Geplaatst Algemeen
De 25-jarige Banjer ziet er nog goed uit voor haar leeftijd. Foto: bokker Banjer
Iedereen kent wel iemand die er een heeft of heeft ze zelf: de wat ouder wordende paarden. Sommigen krijgen een wat ingezakte rug, anderen worden grijs op het hoofd en bij sommigen zie je gewoon niet dat ze al wat ouder zijn. Maar wanneer is je paard eigenlijk senior? Die definitie is de laatste jaren erg veranderd, zowel bij mensen als paarden. Mensen worden tegenwoordig vaker 90 jaar of ouder. We werken langer, we blijven actief en maken betere keuzes qua voeding. Zo hopen we spiermassa en een gezond hart te behouden, net een goede gewrichts- en botgezondheid en een sterk geheugen. Vroeger was iemand met 70 jaar “oud”, tegenwoordig beschouwen we een gezond en actief persoon van die leeftijd nog als relatief jong. En zo is het ook met onze paarden. Vroeger was een paard met 16 jaar een senior, tegenwoordig zijn er genoeg paarden die tot ver in hun twintiger jaren blijven werken en meelopen in wedstrijden. Het is nog niet duidelijk hoe oud een paard maximaal kan worden, en helemaal precies aanduiden wanneer een paard als senior wordt beschouwd kan ook niet. Feit is wel dat paarden tegenwoordig ouder worden dan vroeger, 30+ is intussen al geen uitzondering meer.
Net als bij mensen zijn er een aantal factoren die een paard kunnen helpen om tot op hoge leedtijd fit en actief te blijven. Denk aan goede voeding en regelmatige diergeneeskundige zorg en diverse (sport)therapieën en geneeswijzen.
Maar ook aan een eigenaar die weet welke veranderingen, zowel lichamelijk als in gedrag, een paard kan ervaren bij het ouder worden. Het is belangrijk te weten waar je op moet letten. Want als je paard ouder wordt, verandert ook de voerbehoefte. Hoe duidelijker je weet dat je paard ouder wordt, hoe eerder je het voermanagement een kritisch onder de loep kunt nemen. Want ook in zijn senior jaren verdient het paard het beste om gezond oud te worden.
Veranderingen in het eten
Aan de manier waarop je paard eet, kun je zien dat het paard wat ouder wordt en het wellicht tijd wordt om over te gaan op een seniorenvoeding. Welke dingen kun je opmerken aan het eetgedrag van een ouder paard?
- Proppen maken. Een ouder paard krijgt vaak last van slijtage aan het gebit. Als je paard proppen gaat maken of gaat knoeien met het voer, kan het tijd zijn om de paardentandarts te laten komen. Die kan zien of er een gebitsprobleem is, of dat het komt vanwege ouderdomsslijtage aan tanden en kiezen.
- Gedragsveranderingen. Deze gaan vaak gepaard met de eerdergenoemde gebitsproblemen. Het dier kan zijn hoofd optillen bij het kauwen, schudden of draaien met zijn hoofd, of het eten uit de mond laten vallen.
- Langzamer eten. Omdat de kaakgewrichten en het gebit ook wat ouder worden, kan het zijn dat het paard langer doet over het eten.
- Verhoogd risico op problemen met slikken. Slechte tanden, een verminderde productie van speeksel, veroudering of verslechtering van spieren, pezen en gewrichten in het kaakgebied, minder goed kunnen kauwen, dit zijn allemaal factoren die ertoe kunnen leiden dat voedsel in de slokdarm kan blijven hangen en niet verder doorgeslikt kan worden. Een slokdarmverstopping is zeer ernstig en kan leiden tot stikken. Bel in dat geval meteen je dierenarts.
Vermindering van de lichamelijke conditie
Afvallen en het achteruit gaan van de algehele conditie van het paard zijn ook vaak zichtbare tekenen dat het paard ouder wordt. Het dier kan zijn voedsel niet meer zo efficiënt verteren als toen hij jong was. Als je niets hebt veranderd aan het voermanagement of de training, is dit toch iets om op te letten. Seniorenvoer is zo gemaakt dat het oudere paard deze makkelijker kan verteren dan voer voor jonge paarden. Op die manier kan het je dier helpen om het beste uit zijn eten te halen. Dit voer is vaak ook makkelijker te kauwen voor je senior. Verliezen van lichaamsgewicht bij senioren moet je wel in de gaten houden. Er zijn eigenaren die erin berusten dat het dier ouder is en dus magerder wordt, maar dit hoeft niet. Het is mogelijk om het paard in een redelijke conditie te houden tot in zijn laatste levensjaren, maar daarin is voermanagement een belangrijke schakel.
De bespiering van je paard
Uiteraard zal een paard dat ouder wordt, wat bespiering verliezen. Maar als je nog steeds rijdt en werkt zoals je dat altijd deed en het dier blijft spieren verliezen, is het tijd om de dierenarts eens te raadplegen. Mochten er geen oorzaken gevonden worden hiervoor, dan zou je eens kunnen overleggen over zijn voer. Hoogwaardige eiwitten in het voer kunnen helpen om zijn spiermassa langer te behouden.
Overige ouderdomsproblemen
En net als bij mensen kunnen er ook nog andere lichamelijke problemen optreden. Denk bijvoorbeeld aan slijtage aan de gewrichten, waardoor artrose kan ontstaan. Maar ook de spieren kunnen wat stijver worden, waardoor het soms een wat langere warming-up nodig hebt voor je hem aan het werk zet.
Help je oudere paard om lang actief en gezond te blijven
De afgelopen decennia is er veel gebeurd qua ontwikkeling van seniorvoer, er is een lange weg afgelegd al. Er zijn vele keuzes op het gebied hiervan en ook vele voerprogramma’s die je lieveling kunnen helpen om langer en gezonder te leven. Wetenschappers ontdekken steeds meer over hoe seniorvoer helpt om ontstekingen onder controle te houden en het immuunsysteem van je paard zo goed mogelijk te houden. Deze voeders zijn vaak gemakkelijk te verteren en het paardenlichaam kan er alles uithalen dat ze nodig hebben. Wil je weten of je jouw paard goed voert? Neem dan eens contact op met je dierenarts en kijk samen naar je voermanagement. Kijk of je de juiste voeding geeft en of je voldoende voert. Een paar kleine aanpassingen zijn soms noodzakelijk, maar dan kun je jouw senior wel helpen om alles uit zijn oude dag te halen.
Maar waarom is het juiste voer geven nou zo belangrijk? Dat heeft alles te maken met het immuunsysteem van het paard. Onderzoek heeft aangetoond dat de respons van dat systeem op binnendringende ziektekiemen kan afnemen naarmate het dier ouder wordt. Deze afname van de immuunfunctie wordt ook wel immunosenescentie genoemd. Hierdoor kan het paard vatbaarder worden voor ziekten, zoals influenza of een snotneus. Ook de reacties op een vaccinatie kunnen door deze immunosenescentie verminderen. En door die verminderde reactie op een vaccin kan het paard vatbaarder worden voor ziektes en de gevolgen daarvan, zoals mogelijk cushing en hoefbevangenheid. Een vaccinatieschema dat is aangepast aan het oudere paard kan helpen om de immuniteit hoog te houden en je paard gezond. Het is dan ook altijd goed om met je dierenarts nog eens naar het vaccinatieschema te kijken. En uiteraard kan een goed voermanagement met de juiste voedingsstoffen die ook goed verteerd kunnen worden, het paard ook helpen zijn immuunsysteem op peil te houden.