjitse kreeg een pasta om de mest wat in te dikken en een andere pasta wat moet helpen om de darmpjes wat tot rust te brengen. Deze medicatie maakte gelukkig wel een duidelijk verschil. Helaas bleef de mest wel te wisselend; de consistentie varieerde van 'koeienvlaai' tot bijna normaal, wel was er vaak dan wat mestwater wat er voor, tijdens of na het mesten mee naar buiten kwam."
Acute koliek
"Op een ochtend had Tjitse echter acuut koliekachtige klachten; hij ging vaak liggen en keek ook regelmatig naar zijn buik. Bij het onderzoek waren de slijmvliezen goed, de hartslag was wat verhoogd en de darmgeluiden waren 'te waterig'. Na pijnstilling en darmontspanners te hebben toegediend, heb ik daarna gelijk op de kliniek mestonderzoek gedaan", legt De Boer uit. "Er was geen worminfectie gaande, wel bleek er een beetje zand in de mest te zitten."
Veulens zelden problemen door zand
Hij vervolgt: "Bij veulens zien we, in vergelijking met volwassen paarden, maar zelden problemen door zand, dus dat was niet het eerste wat bij mij was opgekomen als oorzaak." Om een goed beeld te hebben van de hoeveelheid zand in het maagdarmkanaal, werd er op de kliniek een röntgenfoto gemaakt van Tjitse’s buikholte. Overduidelijk kwam naar voren dat er inderdaad een enorme hoeveelheid zand in de dikke darm zat, de oorzaak van de koliek en diarree. Door het zand wordt de mest vaak te waterig, dit komt doordat het zand over de slijmvliezen van het maagdarmkanaal schuurt en irriteert. Ook wordt door het zand een redelijke oppervlakte van de darmen geblokkeerd waardoor de opname van water minder optimaal is.
Mest controleren
Het was bij de eigenaren niet opgevallen, toch zal Tjitse stiekem buiten in de paddock en/of weide zand eten. Bij de eigenaren thuis is de doorloop naar de weide een paddock met zandbodem, dit is normaal gesproken open. Nu gingen ze deze doorgang maar afsluiten. Daarnaast bleef Tjitse zijn pasta’s krijgen en ook kreeg hij dagelijks wat slobber met psyllium (vlozaad) erdoor, om de zandafvoer uit de darmen te stimuleren. De Boer: "Binnen twee weken was de mest gelukkig wel volledig genormaliseerd. De eigenaren hebben nog regelmatig de mest gecontroleerd, er bleek geen tot minimaal zand terug te vinden zijn."