Sport
Kyra Kyrklund met Matador tijdens de Wereldbekerfinale in Parijs 1991.
Foto: FEI Photo Archive
Kyra Kyrklund is zesvoudig dressuur Olympiër voor Finland. Daarnaast heeft de amazone meerdere Scandinavische en Finse kampioenschappen gewonnen in zowel de disciplines dressuur, springen als eventing. Met haar paard Matador won ze de Wereldbekerfinale van 1991. Louise Parker sprak met haar over haar leven. De amazone is nog altijd een enorm populaire dressuurtrainer. Tijdens Tokyo 2020 was ze voor de elfde maal bij de Olympische Spelen betrokken.
Uit Helsinki
Ik kom uit Helsinki uit een niet-paardenfamilie. Ik was altijd gek op dieren. In de zomer ging ik vaak naar mijn peettante, die een boerderij had. Ze had twee werkpaarden en we gingen erop zitten als we het hooi binnen brachten. Op een dag, toen ik 10 jaar oud was, speelden de oudste zoon van mijn peettante en ik samen. We besloten om allebei op een van de paarden te rijden, een merrie genaamd Irja. Hij zat voor en ik achter, maar een hond raakte los en blafte en maakte haar bang waardoor ze begon te draven. De jongen sprong eraf en ik viel en brak mijn arm. Dat was echter niet waar ik me die dag zorgen over maakte. Ik maakte me meer zorgen over mijn witte korte broek en T-shirt, omdat mama heel boos op me zou worden!
Het schrikte me niet af, ik kreeg een beginnerscursus van 10 uur bij de enige manege in Helsinki en daar begon het echt. Na twee jaar begon ik te rijden op een boerderij waar ze Arabische paarden hadden. Op een dag werd ik gevraagd om op een particulier paard te rijden welke zou bijten, slaan en bokken. Deze familie werd mijn eerste sponsor en hun dochter is nog steeds een van mijn beste vrienden.
Ik begon met hem te springen en we deden het best goed op onze eerste nationale wedstrijd samen. We sprongen foutloos in het 1.10m en wonnen toen een jeugdklasse. De voorzitter van de Finse Federatie vroeg me of we hoger konden springen, natuurlijk zei ik ja! Het bleek dat hij op zoek was naar een ruiter voor de Finse kampioenschappen. Hij nam me op in het team en we wonnen uiteindelijk de teamcompetitie en eindigden individueel als tweede. Ik heb in die jaren veel gesprongen, tot op 1.50m niveau. Er was niet veel dressuur in Finland toen ik begon.
Combinatie
De combinatie van springen en dressuur is naar mijn mening goed. Tegenwoordig denk ik dat veel mensen zich te vroeg specialiseren. Ik zou zeggen dat een van de redenen waarom ik aan dressuur begon, was dat ik, net als veel andere mensen, bang werd. Om even terug te gaan, de dochter van de familie die dat eerste paard bezat, wilde hem uiteindelijk zelf uitbrengen en in mijn laatste junioren-jaar had ik niets om op te rijden.
Mijn ouders sloten een lening af en met de helft van het geld begonnen ze een klein fotografie bedrijf. Met de andere helft kochten ze Kasper voor mij. Het was 1969, ik was 17, en hij was toen beter geschoold dan veel andere paarden. Hij was echt een eventingpaard en ik wilde een springpaard. Ik heb hem meegenomen naar de eventing en eindigde tweede op een driedaags evenement. We werden vierde op het Finse kampioenschap springen en we wonnen het Finse kampioenschap dressuur.
Daarna ging ik naar Strömsholm (een van de drie nationale paardensport centrums in Zweden) en bleef daar twee jaar. De instructeurs van de manege waar ik ben begonnen in Helsinki hadden daar allemaal een opleiding gevolgd, dus ik wilde ook gaan. Ik was het eerste jaar privéstudent, reed vijf paarden per dag. Veel jonge paarden, vierjarigen. Een jong dressuurpaard, een jong springpaard en een ouder dressuurpaard en springpaard. Ik deed mee tot de Prix St George en sprong tot 1.50m niveau. Nu ik terugkijk, ging ik toen al meer richting de dressuur.
Ierse Hunters
Daarna ging ik terug naar Finland en werkte op een boerderij die Ierse Hunters importeerde. Ik bracht ze uit op springwedstrijden, maar ik had een paar slechte valpartijen en begon bang te worden. Het duurde zes maanden voor ik aan mezelf durfde toe te geven dat ik een beetje bang was geworden om te vallen. Het was gemakkelijk voor mij om in plaats daarvan naar de dressuur over te stappen.
