Blog
In mijn vorige blog schreef ik dat ik het zou gaan hebben over mijn visie op “fouten maken”.
Toen ik dat schreef, was ik aan het denken over mijn laatste les met Sam. Inmiddels is dat al van begin oktober geleden omdat Sam helaas een trap op de kaak gekregen heeft. Eind van de maand wordt hij de laatste keer na gecontroleerd als alles goed blijft gaan en dan mag hij weer opbouwen als hij in orde is. Gedurende die les hadden we gewerkt aan de wissel waardoor Sam een beetje te veel vooruit begon te denken.
Toen ik een appuyement wilde inzetten, besloot Sam aan te springen in galop. Vast herkenbaar voor veel ruiters. Na een paar keer aanspringen en weer terug nemen naar draf zei Chris heel rustig “middellijn en opnieuw appuyement maar laat hem een klein beetje onder je uit lopen.”
Omdat ik Chris vertrouw deed ik braaf wat me gezegd werd ondanks dat dat voor mijn perfectionistische kant erg tegennatuurlijk was. Dus het appuyement werd opnieuw ingezet. Als je het zo mag noemen, Sam draafde iets onder me uit maar bleef wel mooi draven en ging opzij. Het zou op wedstrijd niet eens een 3 opgeleverd hebben maar toch werd Sam beloond en bij de volgende poging kon ik het appuyement weer inzetten als vanouds. “Zie” zei Chris. “Dit is geen goed appuyement, maar het is al terug een appuyement en dat is wat je wil, dat moet je durven in je trainingen ook als je dit soort problemen wil oplossen.”
Ook de eenvoudige wissel, die Sam normaal moeiteloos uit voert, leverde me spontaan een changement op. “Iets minder verzamelen.” kwam er vanuit het midden van de bak. Dus probeerde we opnieuw, de eenvoudige wissel ging over 1 half pasje draf, belonen en opnieuw.. En wederom ging de volgende wissel als vanouds.
“Hij wil gewoon te graag, hij wil het voor je doen en hij gaat vooruit denken maar hij denkt te veel. En dan moet je soms even het niet te perfect willen doen, even tevreden zijn met minder zodat hij stopt met voor zichzelf uit te rennen.” zei Chris met enige vertedering in zijn stem. Want Sam is zo hulpeloos werkwillig dat je niet anders kan dan gecharmeerd zijn van hem.
En dat deed me denken, want hoe vaak zie ik hele lieve, bereidwillige paarden fikse correcties ontvangen omdat ze oefening A doen in plaats van oefening B. Waarna het op exact dezelfde manier opnieuw gevraagd wordt, met, natuurlijk, exact hetzelfde resultaat. “Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results.”
Nogal wat ruiters lijken daar aan te lijden. Nu zal menig niet paardenmens je dat sowieso wel vertellen. Maar die hun argumenten zullen anders zijn.
Maar heb je al eens echt stil gestaan bij hoeveel oefeningen een gemiddeld Z2 paard kent, en hoe erg die hulpen veelal op elkaar lijken? Het is eigenlijk een klein wonder dat paarden er uberhaupt in slagen om zoveel minieme verschillen te onderscheiden waardoor wij op een relatief simpele manier, heel veel oefeningen achter elkaar kunnen uit voeren met hen. Het is verwondering, die ik regelmatig voel als ik aan het rijden ben net als de verwondering over hun vermogen en wil om het te leren. En de dag dat ik die verwondering niet meer heb, stop ik met rijden.
Ook op bokt zie ik het ontzettend vaak voorbij komen. Er wordt perfectie verwacht en niets minder dan perfectie. En de wijze waarop daar naar toe gewerkt wordt is “in boeken vast gelegd”. Een hele grote groep wijkt daar niet van af. Sterker nog, een groot deel keurt het ten zeerste af indien iemand wel een voet langs dat padje durft te zetten.
Maar hoe wil je een standaard werkwijze verdedigen, wanneer je werkt met individuen? Natuurlijk moet er ergens wel een “houvast” zijn. Je moet uiteindelijk wel een startpunt hebben. Maar zo vaak merk ik dat het niet als startpunt maar als “enige juiste weg” gezien wordt. Daar word ik dan best een beetje opstandig van. Nu zullen vast een aantal bokkers zitten grijnzen. Ik vermoed dat “opstandig” één van de eerste woorden zal zijn die menig bokker zal typen wanneer ze eigenschappen van mij zouden moeten neerschrijven.