Ik kocht een vierjarige uit Denemarken en ik dacht als hij springt wordt het een springer en als hij dressuur doet, doe ik dressuur - en hij kon absoluut niet springen! Zijn naam was Piccolo en inmiddels had ik genoeg geld om naar Duitsland te gaan om bij Walter Christiansen te trainen. Drie jaar lang ging ik op en neer naar hem toe en in 1980 nam ik Piccolo mee naar de Olympische Spelen in Moskou. Die Spelen werden door veel landen geboycot, maar omdat we uit Finland komen, met Rusland als onze buren, vonden we dat we moesten gaan. Ik was 29 jaar oud en eindigde individueel als vijfde. Sissy Max-Theurer uit Oostenrijk won individueel goud.
Piccolo kreeg spat, wat in die tijd niet goed te behandelen was. Toen de Olympische Spelen van Los Angeles in 1984 eraan kwamen, had ik dus geen paard. Tegen die tijd kwamen enkele stallen van de manege in Helsinki waar ik begon te huur, dus nam ik 21 boxen en begon mijn eigen trainings- en stalhouderij. Het was echt een goed complex omdat het eigendom was van de stad en gebouwd was voor de Olympische Spelen van Helsinki in 1952.
Veel van mijn leerlingen behaalden medailles op Young Rider en Junioren kampioenschappen. Gedurende deze tijd begon ik ook te trainen met Herbert Rehbein in de buurt van Hamburg.
Leerlingen
De vader van een van mijn leerlingen was op zoek naar een paard voor zijn dochter en ik probeerde er een paar en vond er eentje leuk. Hij zei: "Ik zal het paard voor je kopen. Als je je kwalificeert voor Los Angeles, dan kun je hem houden tot de Spelen voorbij zijn. Daarna zal mijn dochter het paard overnemen". Dit was Nor en we mochten natuurlijk naar Los Angeles. Inmiddels had ik Matador al thuis staan. Tegen de tijd dat de Spelen in Seoul in 1988 plaatsvonden, hadden we een Fins team. Met daarin de dochter van de eigenaar op Nor en twee anderen, waaronder mijn ex-groom die een zeer goede ruiter was. Met Matador eindigde ik individueel als vijfde en het team eindigde als zesde.
Ik heb hem ook gereden op de eerste Wereldruiterspelen in Stockholm. Hij had een koliekoperatie gehad, maar hij herstelde weer en we behaalden zilver op die eerste WEG. Toen kreeg ik een wildcard voor de Wereldbekerfinale Dressuur in Parijs het jaar erop en die hebben we gewonnen!
Ik ontmoette mijn man, Richard White, die Engels is en kreeg een aanbod om naar Flyinge (nationaal paardensport centrum in Zweden) te gaan. Om daar hengsten te rijden, op te leiden en uit te brengen op wedstrijd. We verbleven er acht jaar en Matador werd verkocht aan Japan.
Voor we naar Zweden verhuisden, ging ik naar een kleine wedstrijd, omdat we wisten dat er een paar paarden uit Sint-Petersburg zouden komen om deel te nemen. En daar zag ik Edinburgh. Ik sprak met een trainer die vroeg of ik iemand kende die hem graag zou willen hebben. Hij was acht jaar oud en opgeleid tot Inter 2. Het was een jaar voor Barcelona (Olympische Spelen 1992, Spanje), dus ik vertelde hem dat ik Matador kwijt zou raken en dat ik geïnteresseerd was. Ik slaagde erin hem te kopen en hem te kwalificeren voor de Spelen en daar eindigden we als vijfde.
Atlanta
In Atlanta (1996 Olympische Spelen, VS) had ik een van de Flyinge-hengsten mee, Amiral. Samen hebben we wat World Cup-wedstrijden gedaan, maar helaas liep hij op de Spelen een oogblessure op.
Voor Sydney 2000 hadden we weer een team gekwalificeerd. In 1998 zijn we naar Engeland verhuisd, eerst huurden we in Surrey en later verhuisden we naar waar we nu zijn in Sussex. Ik hou van Engeland, het is een stuk warmer dan Finland! We hadden onze paarden in quarantaine voor de Spelen en mijn paard, Archibald, kreeg sinusitis, waardoor hij niet op het vliegtuig kon. Het was erg teleurstellend, maar ik ging als trainer mee voor de rest van het team en had een aantal leerlingen die daar ook meededen.
Ik kwalificeerde me voor Athene in 2004 met Andiamo, maar hij kreeg een paar maanden van tevoren een blessure, dus opnieuw ging ik weer alleen als trainer heen. Toen kwam Max, die ik had sinds hij vier jaar oud was, en ik ging met hem naar de Spelen van Peking 2008 in Hong Kong waar we eindigden als achtste in de Kür.
Kyra Kyrklund met Max. Foto: Agnes Tenwolde
Voor Londen (in 2012) had ik geen paard, dus ik was adviseur van het Zweedse nationale team en ging ook met hen naar de Spelen van Rio (2016). Hier in Tokio (Spelen 2021) ben ik met de Portugezen mee. Ik train al 15 jaar in Portugal en help af en toe ruiters, maar dit jaar bedachten ze een officiële functie voor mij. Ik help ook Cathrine Dufour (Denemarken), ze had een zeer goede trainer in Denemarken en ik heb haar lang geleden ook geholpen. Ook heb ik hier Heike Holstein (Ierland) een beetje geholpen.
Top ruiters
Ik heb door de jaren heen veel topruiters opgeleid - Nathalie zu Sayn-Wittgenstein (DEN), Emma Hindle (GBR), Imke Bartels (NED), Jan Brink (SWE) en nog veel meer. Op de Wereldkampioenschappen in Aken (Duitsland in 2006) hadden Richard en ik 10 leerlingen. Zijn achtergrond is in het paardenrennen en hij is geen Grand Prix-ruiter, maar vanaf het begin ontdekte ik dat hij een goed oog heeft en heel eerlijk is over wat hij ziet. Hij is een uitzonderlijke coach.
Dit zijn mijn elfde Olympische Spelen in Tokio. De faciliteiten hier zijn allemaal fantastisch. Dat is natuurlijk het belangrijkste voor de ruiters en onze paarden.
Veranderd
De sport is veranderd. Toen ik begon, was alle kennis in Duitsland en als je wilde leren, moest je daarheen gaan. Veel trainers gingen erheen en brachten de kennis terug naar hun eigen land, dus er is tegenwoordig veel meer kennis over de hele wereld verspreid.
De paarden zijn ook veranderd. Voorheen kocht je een paard en maakte je er een dressuurpaard van. Nu kan je er een kopen die speciaal voor de dressuur is gefokt. De sport is ook beter, meer veiligheid voor de paarden dat is zeker. En het is verfijnder.
De muziek voor mijn Kür op de World Cup in Parijs (1991) werd voor het eerst in een studio gemaakt en ik kreeg vooraf een tape in Duitsland afgeleverd. Maar toen ik mijn kür bij Herbert voor het eerst reed, realiseerde ik me dat het te lang was en moest worden ingekort. Een vriend bracht de nieuwe versie naar Parijs, maar ik wilde niet dat iemand de nieuwe oefeningen zou zien die ik erin had verwerkt, dus ik oefende er niet mee. Toen ik vervolgens voor het eerst in de Kür reed, ging het niet volgens plan. Je kunt het nog zien als je de video kunt vinden!
Na de galop op de lange zijde moest de muziek veranderen maar dat gebeurde niet, toen ik de hoek in reed geen verandering dus ik ging naar de korte zijde en nog altijd geen verandering. Vervolgens de middenlijn op en toen veranderde het eindelijk. Ik ging gelijk in passage, maar ik had geen idee meer waar ik was in de muziek. Ik wilde de laatste piaffe met één hand doen en daar was muziek voor, maar nogmaals, het stopte niet, het bleef maar doorgaan, en uiteindelijk deden we 36 passen. Gelukkig was piaffe heel gemakkelijk voor Matador!
Het belangrijkste waar je op moet letten bij een goed dressuurpaard? Een exterieur dat het mogelijk maakt voor ze om het te doen. Een goed achterbeen natuurlijk, zodat verzameling makkelijk is en een goede nek. Ik geloof dat als ze drie goede gangen hebben, elk paard op de Olympische Spelen kan meedoen. Met drie goede gangen kan elke ruiter 70% halen met goed rijden, maar zonder goed exterieur krijgt je paard geen 80%, zo simpel is het...
Hij zou nu nog steeds niet misstaan aan de top.
en Matador vond ik een geweldig paard. Leuk dat ze nog zo actief is in de paardensport.