Mijn paarden volgen geen vast padje. Ik heb een bepaald doel voor ogen. Maar de weg daar naar toe is zelden uit gestippeld. Zelfs als er al een vaag stappenplan is, dan hebben de paarden die ik rijd veelal het talent om daar snel wijzigingen in aan te brengen. Mijn paarden mogen fouten maken. Sterker nog. Mijn paarden móeten fouten maken. Een “foute” reactie is een reactie. Het is een teken dat ze aan het zoeken zijn naar wat ik van en wil. Uiteindelijk praat één van ons twee chinees. Ik laat even in het midden wie van de twee. Dus de communicatie is gebaseerd op trial and error. Error is een even belangrijk onderdeel van die communicatie als “trail”.
Rêve mag bij haar eerste kennismaking met de schouderbinnenwaarts, iets over die schouder weg lopen. Net zoals Sam dat ooit mocht. Niet omdat ik een schouderbinnenwaarts wil waarbij er over de schouder weg gelopen wordt. Maar omdat ik éérst wil dat ze snapt, dat voorwaarts ook zijdelings kan. Zonder dat ik meteen alles perfect wil en een combinatie aan hulpen geef die ze niet kent en niet begrijpt. Dat krijgt ze in haar hoofdje niet verwerkt en dan krijg ik, begrijpelijk, protest. Ik leer liever de hulpen apart aan, waardoor je nooit meteen een correcte schouderbinnenwaarts krijgt en ga dan geleidelijk aan combineren. Eens ze opzij gaat zonder stil te vallen, vraag ik haar ietsje “rechter”. Dus iets meer controle over die schouder en dat bouwen we op tot een correcte schouderbinnenwaarts. Maar gedurende de weg daar naar toe, loopt ze over de schouder weg natuurlijk. Wat is nu werkelijk het ergste dat ze hiervan kan leren? Te lenig worden? Ga ik te veel mogelijkheden krijgen om haar schouders te plaatsen waar ik ze wil?
Ik heb elke keer als zo iets gebeurt de neiging te denken “Ach, bij Sam is het ook goed gekomen en bij al die anderen ook. Dus bij deze komt het ook wel goed.”
Die mentaliteit mis ik soms een beetje op bokt. Sterker nog, ik mis hem in de gehele maatschappij. Alles lijkt meteen goed te moeten. Het proces van fouten maken en corrigeren lijkt onacceptabel geworden om te tonen. Veel ruiters maken van social media een beetje een mode magazine. Perfectie is de norm. Waardoor haalbare doelen voor velen onhaalbaar lijken. En dat is jammer. Want hoeveel prima ruiters zouden daardoor al opgeven zonder echt te proberen omdat ze iets aan het proberen zijn dat niet realistisch is?
Iedereen met paarden maakt fouten, iedereen heeft minder soepele periodes. En iedereen probeert vroeg of laat wanhopig de knol te pakken te krijgen die liever op weide blijft of eentje op de trailer te krijgen die daar spontaan gewoon geen zin in heeft. Ongeacht hoe perfect het allemaal lijkt.
Dat zijn echt mijn favoriete momenten! En inderdaad: Geen enkele poging wordt af gestraft. Hoogstens zal ik "nee meiske" (of vriend in geval van Sam) zeggen. Maar rustig en zacht. Dat zien mijn paarden ook echt als "oke dit is het dus niet." en het is super mooi om te zien dat ze het dan veelal ook niet meer op die manier proberen. Zodra ze dan een halve pas het juiste doen krijgen ze ook meteen "ja! Goed!" en een aai. 
Zeker onder het zadel is Rêve minstens zo gevoelig als Sam. Maar het is inderdaad heerlijk om te voelen hoe ze zoeken naar de reactie die hen een "ja goed!" op levert. 
We zijn mensen he. 
Maar zolang je daar bij stil staat en dat beseft kom je vaak al een heel eind verder in de communicatie. 